Elmmetrik Profil

Profil

Qasım Hacıyev

Əsas
Tam Adı
Qasım Əhəd oğlu Hacıyev
Elmi dərəcə
Tarix elmlər doktoru
Elmi ad
Professor
Təvəllüd
Ünvan
Telefon
Email
İş yeri
Müəssisə / Şöbə
Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi
Vəzifə
Şöbə müdiri
Əsas iş yeri
Bəli
İşləmə müddəti
1 Yanvar 2024 - H/h

Tarix Məqalə sayı İstinad sayı h index i10 index
1 Dekabr 2024 126 2 1 0
1 Noyabr 2024 126 2 1 0
1 Oktyabr 2024 126 2 1 0
1 Sentyabr 2024 126 2 1 0
1 Avqust 2024 126 2 1 0
1 İyul 2024 126 2 1 0
1 İyun 2024 126 2 1 0

Content for WOS.

Content for TUBITAK.
Elmi işlərin siyahısı
İşin adı Jurnalın adı, Nəşriyyat, cild, N Müəlliflər İstinad sayı Nəşr tarixi Abstrakt və oxşar məqalələr
Qarabağın maddi və mənəvi mədəniyyəti (Azərbaycan, ingilis, fransız dillərində) book / Bakı /Cild: 152 Qasım Hacıyev 2 2010
Əlaqəli məqalələr(Google)
Cənubi Qafqazda mövcud ictimai-siyasi vəziyyət: böhran və uğur IV beynəlxalq Ankara elmi tədqiqatlar konqresi Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazın Azərbaycan xalqının mədəni irsinə qarşı erməni vandalizmi V beynəlxalq Nyu York akademik araşdırmalar konqresi Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazın maddi mədəniyyəti və buna qarşı təzyiqlər V beynəlxalq Başkənt fənn, sosial və tibb elmləri üzrə beynəlxalq konqresi Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazın maddi mədəniyyətində Azərbaycanın tarixi irsinin yeri və hücumlara qarşı müqaviməti Sosial elmlər üzrə VII beynəlxalq Avropa konfransının materialları səh: s. 143-148 Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazda Covid-19 pandemiyası və bəzi dövlətlərin əsassız ərazi iddiaları problemi Azərbaycan beynəlxalq akademik araşdırmalar konqresinin tezisləri səh: s. 785-786 Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazın Azərbaycan xalqının mədəni irsinə qarşı erməni vandalizmi V beynəlxalq Nyu York akademik araşdırmalar konqresinin materialları. səh: s. 218-227 Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazda mövcud ictimai-siyasi vəziyyət: böhran və uğur Dəyişən dünyada ictimai, sosial və tibb elmləri üzrə V beynəlxalq konqresinin tezisləri səh: s. 269-270 Qasım Hacıyev 0 2022
Ermənilərin Qarabağ və Arsak saxtakarlıqlarına dair “Arsak tarix və müasirlik” mövzusunda beynəlxalq Qarabağ forumunun materialları səh: s. 130-139 Qasım Hacıyev 0 2022
Ermənistanda siyasi və mədəni böhran “Şuşa ili”nə həsr olunmuş “Cənubi Qafqazda reallıqlar” mövzusunda respublika elmi konfransının tezisləri səh: s.14-16 Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazda siyasi və sosial-iqtisadi durumun mürəkkəbləşməsində Ermənistanın rolu və yeri Qafqazşünasların III beynəlxalq forumunun materialları səh: s. 151-157 Qasım Hacıyev 0 2022
Cənubi Qafqazın etnos və etnogenez mənzərəsində Azərbaycanın görünüşü “Azərbaycan xalqının etnogenezi və milli kimlik məsələsi” mövzusunda beynəlxalq konfransın materialları səh: s. 65-73 Qasım Hacıyev 0 2022
Ermənistanda siyasi və mədəni böhran “Qarabağ dünən, bu gün və sabah” mövzusunda respublika elmi konfransının materialları səh: s. 148-155 Qasım Hacıyev 0 2022
AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNDA TÜRK KÖKƏNLİ MADDİ VƏ MƏNƏVİ MƏDƏNİYYƏT TARİXİNDƏN Orta Doğu ve Orta Asya-Kafkaslar Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi / Ataturk University /Cild: 1 /N: 2 Qasım Hacıyev 0 2021 Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər onun regionlarından biri … Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər onun regionlarından biri olan Qarabağın tarixi də qədim, mədəniyyət ənənələri zəngindir. Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu təsdiq edir. Aparılmış tarixi-arxeoloji tədqiqatlar bu regionda həmin yaşayışın bütün aspektrərini şərh etməyə imkan verir. Eyni zamanda Qarabağ regionunda qədim, orta əsrlər, yeni və ən yeni dövrlərdə yaradılmış maddi və mənəvi mədəniyyət müasir tariximizin mədəni irsi kimi öz əhəmiyyətini saxladğı şərh edilir. Burada, şəhərlərin, tarix və mədəniyyət abidələrinin yaradılması, onların ölkənin və regionun tarixində yeri və rolu öz əksini tapır. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Azərbaycanın Qarabağ regionunda dini və etnokonfessional proseslər “Ortaçağ Azərbaycan tarixinin aktual problemləri” mövzusunda Respublika elmi-praktik konfransının materialları səh: s. 68-74 Qasım Hacıyev 0 2021
Historical and political processes in the South Caucasus VOPROSY ISTORII /Cild: 10 /N: 2 səh: 46-51 Hajiyev A Gasim 0 2021
Əlaqəli məqalələr(Google)
The policy of settlement of Armenians in the South Caucasus and the first and second Karabakh wars Humanitar və sosial elmlərdə müasir trendlər haqqında birinci beynəlxalq konfrans. səh: s. 41 Qasım Hacıyev 0 2021
İnkişaf etmiş orta əsrlər və yeni dövrün sonlarında Qarabağın maddi mədəniyyəti International Paris conference on social sciences səh: s.54 Qasım Hacıyev 0 2021
The ancient material and moral vestiges in garabagh region of Azerbaijan Azerbaijan National Academy of Sciences, Institute of Caucasian, head of the department “Armenian” 4th international "communication in the new world" Congress səh: s.363-365 Qasım Hacıyev 0 2021
Cənubi Qafqazdakı tarixi, ictimai-siyasi və ikitərəfli münasibətlər Fənlərarası tədqiqat və təcrübədə inkişaf edən tendensiyalar haqqında II beynəlxalq konfrans Qasım Hacıyev 0 2021
Tarixdə alanlar və onların Qafqaz tarixində yeri və rolu Elm tarixi jurnalı /N: № 2 (4) səh: s.46-57 Qasım Hacıyev 0 2021
Dövlət-xalq birliyi və müzəffər odu Vətən müharibəsində zəfər qazandı Karabagh International Congress of Modern Studies in Social and Human Sciences səh: s.193-196 Qasım Hacıyev 0 2021
AXC dövründə Cənubi Qafqazda qaçqinlar problemi BDU AXC-103 konfransı səh: s.51-62 Qasım Hacıyev 0 2021
Ermənistan Cənibi Qafqazda separatçı və terrorçu dövlətdir Elm və həyat səh: s. 48-53 Qasım Hacıyev 0 2021
Prezident İlham Əliyevin fəaliyyətində Dağliq Qarabağ münaqişəsinin həlli məsələsi daim prioritet olmuşdur 4th INTERNATIONAL NOWRUZ CONFERENCE ON SCIENTIFIC RESEARCH səh: s. 6-24 Qasım Hacıyev 0 2021
Qarabağ regionunda təhsilin inkişafı tarıxındə Azərbaycan məktəbi Elmi-nəzəri, pedaqoji jurnal /N: № 1/694 səh: s.101-112 Qasım Hacıyev 0 2021
Azərbaycanın maddi və mənəvi mədəniyyətinin tarixi Sosial elmlər üzrə IV beynəlxalq Paris konfransı Qasım Hacıyev 0 2020
History of material and spiritual culture of Azerbaijan 3rd international conference on 'communication in new world' held in New York, USA Qasım Hacıyev 0 2020
Qarabağın maddi və mənəvi mədəniyyəti Türk xalqına məxsusdur “Pontokaspi və Qafqaz bölgəsi: ekosistemlərin birləşməsi və izolyasiyası şəraitində dəyişikliklər, canlıların filogenizi, geologiya, ekologiya və coğrafiyası” Multidisiplinar Beynəlxalq konfrans (onlayn) səh: s. 451-455 Qasım Hacıyev 0 2020
Ermənistan-Azərbaycan Dağliq Qarabağ münaqişəsinin həlli məsələsində Prezident İlham Əliyevin fəaliyyəti Qafqazşünasliğin aktual problemləri. Məqalələr toplusu səh: s.175-183 Qasım Hacıyev 0 2020
Ermənistanın Cənubi Qafqaz münaqişələrinin katalizatorudur İşğalçının ifşası: görünən kəndə bələdçilik cəhdi toplusu səh: s.110-122 Qasım Hacıyev 0 2020
Cənubi Qafqazda ilk erməni dövlətinin yaradılma cəhdləri Taras Shevchenko sosial elmlər üzrə V beynəlxalq konfransı Qasım Hacıyev 0 2020
Birinci Dünya müharibəsi zamanı ermənilərin anti-türk fəaliyyəti və Türkiyə-Azərbaycan münasibətləri Əl-Farabi Beynəlxalq sosial Elmlər Konqresi Qasım Hacıyev 0 2020
Azərbaycanın Qarabağ regionundakı xristian abidələri Azərbaycan xalqına məxsusdur III beynəlxalq elmi araşdırmalar konqresi Qasım Hacıyev 0 2020
Cənubi Qafqazda ekstremizm və terrorizm Ekstremizmə və terrorizmə qarşı mübarizədə etno-mədəni əlaqələrin səfərbər edilməsi vacib amil kimi mövzusunda III beynəlxalq elmi – praktik konsfransın materialları səh: s. 145-152 Qasım Hacıyev 0 2020
Bərdə şəhəri orta əsrlər Qafqazın mədəni və iqtisadi mərkəzlərindən biri kimi Çeçenistan Respublikasının Elmlər Akademiyasının X.İ.İbrahimova adına kompleks elmi-tətqiqat İnstitutunun elmi əsərlər toplusu /N: № 8 səh: s. 115-119 Qasım Hacıyev 0 2020
Ermənistan Respublikasında sosial-iqtisadi böhran: səbəb və nəticələri AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutunun təşkil etdiyi Qafqazşünasların II beynəlxalq forumu. səh: s.76-82 Qasım Hacıyev 0 2020
Erməni düşüncəsi və fəaliyyəti Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllini imkansız edir Qarabağ dünən, bu gün, sabah materiallar toplusu səh: s. 24-32 Qasım Hacıyev 0 2020
Еrmənistan Qafqazda separatizm ocağıdır İpək yolu jurnalı səh: s. 42-50 Qasım Hacıyev 0 2020
Türk dünyası, Böyük çöl və Azərbaycan IV “Böyük çöl” humanitar elmlər forumunun materialları səh: s.115- 123 Qasım Hacıyev 0 2019
Qarabağın maddı və mənəvı mədənıyyətı türk xalqına məxsusdur “Pontokaspi və Qafqaz bölgəsi: ekosistemlərin birləşməsi və izolyasiyası şəraitində dəyişikliklər, canlıların filogenizi, geologiya, ekologiya və coğrafiyası” Multidisiplinar Beynəlxalq konfrans səh: s. 451-455 Qasım Hacıyev 0 2019
Erməni terror təşkilatları və Ermənistan AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutunun təşkil etdiyi “Qafqazda terror” mövzusunda respublika elmi konfransı Qasım Hacıyev 0 2019
XIX əsrdə Qarabağda təhsil, elm və mədəniyyət AMEA Folklor İnstitutu, Qazax Rayon İcra Hakimiyyəti, BDU-nun Qazax filialının təşkil etdikləri Qazax Müəllimlər Seminariyasının 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Azərbaycan təhsili və elminin müasir problemləri” mövzusunda beynəlxalq elmi konfrans səh: s.48-57 Qasım Hacıyev 0 2019
Ermənistan Respublikasında sosial-iqtisadi böhran: səbəb və nəticələr AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutunun təşkil etdiyi Qafqazşünasların II beynəlxalq forumu səh: s.53-61 Qasım Hacıyev 0 2019
Rusiyanın Şərq siyasətində Azərbaycan maraqları və Qarabağ regionunun taleyi Qarabağ dünən, bugün, sabah. Respublika elmi praktiki konfransı səh: s.153-157 Qasım Hacıyev 0 2018
Azərbaycanda erməni separatizmindən Dağlıq Qarabağın və ətraf rayonların işğalınadək BDU, konfrans materialları səh: s. 117-125 Qasım Hacıyev 0 2018
Ermənstanın Azərbaycan Respublikasının Qarabağ regionunda törətdiyi soyqırımlar (1988-1994) XX əsrdə Türk-Müsəlman xalqlarına qarşı soyqırımları IV Beynəlxalq Elmi Konfransın Materialları səh: s.57-61 Qasım Hacıyev 0 2017
Ermənstanın Azərbaycana təcavüzü, I Qarabağ müharibəsi AMEA Qafqazşünaslıq İnistitutu. Qafqazşünasların I Beynəlxalq Forumu səh: s.67-71 Qasım Hacıyev 0 2017
Qaçqınların və məcburi köçkünlərin sosial məsələlərinin həlli. // Azərbaycan Respublikasının tarixi (2091- 2016). Azərbaycan Respublikasının tarixi, 2-ci kitab səh: s.134-145 Qasım Hacıyev 0 2017
Ermənistanın Azərbaycanın Qarabağ ərazilərinə dair işğalçılıq siyasəti – Xocalı Soyqırımı Azərbaycan və Şərqi Anadoluda Türk-müsəlman əhaliyə qarşı soyqırımları (1914-1920) adlı III beynəlxalq elmi konfransının materialları səh: s.86-94 Qasım Hacıyev 0 2016
Azikh cave-the most ancienet human settlement in the Caucasus İRS-Neritage /N: № 4 səh: p.4-10 Qasım Hacıyev 0 2016
Azərbaycan Respublikasının müstəqillik tarixindən Azərbaycan Təhsil Nazirliyi, SDU Respublika elmi konfransının materialları səh: s.47-49 Qasım Hacıyev 0 2016
Qarabağ müharibəsi hələ bitməmişdir: aprel döyüşləri Ermənistana düşmənçiliyə son qoymağın vacib olduğunu başa saldı Tarix, insan, cəmiyyət səh: s. 125-132 Qasım Hacıyev 0 2016
Müasir tarixi-siyasi proseslər və Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan Təhsil Nazirliyi, SDU Respublika elmi konfransının materialları səh: s.35-43 Qasım Hacıyev 0 2016
Heydər Əliyevin maddi-mədəni və milli-mənəvi dəyərlərimizə qayğısı AMEA Gəncə bölməsinin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 70 illik yubileyi münasibətilə “Qərb bölgəsinin milli-mənəvi dəyərləri” mövzusunda Respublika elmi-praktik konfransın materialları səh: s.4-12 Qasım Hacıyev 0 2015
Ermənistanın azərbaycanlılara qarşı soyqırımı siyasəti və bunun ağır nəticələri “Ermənilərin soyqırım siyasəti bəşəriyyətə qarşı cinayətdir” adlı Beynəlxalq elmi konfransın materialları səh: s.18-20 Qasım Hacıyev 0 2015
Qarabağda ermənilərin separatizmi və azərbaycanlılara qarşı soyqırımı “Azərbaycan və Şərqi Anadoluda türk-müsəlman əhaliyə qarşı soyqırımlar (1914-1920-ci illər)” adli II beynəlxalq elmi konfransın materialları səh: s.118-125 Qasım Hacıyev 0 2015
Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində ermənilər aborigen deyillər Tarix, insan və cəmiyyət səh: s.123-130 Qasım Hacıyev 0 2015
Ermənizm türkə qarşı tarixi və müasir problemdir Qarabağ Azadlıq Təşkilatının “Qarabağ dünən, bu gün, sabah” adlı XIV konfransının materialları səh: s.42-48 Qasım Hacıyev 0 2015
Tarix – tarixdir, tarixi saxtakarlıq isə bütün dəyərlərə hörmətsizlik Qarabağ Azadlıq Təşkilatının “Qarabağ dünən, bu gün, sabah” adlı konfransının materialları səh: s.46-53 Qasım Hacıyev 0 2015
Şagirdlərə və tələbələrə Qarabağın tarixi obyektiv və hərtərəfli öyrədilməlidir “Azərbaycan məktəbi” jurnalı səh: s.32-40 Qasım Hacıyev 0 2014
I Dünya müharibəsi dövründə Qarabağda erməni separatizminə qarşı mübarizə. Xosrov Paşa bəy Sultanov AMEA Tarix institutu, “Elmi əsərlər” səh: s.263-270 Qasım Hacıyev 0 2014
Azərbaycan torpaqlarına əsassız erməni iddiaları və bunun nəticələri “Təfəkkür” jurnalı /N: № 7 səh: s.37-45 Qasım Hacıyev 0 2014
Azərbaycanın qədim paytaxtı və qədim mədəniyyət mərkəzi – Bərdə şəhəri “Təfəkkür” jurnalı /N: № 6 səh: s.60-67 Qasım Hacıyev 0 2014
Tarix dərslərində Qarabağ tarixinə dair mövzuların yeri “Azərbaycan məktəbi” jurnalı /N: № 6 səh: s.42-46 Qasım Hacıyev 0 2013
Qarabağ XIX əsr Qafqaz müharibələri dövründə Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s.48-57 Qasım Hacıyev 0 2013
СМИ Мира о трагедии Ходжалы IRS-Heritage /Cild: 55 /N: N-1 səh: 10-13 Gasim Haciyev 0 2012
The Phenomenon of the personality’s impact to the historical and social-political processes (Based on the academician Ramiz Mehdiyev’s works). Azerbaijan & Azerbaijanis /N: № 1-2 səh: p.40-48 Qasım Hacıyev 0 2012
Azərbaycanlıların genosidi tarixinin aktual problemləri “İnsanlıq əleyhinə cinayətlər: Şamaxı soyqırımı”na həsr edilmiş konfransın materialları səh: s.28-38 Qasım Hacıyev 0 2012
Karabakh in the Middle Ages İRS-Neritage səh: p.34-38 Qasım Hacıyev 0 2011
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Qarabağ AMEA Tarix İnstitutu, Elmi xəbərlər səh: s.221-227 Qasım Hacıyev 0 2011
T.Mustafazadənin “Qarabağ xanlığı” kitabı haqqında Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s.77-82 Qasım Hacıyev 0 2011
Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin maddi-mədəniyyət tarixindən (Azərbaycan, ingilis və rus dillərində) Qarabağ abidələri kitabı səh: s.4-9 Qasım Hacıyev 0 2011
Qarabağ Azərbaycan xalqının əzəli və əbədi torpağıdır “Respublika” qəzeti Qasım Hacıyev 0 2010
V.Kazimirovun “Qarabağa sülh” kitabına münasibət QAT ”Qarabağ dünən, bu gün və sabah”, 9-cu elmi-əməli konfransının materialları səh: s.122-125 Qasım Hacıyev 0 2010
Bərdə ərazisi - qədim türk yurdu – 5 min il QAT ”Qarabağ dünən, bu gün və sabah”, 9-cu elmi-əməli konfransının materialları səh: s.126-129 Qasım Hacıyev 0 2010
Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və onun həlli məsələsi Azərbaycan Pedaqoji Universitetinin konfrans materialları səh: s.18-24 Qasım Hacıyev 0 2010
Qarabağ (qısa tarix - qədim dövrdən XX əsrin sonunadək). Qarabağ: yaddaş səh: s.6-22 Qasım Hacıyev 0 2009
Bərdə Şirvanşahların hakimiyyəti dövründə Şamaxının tarixinə həsr edilmiş elmi-praktik konfransın materialları səh: s.115-121 Qasım Hacıyev 0 2009
Quruçaydan Xocalı-Gədəbəyədək AMEA Tarix İnstitutu, Elmi xəbərlər. Heydər Əliyevin 86 illik yubleyi ilə əlaqədar Gədəbəydə keçirilən elmi-praktik konfransın materialları səh: s.13-18 Qasım Hacıyev 0 2009
Dağlıq Qarabağ problemi: səbəb və nəticələri QAT ”Qarabağ dünən, bu gün və sabah” 8-ci elmi-əməli konfransının materialları. səh: s.151-153 Qasım Hacıyev 0 2009
Qarabağ general-qubernatoru Xosrov bəy Sultanov Qeyri hökumət təşkilatlarının elmi-praktik konfransının materialları səh: s.36-45 Qasım Hacıyev 0 2009
Orta əsr Sütur (Sətəl) şəhərinin arxeoloji tədqiqinə dair Qarabağın tarixi arxeologiyası, etnoqrafiyası və Bərdə şəhərinin 3000 illiyi, Elmi prakik konfrans materialları səh: s.91-96 Qasım Hacıyev 0 2009
Karabakhs History in Caucasian Albania Vissons of Azerbaijan səh: p.36-42 Qasım Hacıyev 0 2008
Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və onun həlli uğrunda mübarizə QAT ”Qarabağ dünən, bu gün və sabah”, 7-ci elmi-əməli konfrans materialları səh: s. 82-92 Qasım Hacıyev 0 2008
Azərbaycanın dövlətçilik tarixində Bərdə şəhərinin rolu Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s.38-46 Qasım Hacıyev 0 2008
Ermənistanın Azərbaycan Respublikasının Naxçıvan və Qarabağ torpaqlarına ərazi iddiaları Naxçıvan bu gün: islahatlar, perspektivlər səh: s.112-118 Qasım Hacıyev 0 2008
“Heydər Əliyevin Kreml həyatı” kitabı haqqında Məqalə «Respublika» qəzeti Qasım Hacıyev 0 2007
Azərbaycan şəhərləri orta əsrlərdə: Bərdə və Şəmkir paralelləri Şəmkirin arxeoloji tədqiqinə dair konfrans materialları səh: s.28-34 Qasım Hacıyev 0 2007
Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin maddi mədəniyyəti. Azərbaycan Arxeologiya və Etnoqrafiyası səh: s. 43-48 Qasım Hacıyev 0 2006
Qarabağın maddi və mənəvi mədəniyyəti Azərbaycanın maddi və mənəvi mədəniyyətidir AMEA Folklor İnstitutu beynəlxalq elmi konfransın materialları səh: s.102-112 Qasım Hacıyev 0 2006
Kürəkçay müqaviləsi və Qarabağın sonrakı tarixi taleyi QAT “Qarabağ dünən, bu gün və sabah” V Ümumrespublika elmi-əməli konfransının materialları səh: s.142-147 Qasım Hacıyev 0 2006
Azərbaycanda aşkar edilmiş orta əsr təbabət qabı haqqında Heydər Əliyev Fondu «Orta əsr əlyazmalarında tibb və əczaçılıq» I Beynəlxalq Konfransın materialları səh: s.24-25 Qasım Hacıyev 0 2006
The history of Barda Restaration plan of Rab-i Rashidi & Iranian culture and civilization in Ilhanid period səh: p.44-46 Qasım Hacıyev 0 2005
Qədim Bərdə şəhərinin quruluşu haqqında Azərbaycan Arxeologiya və Etnoqrafiyası /N: № 1 səh: s.110-114 Qasım Hacıyev 0 2005
Bərdə XVIII əsrdə AMEA Folklor İnstitutu. Elmi axtarışlar səh: s.518-521. Qasım Hacıyev 0 2005
Orta əsr Bərdəli filosof və hüquqşünaslar müsəlman dünyasında AMEA Şərqşünaslıq İnstitutu. Elmi araşdırmalar /N: №1-4 səh: s.182-188 Qasım Hacıyev 0 2005
Bərdə şəhərinin orta əsr ticarət əlaqələri Tarix və onun problemləri /N: № 3 səh: s.208-213 Qasım Hacıyev 0 2005
Bərdə erkən orta əsrlərdə Xarici Dillər Universiteti. Xəbərlər /N: № 4 səh: s.245–249 Qasım Hacıyev 0 2005
Bərdə Hülakülərin hakimiyyəti dövründə Pedaqoji Universitet. Xəbərləri /N: № 3 səh: s. 368–373 Qasım Hacıyev 0 2005
Bərdə şəhərinin yeni dövr tarixinə dair AMEA. Məruzələr /N: № 3 səh: s.140-147 Qasım Hacıyev 0 2005
Bərdə şəhərinin qədim tarixinin tarixi-arxeoloji tədqiqatla öyrənilməsi AMEA. Xəbərləri /N: №3 səh: s.130-138 Qasım Hacıyev 0 2005
Ermənilərin Qarabağda arxeoloji tədqiqatı yeni avantüradır QAT “Qarabağ dünən, bu gün və sabah” IV Ümumrespublika elmi-əməli konfransının materialları səh: s.71-76. Qasım Hacıyev 0 2005
Gövhər ağa, Nüşabə, Mahunbanu, Şirin haqqında Azərbaycanın hökmdar qadınları səh: s.40-44 Qasım Hacıyev 0 2005
Gəncə və Qarabağın yadellilərə qarşı birgə mübarizəsi Gəncə şəhərinin tarixi elmi-praktik konfransın materialları səh: s.94-108 Qasım Hacıyev 0 2004
Qədim Bərdə şəhəri Azərbaycan Respublikası Gənclər, İdman və Turizm nazirliyinin Respublika elmi-nəzəri konfransının materialları səh: s.52-56 Qasım Hacıyev 0 2004
Qarabağın tarix və mədəniyyət abidələri Azərbaycan Respublikası Gənclər, idman və turizm nazirliyinin «Milli mədəni irsimiz ən qiymətli sərvətimizdir» Respublika elmi-praktik konfransının materialları səh: s.58-63 Qasım Hacıyev 0 2004
Qarabağ probleminin həllinə dair QAT “Qarabağ dünən, bu gün və sabah” III Ümumrespublika elmi-əməli konfransının materialları səh: s.142-147 Qasım Hacıyev 0 2004
Ermənilərin Qarabağda arxeoloji tədqiqatı yeni avantüradır QAT “Qarabağ dünən, bu gün və sabah” II Ümumrespublika elmi-əməli konfransının materialları səh: s.15-18 Qasım Hacıyev 0 2003
Bərdə şəhərinin orta əsrlər karvan və su yolları vasitəsilə ticarət əlaqələri Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s.135-140 Qasım Hacıyev 0 2003
Bərdə şəhərinin maddi-mədəniyyət tarixindən Tarix və onun problemləri /N: № 3 səh: s.202-205 Qasım Hacıyev 0 2003
Bərdə XVIII əsrin sonu - XIX əsrin əvvəllərində Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s.63-66 Qasım Hacıyev 0 2002
VIII-X əsrlərdə Bərdədə sosial şərait Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s. 84-87. Qasım Hacıyev 0 2002
Berdenin Qedim Pullarının Öyrenilmesine Dair book / Khazar University Press Qasım Hacıyev 0 2002 Azərbaycanda qədim pullar tapılmış yerlərdən biri də … Azərbaycanda qədim pullar tapılmış yerlərdən biri də Bərdə şəhəridir. Bərdə şəhərinin müxtəlif yerlərindən həm arxeoloji qazıntı işləri, həm də müxtəlif məq-sədli təsərrüfat işləri zamanı müxtəlif dövrlərə aid böyük miqdarda mis və gümüş, az miqdarda qızü tapılmışdır (1). Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Qədim şəhərlərimizin tədqiqinin tarixi-siyasi əhəmiyyəti Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s.32-35. Qasım Hacıyev 0 2001
Qədim Bərdə şəhərinin quruluşu və tarixi mövqeyi haqqında Azərbaycan Tarix Qurumu. Tarix və gerçəklik səh: s.72-75. Qasım Hacıyev 0 2000
Qədim Bərdə şəhərinin strateji mövqeyi və müdafiə istehkamları haqqında Azərbaycan Tarix Qurumu səh: s.95-99. Qasım Hacıyev 0 2000
Bərdənin tarixi-arxeoloji tədqiqi Bakı Dövlət Univesiteti Xəbərləri /N: № 1 səh: s.106-112. Qasım Hacıyev 0 2000
Bərdə şəhərinin tarixinin öyrənilməsinə dair Tarix və onun problemləri /N: № 2. səh: s.17-19. Qasım Hacıyev 0 2000
Berdede Kür-Araz Medeniyyeti İzleri book / Khazar University Press Qasım Hacıyev 0 2000 Bərdə şəhərinin yerləşdiyi Qarabağ bölgəsinin təbii-coğrafi şəraiti … Bərdə şəhərinin yerləşdiyi Qarabağ bölgəsinin təbii-coğrafi şəraiti bu ərazidə insanların qədim dovrlərdən məskunlaşmasında, onlarm sonrakı mədəni-tarixi inkişa-fında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Cəmiyyət tarixində metal istehsalmın mənimsənilməsi və bununla bağlı yeni inkişaf prosesi Qarabağ bolməsindən, о cümlədən Bərdədən də yan keçməmişdi. Bölgənin ayrı-ayn yerlərində mis və tunc istehsalı ilə bağlı çoxlu abidələrin üzə çıxarılması buna sübutdur. Bunların bir qismi artıq elmi ədəbiyyatda öz əksini tapmışdır. Maraqlıdır ki, həmin abidələrin bir çoxu erkən tunc dövrünə aid Kür-Araz mədəniyyəti ilə bağlı olmaqla Bərdə ərazisinin yerləşdiyi Tərtərçay vadisinin də bu qədim əkinçilik mədəniyyətinin yayıldığı və bu vadinin həmin mədəniyyətin mühüm ocaqlarından biri olması haqqında fikir söyləməyə imkan vermişdir (1). Arxeoloji axtanşlar və qazmtılar zamanı Bərdə ərazisindəki Kür-Araz mədəniyyətinə aid abidələrdən əkinçilik iqtisadiyyatı ilə bağlı müxtəlif əmək alətləri və məişət avadanlığı tapümışdır. Güman etmək olar ki, Qarabağın və Kəlbəcərin yuxarı dağlıq bölgələri Tərtərin aşağı axarında, о cümlədən Bərdə ərazisində məskunlaşmış əkinçi-maldar tayfaların yaylaq yeri olmuşdur. Arxeoloji qazmtılar zamanı Bərdə şəhəri ətrafındakı Kür-Araz mədəniyyətinə aid yaşayış yerlərində daş, möhrə və çiy kərpiclərdən inşa edilmiş yaşayış binaları və təsərrüfat tikililəri də üzə çıxarılmışdır. Üzəri cilalanmış qara, boz və qırmızı rəngli, müxtəlif formalı gil qablar məişət avadanlığı içərisində üstünlük təşkil edir. Gil məmulatı içərisində Kür-Araz mədəniyyəti üçün səciyyəvi olan müxtəlif formalı ocaq qurğuları da vardır. Tapılan silah nümunələri isə … Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Şabrandan tapılmış bir ədəd şüşə təbabət qabı haqqında Azərbaycan SSR EA Məruzələr /N: №11 səh: s.85-88 Qasım Hacıyev 0 1987
Şabrandan aşkar edilmiş maddi məmulatlar Gənc alimlərin II elmi konfransının materialları səh: s.212-215 Qasım Hacıyev 0 1987
Karabakh book Gasim Hajiyev 0 0 Arab caliphate, the Sunik and Artsakh-Khachen prin … Arab caliphate, the Sunik and Artsakh-Khachen prin cipalities were established in Karabakh. The Khachen principality achieved a high level of development under the rule of Hasan Jalal Mehranid (1215-1261), who is described by the narrative and epigraphic sources of the time as the “prince of the Khachen country”,“the great prince of the countries of Khachen and Artsakh” and “the ruler of Albania”. It was in his rule that the Ganjasar (Gandzasar) temple, one of the most prominent monuments of Christian Albanian architecture, was built. According to subsequent researches, Armenians suggested that a significant proportion of Albanians from Sunik and Artsakh were converted to Armenians in the 13th century. The fact that the Khachen principality which emerged in Artsakh in the late 12th century was “part of ancient Albania” was been confirmed by the first president of the Armenian Academy of Sciences, I. Orbeli (1887-1961). In the early 20th century, he studied Albanian epigraphy of Artsakh-Khachen, copied 300 inscriptions of the 12-13th centuries and published Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
AZIKH CAVE–THE MOST ANCIENT HUMAN SETTLEMENT IN THE CAUCASUS book Gasim HAJIYEV 0 0 Soviet scientists-representatives of various scientific disciplines. In … Soviet scientists-representatives of various scientific disciplines. In parallel with the Azikh cave, archaeological research was carried out from the 1960s to the 1980s in the Taglar cave near the city of Shusha (3, p. 12, 4). Studies show that Paleolithic monuments in Azerbaijan are mostly located on the eastern slope of the Lesser Caucasus and Caspian coast. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
RECEIVERS IN HISTORY AND THEIR PLACE AND ROLE IN THE HIS-TORY OF THE CAUCASUS book Qasim Hajiyev 0 0 In the Caucasus, on the northern borders … In the Caucasus, on the northern borders of Azerbaijan, in the area up to the north of the Caspian Sea, ancient ethnoses, tribes, peoples once lived, existed at different times and in different periods, and created states. These states have established mutual relations with neighboring countries and peoples, leaving a historical and cultural heritage. One of these ethnoses and tribes is the ones who created the state and empire at the beginning of the era. Interesting information about the recipients is kept in written sources. At the same time, a large number of research works have been dedicated to the recipients and the recipient state. These studies reflect the origins of the recipients, their distribution area, and their interactions with neighboring peoples and states. Opinions and opinions have been put forward on the issue of the origin and affiliation of the recipients, in other words, on the issues of predecessorship and succession, which have led to extensive discussions, but this problem has not yet been fully resolved. Given the great diversity of views on this issue, we consider it preferable to take a concrete approach to the solution of this problem, to express laconic views. The article looks at written source data, research on this problem, groups similar and different information, generalizes, expresses historical-scientific attitude, draws conclusions and puts forward new ideas. Specifically, we envisage that it will be a step towards eliminating the mistakes, gaps and black-and-white spots made as a result of nonobjective approaches to issues related to Turks and Turkism during the Soviet era. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNUN TÜRK KÖKƏNLİ MƏDƏNİYYƏTİ Orta Doğu ve Orta Asya-Kafkaslar Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi / Ataturk University /Cild: 2 /N: 1 səh: 1-20 Kasım Hacıyev 0 0 Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim … Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim regionlarından biri olan Qarabağın tarixi qədim, mədəni ənənələri zəngindir. Azərbaycan Respublikasının Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu göstərir. Bu regionda aparılmış arxeoloji tədqiqatlar bu yaşayın bütün aspektrərini təsdiq edir. Adı ilk dəfə tarix səhnəsində “Qarabağ” kimi çəkilən, XIII əsrdə haqqında məlumat verilən Qarabağ regionunun adı türk mənşəli söz olan “Qara” – böyük və “bağ”- bağ sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Qarabağ regionu antik dövrdə Azərbaycan Albaniyasının tərkibində ən böyük vilayətləri əhatə etmişdir. İlk orta əsrlərdə Qarabağ regionunda yerləşən vilayətlər: Girdman, Sakasena, Uti, Paytakaran, Sisakandan ibarət idi (Azərbaycan tarixi. Bakı, 1988, c.II, s.15-21). Bu vilayətlər indiki Qarabağı və Mil düzünün bir hissəsini əhatə edirdi. Qarabağ regionunda Antik müəlliflərin saklar, massagetlər, hunlar adlandırdıqları əhalinin bizim eradan əvvəl Kür və Araz hövzəsini tutduğları bildirilir Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Mövzuya dair məqalələr (Sİ)
AMEA üzrə məqalələr
Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)

AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNDA TÜRK KÖKƏNLİ MADDİ VƏ MƏNƏVİ MƏDƏNİYYƏT TARİXİNDƏN(10997)
['Qasım Hacıyev']
Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər onun regionlarından biri olan Qarabağın tarixi də qədim, mədəniyyət ənənələri zəngindir. Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu təsdiq edir. Aparılmış tarixi-arxeoloji tədqiqatlar bu regionda həmin yaşayışın bütün aspektrərini şərh etməyə imkan verir. Eyni zamanda Qarabağ regionunda qədim, orta əsrlər, yeni və ən yeni dövrlərdə yaradılmış maddi və mənəvi mədəniyyət müasir tariximizin mədəni irsi kimi öz əhəmiyyətini saxladğı şərh edilir. Burada, şəhərlərin, tarix və mədəniyyət abidələrinin yaradılması, onların ölkənin və regionun tarixində yeri və rolu öz əksini tapır.

  • 1. Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)
    AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNUN TÜRK KÖKƏNLİ MƏDƏNİYYƏTİ (11109|0,868662416934967)
    [Kasım Hacıyev]
    Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim … Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim regionlarından biri olan Qarabağın tarixi qədim, mədəni ənənələri zəngindir. Azərbaycan Respublikasının Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu göstərir. Bu regionda aparılmış arxeoloji tədqiqatlar bu yaşayın bütün aspektrərini təsdiq edir. Adı ilk dəfə tarix səhnəsində “Qarabağ” kimi çəkilən, XIII əsrdə haqqında məlumat verilən Qarabağ regionunun adı türk mənşəli söz olan “Qara” – böyük və “bağ”- bağ sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Qarabağ regionu antik dövrdə Azərbaycan Albaniyasının tərkibində ən böyük vilayətləri əhatə etmişdir. İlk orta əsrlərdə Qarabağ regionunda yerləşən vilayətlər: Girdman, Sakasena, Uti, Paytakaran, Sisakandan ibarət idi (Azərbaycan tarixi. Bakı, 1988, c.II, s.15-21). Bu vilayətlər indiki Qarabağı və Mil düzünün bir hissəsini əhatə edirdi. Qarabağ regionunda Antik müəlliflərin saklar, massagetlər, hunlar adlandırdıqları əhalinin bizim eradan əvvəl Kür və Araz hövzəsini tutduğları bildirilir Daha çox

  • 2. Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
    Medeni Tebeqe ve Stratiqrafiya (9996|0,8884522318840027)
    [Tarix Dostiyev]
    Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin … Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin nəticəsində təbiət və antropogen amillərinin təsiri altında formalaşır. Insanların müəyyən bir ərazido məskunlaşması ilə torpağın ilkin, təbii quruluşu dəyişir, evlər və təsərrüfat tikililəri, məbədlər və ictimai binalar inşa olunur, tosərrüfat və məişət quyulan qazılır, ocaq və təndirlər qurulurdu. Müəyyən vaxt keçdikdən sonra onlar yararsız hala düşür, istifadədən çıxır, dağıhr, yeniləri ilə əvəz olunurdu. Istehsal və məişət tullantılan, uçqunlar, zibil, ocaq və yanğın qahqları, küləyin və mal-qaranın gətirdikləri toz-torpaq tədricən xüsusi təbəqə yaradırdı və o durmadan qalınlaşırdı. Həmin təbəqəyə yararsız, sınıq alət, silah, məişət avadanhğı və bəzək nümunələri ilə yanaşı bəzən müxtəlif səbəblərdən salamat əşyalar da düşürdü. Təbəqələşmə prosesi qədim yaşayış məskəninin sahnması ilə başlayıb əhalinin buranı tərk etməsi ilə başa çatırdı. Illər, qərinələr, əsrlər ərzində insan fəaliyyətinin maddi əksi olaraq formalaşan mədəni təbəqə qədim cəmiyyətdə baş vermiş hadisə və doyişikliklori ardıcılhqla özündə qabarıq təcəssüm etdirir. Bir qayda oUıraq, xronoloji baxımdan alt təbəqələr erkən çağları, üst təbəqolor isə nisbətən sonrakı dövrləri əhatə edir.Mədəni təbəqə, adətən, xam torpaqdan tünd rəngi ilə fərqlenir və kömür qırıntılan, kül qatları, heyvan və quş sümükləri, inşaat materiallan, həmin qədim yaşayış məskəni sakinlərinin istifadə etdikləri müxtəlif təyinatlı məmulat nümunələri ilə zongin olur. Mədəni təbəqənin rənginə tərkibindəki üzvü maddələrin, onu örtən torpağın növünün, ərazinin iqlim tipinin də təsiri vardır. Məsələn, mədəni tobəqə əgər qumla vo ya havanı asanlıqla buraxan torpaq qatı ilo … Daha çox

  • 3. Hidayət Fərrux oğlu Cəfərov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Tunc dövrü arxeologiyası)
    Xocalı arxeoloji abidələr kompleksləri: I qrup kurqanlar (10207|0,8753743767738342)
    [Hidayət Cəfərov]
    Xocalı-Gədəbəy mə-dəniyyətinə mənsub olan qədim etnik-mədəni massivin … Xocalı-Gədəbəy mə-dəniyyətinə mənsub olan qədim etnik-mədəni massivin tarixinin öyrənilmə-sində Xocalı abidələrinin müstəsna əhəmiyyəti var. Qafqazda Xocalı komp-leksi qədər müxtəlif tip abidələr qrupunun bir yerdə toplusuna təsadüf olun-mamışdır. Burada təkcə kurqanların beş tipinin varlığı müəyyənləşdirilmiş-dir. Bundan başqa Xocalı kompleksi öz tərkibində daş qutuları, menqir, labi-rinti xatırladan daş hasar (Haça-təpə kurqanı rayonunda) və s. birləşdirir. Maraqlıdır ki, çoxsaylı arxeoloji abidələr yalnız bir tarixi dövrü – e.ə. XIV-VIII əsrlərə aid son tunc və ilk dəmir dövrünü əks etdirir. Daha çox

  • 4. Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
    16. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU ÇEVRİMİÇİ KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ (8731|0,86841881275177)
    [Ahmet AYTAÇ, Öğr Gör Kadir ERTÜRK]
    Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) … Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) orta əsr abidələrində son 20 ildə aparılan arxeoloji tədqiqatların nəticələrindən bəhs edilir. Bakı, Şamaxı, Qəbələ, Şabran, İsmayıllı, Quba, Qusar və Xaçmazın tarixi abidələrində, Bəndovan şəhərciyində, Gülüstan qalası və Buğurt istehkamlarında son illər aparılmış yeni arxeoloji tədqiqatların əsas nəticələri təqdim olunur. Aşkar edilmiş artefaktlar bu bölgədəki arxeoloji abidələrin tədqiqində xronoloji ardıcıllığı dəqiqləşdirməyə və Şirvanın orta əsr abidələrinin əhatə dairəsini müəyyən etməyə imkan verir. Abidələrin hərtərəfli kəşfiyyatı və konservasiyası, quruda və su altında qalan abidələrin yerinin müəyyən edilməsi sahəsində əldə olunan məlumatlar nəzərdən keçirilir. Tədqiq edilmiş və tədqiq olunmamış abidələrin ayrı-ayrı qrupları haqqında mövcud məlumatları tamamlayan yeni arxeoloji tədqiqatların əsas istiqamətləri xarakterizə olunur. Məqalədə Şirvanın orta əsr arxeoloji abidələrində yeni tədqiqatların aparılması, həm də müasir dövrdə Azərbaycanda tarixi mədəni irsin qorunması, mühafizəsi, bərpası, konservasiyası və geniş təbliği sahəsində aparılan kompleks tədbirlərlə əlaqəli şəkildə göstərilir. Daha çox

  • 5. Hidayət Fərrux oğlu Cəfərov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Tunc dövrü arxeologiyası)
    Qarabağın arxeoloji abidələri (10205|0,8045637607574463)
    [Diana Cəfərova, Hidayət Cəfərov]
    Arxeoloji abidələrlə çox zəngin olan Azərbaycan bölgələrindən … Arxeoloji abidələrlə çox zəngin olan Azərbaycan bölgələrindən biri də Qarabağdır. Kür və Araz çayları arasında yerləşən bu bölgənin yaşayış üçün çox əlverişli iqlimi və münbit torpaqları vardır. Qarabağ bütün tarixi dövrlər-də Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olmuşdur. Ən qədim daş dövründən başla-yaraq bütün sonrakı dövrlərdə də bu bölgənin maddi mədəniyyəti Azər-baycanın digər bölgələrinin maddi mədəniyyəti ilə eyniyyət təşkil edir. Qarabağ toponimi isə xalis türk mənşəli olub orta əsrlərdə yaranmışdır Daha çox

  • 6. Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
    Erməni Vandalizminə Məruz Qalmiş Xocali-Gədəbəy Mədəniyyəti abidələrinin Naxçıvanda İzləri (11254|0,7328612208366394)
    [Toğrul Halilov]
    Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi, qədim mədəniyyət mərkəzidir. … Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi, qədim mədəniyyət mərkəzidir. Əlverişli təbii-coğrafi mövqeyə, zəngin təbii sərvətlərə malik olduğu üçün qədim dövrlərdən insanlar bu ərazidə yaşamışlar. Buna görə də Qarabağda bir-birini əvəz edən arxeoloji mədəniyyətlərin, dövlətlərin izləri qalmaqda, zəngin tariximiz yaşamaqdadır. Qarabağ torpağında formalaşan qədim arxeoloji mədəniyyətlərdən biri Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətidir. Orada bu mədəniyyətin daşyıcıları olan Xocalı, Ballıqaya, Dovşanlı, Axmaxı, Şuşa, Borsunlu, Sarıçoban, Bəyimsarov, Üçtəpə, Qaratəpə və digər abidələr var. Erməni vandalizmi nəticəsində bu abidələri dağıdılsa da Qarabağla yanaşı Şimalı və Cənubi Azərbaycanın bir çox yerlərində (Gəncəçay hövzəsində, Mingəçevirdə, Daşkəsəndə, Gədəbəydə, Qazaxda, Naxçıvanda, Urmiya gölü ətrafında və s.), Şərqi Gürcüstanda bu mədəniyyətin izləri qalmaqdadır. Naxçıvanda Xocal-Gədəbəy mədəniyyətinin daş yaddaşı olan abidələrimizə I Kültəpə, II Kültəpə, Qızılburun, Şahtaxtı və digərlər vardır. Onlardan Xocal-Gədəbəy mədəniyyəti ilə bağlı xeyli arxeoloji material aşkar olunmuşdur. Onlar Хоcalı-Gədəbəy mədəniyyətinin Azərbaycanın digər bölgələri kimi Naxçıvanı da əhatə etdiyini sübut edir. Daha çox

  • 7. Abbas Qadir oğlu Seyidov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Xəzər arxeologiyası)
    Azərbaycan tarixinin yeni salnaməsi: Qədim Qarabağ (10225|0,713168203830719)
    [Abbas Seyidov]
    Azərbaycan tarixinin müxtəlif mərhələlərinin araşdırılmasında Qara-bağ bölgəsinin … Azərbaycan tarixinin müxtəlif mərhələlərinin araşdırılmasında Qara-bağ bölgəsinin rolu və yeri mübahisəsizdir. Ən qədim zamanlardan günü-müzə qədər bütün dövrləri əhatə edən, arxeoloji abidələrinin zənginliyi ilə seçilən Azərbaycanın əzəli, əbədi və ayrılmaz tərkib hissəsi olan bu vətən torpağının elmi baxımdan öyrənilməsi həmişə tədqiqatçıların diqqət mərkə-zində olub. Müxtəlif vaxtlarda ərazinin paleolit, neolit, eneolit, tunc və ilk dəmir, antik, orta əsrlər dövrünün ayrı-ayrı problemləri araşdırılıb və elmi ictimaiyyətə çatdırılıb. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan ərazisində ilkin insa-nın təşəkkülü, antropogenez prosesinin formalaşmasında Qarabağda aşkar olunmuş paleolit dövrü düşərgələrindən aşkar olunan maddi dəlillər əsas ki-mi götürülür. Burada tarixin bütün mərhələlərində həyat yaşanmış, qərinə-lər, nəsillər bir-birini əvəz etmişdir. Odur ki, Azərbaycanın çoxminillik tari-xinin bu və ya digər problemlərinin araşdırılmasında Qarabağda aparılan arxeoloji araşdırmalara vaxtaşırı dönə-dönə müraciət olunmuş, çoxsaylı mənbələrdən istifadə olunmuşdur. Daha çox
Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)

Berdenin Qedim Pullarının Öyrenilmesine Dair(11097)
['Qasım Hacıyev']
Azərbaycanda qədim pullar tapılmış yerlərdən biri də Bərdə şəhəridir. Bərdə şəhərinin müxtəlif yerlərindən həm arxeoloji qazıntı işləri, həm də müxtəlif məq-sədli təsərrüfat işləri zamanı müxtəlif dövrlərə aid böyük miqdarda mis və gümüş, az miqdarda qızü tapılmışdır (1).

  • 1. Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)
    AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNUN TÜRK KÖKƏNLİ MƏDƏNİYYƏTİ (11109|0,8260399103164673)
    [Kasım Hacıyev]
    Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim … Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim regionlarından biri olan Qarabağın tarixi qədim, mədəni ənənələri zəngindir. Azərbaycan Respublikasının Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu göstərir. Bu regionda aparılmış arxeoloji tədqiqatlar bu yaşayın bütün aspektrərini təsdiq edir. Adı ilk dəfə tarix səhnəsində “Qarabağ” kimi çəkilən, XIII əsrdə haqqında məlumat verilən Qarabağ regionunun adı türk mənşəli söz olan “Qara” – böyük və “bağ”- bağ sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Qarabağ regionu antik dövrdə Azərbaycan Albaniyasının tərkibində ən böyük vilayətləri əhatə etmişdir. İlk orta əsrlərdə Qarabağ regionunda yerləşən vilayətlər: Girdman, Sakasena, Uti, Paytakaran, Sisakandan ibarət idi (Azərbaycan tarixi. Bakı, 1988, c.II, s.15-21). Bu vilayətlər indiki Qarabağı və Mil düzünün bir hissəsini əhatə edirdi. Qarabağ regionunda Antik müəlliflərin saklar, massagetlər, hunlar adlandırdıqları əhalinin bizim eradan əvvəl Kür və Araz hövzəsini tutduğları bildirilir Daha çox

  • 2. Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
    16. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU ÇEVRİMİÇİ KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ (8731|0,8106184005737305)
    [Ahmet AYTAÇ, Öğr Gör Kadir ERTÜRK]
    Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) … Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) orta əsr abidələrində son 20 ildə aparılan arxeoloji tədqiqatların nəticələrindən bəhs edilir. Bakı, Şamaxı, Qəbələ, Şabran, İsmayıllı, Quba, Qusar və Xaçmazın tarixi abidələrində, Bəndovan şəhərciyində, Gülüstan qalası və Buğurt istehkamlarında son illər aparılmış yeni arxeoloji tədqiqatların əsas nəticələri təqdim olunur. Aşkar edilmiş artefaktlar bu bölgədəki arxeoloji abidələrin tədqiqində xronoloji ardıcıllığı dəqiqləşdirməyə və Şirvanın orta əsr abidələrinin əhatə dairəsini müəyyən etməyə imkan verir. Abidələrin hərtərəfli kəşfiyyatı və konservasiyası, quruda və su altında qalan abidələrin yerinin müəyyən edilməsi sahəsində əldə olunan məlumatlar nəzərdən keçirilir. Tədqiq edilmiş və tədqiq olunmamış abidələrin ayrı-ayrı qrupları haqqında mövcud məlumatları tamamlayan yeni arxeoloji tədqiqatların əsas istiqamətləri xarakterizə olunur. Məqalədə Şirvanın orta əsr arxeoloji abidələrində yeni tədqiqatların aparılması, həm də müasir dövrdə Azərbaycanda tarixi mədəni irsin qorunması, mühafizəsi, bərpası, konservasiyası və geniş təbliği sahəsində aparılan kompleks tədbirlərlə əlaqəli şəkildə göstərilir. Daha çox

  • 3. Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
    Medeni Tebeqe ve Stratiqrafiya (9996|0,8053524494171143)
    [Tarix Dostiyev]
    Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin … Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin nəticəsində təbiət və antropogen amillərinin təsiri altında formalaşır. Insanların müəyyən bir ərazido məskunlaşması ilə torpağın ilkin, təbii quruluşu dəyişir, evlər və təsərrüfat tikililəri, məbədlər və ictimai binalar inşa olunur, tosərrüfat və məişət quyulan qazılır, ocaq və təndirlər qurulurdu. Müəyyən vaxt keçdikdən sonra onlar yararsız hala düşür, istifadədən çıxır, dağıhr, yeniləri ilə əvəz olunurdu. Istehsal və məişət tullantılan, uçqunlar, zibil, ocaq və yanğın qahqları, küləyin və mal-qaranın gətirdikləri toz-torpaq tədricən xüsusi təbəqə yaradırdı və o durmadan qalınlaşırdı. Həmin təbəqəyə yararsız, sınıq alət, silah, məişət avadanhğı və bəzək nümunələri ilə yanaşı bəzən müxtəlif səbəblərdən salamat əşyalar da düşürdü. Təbəqələşmə prosesi qədim yaşayış məskəninin sahnması ilə başlayıb əhalinin buranı tərk etməsi ilə başa çatırdı. Illər, qərinələr, əsrlər ərzində insan fəaliyyətinin maddi əksi olaraq formalaşan mədəni təbəqə qədim cəmiyyətdə baş vermiş hadisə və doyişikliklori ardıcılhqla özündə qabarıq təcəssüm etdirir. Bir qayda oUıraq, xronoloji baxımdan alt təbəqələr erkən çağları, üst təbəqolor isə nisbətən sonrakı dövrləri əhatə edir.Mədəni təbəqə, adətən, xam torpaqdan tünd rəngi ilə fərqlenir və kömür qırıntılan, kül qatları, heyvan və quş sümükləri, inşaat materiallan, həmin qədim yaşayış məskəni sakinlərinin istifadə etdikləri müxtəlif təyinatlı məmulat nümunələri ilə zongin olur. Mədəni təbəqənin rənginə tərkibindəki üzvü maddələrin, onu örtən torpağın növünün, ərazinin iqlim tipinin də təsiri vardır. Məsələn, mədəni tobəqə əgər qumla vo ya havanı asanlıqla buraxan torpaq qatı ilo … Daha çox

  • 4. Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
    Erməni Vandalizminə Məruz Qalmiş Xocali-Gədəbəy Mədəniyyəti abidələrinin Naxçıvanda İzləri (11254|0,8024195432662964)
    [Toğrul Halilov]
    Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi, qədim mədəniyyət mərkəzidir. … Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi, qədim mədəniyyət mərkəzidir. Əlverişli təbii-coğrafi mövqeyə, zəngin təbii sərvətlərə malik olduğu üçün qədim dövrlərdən insanlar bu ərazidə yaşamışlar. Buna görə də Qarabağda bir-birini əvəz edən arxeoloji mədəniyyətlərin, dövlətlərin izləri qalmaqda, zəngin tariximiz yaşamaqdadır. Qarabağ torpağında formalaşan qədim arxeoloji mədəniyyətlərdən biri Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətidir. Orada bu mədəniyyətin daşyıcıları olan Xocalı, Ballıqaya, Dovşanlı, Axmaxı, Şuşa, Borsunlu, Sarıçoban, Bəyimsarov, Üçtəpə, Qaratəpə və digər abidələr var. Erməni vandalizmi nəticəsində bu abidələri dağıdılsa da Qarabağla yanaşı Şimalı və Cənubi Azərbaycanın bir çox yerlərində (Gəncəçay hövzəsində, Mingəçevirdə, Daşkəsəndə, Gədəbəydə, Qazaxda, Naxçıvanda, Urmiya gölü ətrafında və s.), Şərqi Gürcüstanda bu mədəniyyətin izləri qalmaqdadır. Naxçıvanda Xocal-Gədəbəy mədəniyyətinin daş yaddaşı olan abidələrimizə I Kültəpə, II Kültəpə, Qızılburun, Şahtaxtı və digərlər vardır. Onlardan Xocal-Gədəbəy mədəniyyəti ilə bağlı xeyli arxeoloji material aşkar olunmuşdur. Onlar Хоcalı-Gədəbəy mədəniyyətinin Azərbaycanın digər bölgələri kimi Naxçıvanı da əhatə etdiyini sübut edir. Daha çox
Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)

Berdede Kür-Araz Medeniyyeti İzleri(11103)
['Qasım Hacıyev']
Bərdə şəhərinin yerləşdiyi Qarabağ bölgəsinin təbii-coğrafi şəraiti bu ərazidə insanların qədim dovrlərdən məskunlaşmasında, onlarm sonrakı mədəni-tarixi inkişa-fında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Cəmiyyət tarixində metal istehsalmın mənimsənilməsi və bununla bağlı yeni inkişaf prosesi Qarabağ bolməsindən, о cümlədən Bərdədən də yan keçməmişdi. Bölgənin ayrı-ayn yerlərində mis və tunc istehsalı ilə bağlı çoxlu abidələrin üzə çıxarılması buna sübutdur. Bunların bir qismi artıq elmi ədəbiyyatda öz əksini tapmışdır. Maraqlıdır ki, həmin abidələrin bir çoxu erkən tunc dövrünə aid Kür-Araz mədəniyyəti ilə bağlı olmaqla Bərdə ərazisinin yerləşdiyi Tərtərçay vadisinin də bu qədim əkinçilik mədəniyyətinin yayıldığı və bu vadinin həmin mədəniyyətin mühüm ocaqlarından biri olması haqqında fikir söyləməyə imkan vermişdir (1). Arxeoloji axtanşlar və qazmtılar zamanı Bərdə ərazisindəki Kür-Araz mədəniyyətinə aid abidələrdən əkinçilik iqtisadiyyatı ilə bağlı müxtəlif əmək alətləri və məişət avadanlığı tapümışdır. Güman etmək olar ki, Qarabağın və Kəlbəcərin yuxarı dağlıq bölgələri Tərtərin aşağı axarında, о cümlədən Bərdə ərazisində məskunlaşmış əkinçi-maldar tayfaların yaylaq yeri olmuşdur. Arxeoloji qazmtılar zamanı Bərdə şəhəri ətrafındakı Kür-Araz mədəniyyətinə aid yaşayış yerlərində daş, möhrə və çiy kərpiclərdən inşa edilmiş yaşayış binaları və təsərrüfat tikililəri də üzə çıxarılmışdır. Üzəri cilalanmış qara, boz və qırmızı rəngli, müxtəlif formalı gil qablar məişət avadanlığı içərisində üstünlük təşkil edir. Gil məmulatı içərisində Kür-Araz mədəniyyəti üçün səciyyəvi olan müxtəlif formalı ocaq qurğuları da vardır. Tapılan silah nümunələri isə …

  • 1. Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)
    AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNUN TÜRK KÖKƏNLİ MƏDƏNİYYƏTİ (11109|0,8638403415679932)
    [Kasım Hacıyev]
    Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim … Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim regionlarından biri olan Qarabağın tarixi qədim, mədəni ənənələri zəngindir. Azərbaycan Respublikasının Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu göstərir. Bu regionda aparılmış arxeoloji tədqiqatlar bu yaşayın bütün aspektrərini təsdiq edir. Adı ilk dəfə tarix səhnəsində “Qarabağ” kimi çəkilən, XIII əsrdə haqqında məlumat verilən Qarabağ regionunun adı türk mənşəli söz olan “Qara” – böyük və “bağ”- bağ sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Qarabağ regionu antik dövrdə Azərbaycan Albaniyasının tərkibində ən böyük vilayətləri əhatə etmişdir. İlk orta əsrlərdə Qarabağ regionunda yerləşən vilayətlər: Girdman, Sakasena, Uti, Paytakaran, Sisakandan ibarət idi (Azərbaycan tarixi. Bakı, 1988, c.II, s.15-21). Bu vilayətlər indiki Qarabağı və Mil düzünün bir hissəsini əhatə edirdi. Qarabağ regionunda Antik müəlliflərin saklar, massagetlər, hunlar adlandırdıqları əhalinin bizim eradan əvvəl Kür və Araz hövzəsini tutduğları bildirilir Daha çox

  • 2. Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
    Naxçıvanın erkən tunc dövrü keramikası üzərindəki ornamentlər haqqında (11382|0,8629189729690552)
    [Toğrul Xəlilov]
    Erkən Tunc dövrü arxeoloji ədəbiyyatda Kür-Araz mədəniyyəti … Erkən Tunc dövrü arxeoloji ədəbiyyatda Kür-Araz mədəniyyəti adı ilə tanınır. Bu mədəniyyətə aid arxeoloji abidələr Azərbaycanın bütün bölgələrində olduğu kimi Naxçıvanda da vardır. I Kültəpə, II Kültəpə, Ovçulartəpəsi, Мaxta Kültəpəsi, Xələc, Ərəbyengicə, Şortəpə belə abidələrdəndir. Bu abidələrdən tapılan arxeoloji materialların kompleks şəkildə öyrənilməsi nəticəsində ERkən Tunc dövrü insanlarının həyat tərzini, məşğuliyyət və sənətkarlıq sahələrini, tayfalararası qarşılıqlı iqtisadi-mədəni əlaqələri və digər məsələləri öyrənmək mümkündür. Digər aktual məsələlər kimi Naxçıvanın Erkən Tunc dövrü abidələrindən tapılan keramikanın öyrənilməsi də mühüm elmi əhəmiyyət daşıyır. Keramika istehsalı bütün dövrlərdə olduğu kimi Erkən Tunc dövründə də ən aparıcı sahələrdən biri olmuşdur. Bu işlə məşğul olan insanlar xüsusi bacarıq və vərdişlərə sahib idilər. Keramika istehsalı ilə məşğul olan insanlar dulusçu, bu sənətkarlıq sahəsi isə dulusçuluq adlanır. Dulus sözünün mənşəyini qədim yunan dilində" yanıq və yanmış maddə" mənasını verən keramikos təşkil edir (18, s. 3). Azərbaycanın bütün bölgələrində olduğu kimi Naxçıvanda da insanlar ilk dəfə Neolit dövründə dulusçuluq sənəti ilə məşğul olaraq gildən müxtəlif məhsullar düzəltmişlər. Erkən Tunc dövründə digər sənətkarlıq sahələri kimi dulusçuluq da həmin dövrün tələbləri səviyyəsinə uyğun olaraq inkişaf etmişdir. Dulusçular tərəfindən formasına, tipinə, ornamentlərinə və hazırlanma texnologiyasına, keyfiyyətinə və digər əlamətlərinə görə seçilən məhsullar düzəldilmişdir. Erkən Tunc dövründə bu sənətkarlıq sahəsi ev sənəti çərçivəsindən kənara çıxaraq, tədricən ixtisaslaşmış … Daha çox

  • 3. Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
    Medeni Tebeqe ve Stratiqrafiya (9996|0,8626417517662048)
    [Tarix Dostiyev]
    Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin … Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin nəticəsində təbiət və antropogen amillərinin təsiri altında formalaşır. Insanların müəyyən bir ərazido məskunlaşması ilə torpağın ilkin, təbii quruluşu dəyişir, evlər və təsərrüfat tikililəri, məbədlər və ictimai binalar inşa olunur, tosərrüfat və məişət quyulan qazılır, ocaq və təndirlər qurulurdu. Müəyyən vaxt keçdikdən sonra onlar yararsız hala düşür, istifadədən çıxır, dağıhr, yeniləri ilə əvəz olunurdu. Istehsal və məişət tullantılan, uçqunlar, zibil, ocaq və yanğın qahqları, küləyin və mal-qaranın gətirdikləri toz-torpaq tədricən xüsusi təbəqə yaradırdı və o durmadan qalınlaşırdı. Həmin təbəqəyə yararsız, sınıq alət, silah, məişət avadanhğı və bəzək nümunələri ilə yanaşı bəzən müxtəlif səbəblərdən salamat əşyalar da düşürdü. Təbəqələşmə prosesi qədim yaşayış məskəninin sahnması ilə başlayıb əhalinin buranı tərk etməsi ilə başa çatırdı. Illər, qərinələr, əsrlər ərzində insan fəaliyyətinin maddi əksi olaraq formalaşan mədəni təbəqə qədim cəmiyyətdə baş vermiş hadisə və doyişikliklori ardıcılhqla özündə qabarıq təcəssüm etdirir. Bir qayda oUıraq, xronoloji baxımdan alt təbəqələr erkən çağları, üst təbəqolor isə nisbətən sonrakı dövrləri əhatə edir.Mədəni təbəqə, adətən, xam torpaqdan tünd rəngi ilə fərqlenir və kömür qırıntılan, kül qatları, heyvan və quş sümükləri, inşaat materiallan, həmin qədim yaşayış məskəni sakinlərinin istifadə etdikləri müxtəlif təyinatlı məmulat nümunələri ilə zongin olur. Mədəni təbəqənin rənginə tərkibindəki üzvü maddələrin, onu örtən torpağın növünün, ərazinin iqlim tipinin də təsiri vardır. Məsələn, mədəni tobəqə əgər qumla vo ya havanı asanlıqla buraxan torpaq qatı ilo … Daha çox
Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)

AZIKH CAVE–THE MOST ANCIENT HUMAN SETTLEMENT IN THE CAUCASUS(11107)
['Gasim HAJIYEV']
Soviet scientists-representatives of various scientific disciplines. In parallel with the Azikh cave, archaeological research was carried out from the 1960s to the 1980s in the Taglar cave near the city of Shusha (3, p. 12, 4). Studies show that Paleolithic monuments in Azerbaijan are mostly located on the eastern slope of the Lesser Caucasus and Caspian coast.

  • 1. Azad Əsəd oğlu Zeynalov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji xidmət və yeni tikinti sahələrinin arxeoloji tədqiqi)
    Gazma Cave—A Final Middle Paleolithic Site in Azerbaijan: Paleogeography, Chronology, Archaeology (9882|0,7562000751495361)
    [SA Kulakov, AA Zeynalov, AK Otcherednoy, RN Kurbanov, AA Anoikin]
    This article describes the Middle Paleolithic industry … This article describes the Middle Paleolithic industry of Gazma Cave in the Nakhchivan Autonomous Republic of Azerbaijan. We present data on the stratigraphy, paleontology, chronology, and archaeology of the site. Six lithological layers were identifi ed, three of which (IV–VI) contain abundant archaeological material. The chronology of the site is based on a series of luminescence ages. The deposition of layers IV–VI formed~ 55–40 ka BP. Paleontological, pollen, and grain size analysis offer the possibility of reconstructing Late Pleistocene environments around the cave. Faunal analysis indicates steppe, semi-steppe, and wooded mountains, with riparian forests and reeded areas in the fl oodlands. The analysis of 896 artifacts attests to the predominance of Levallois and parallel reduction. The share of Levallois blanks is high. The most common artifacts are Levallois and Mousterian points and side-scrapers … Daha çox

  • 2. Nəcəf Ələsgər oğlu Müseyibli (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Etnoarxeologiya)
    Azerbaijan/AzƏrbaycan (10185|0,7377861738204956)
    [David Maynard, Najaf Museyibli]
    Azerbaijan has a long and honourable tradition … Azerbaijan has a long and honourable tradition in the study of human remains (Goscharly et al. 2004). Arif Mustafayev and Mammadali Huseinov spent much time working on the Azykh Cave (Fizuli District) material which included the mandible of a Neanderthal female discovered in 1968 and was dated to approximately around 350,000 years ago (Lublin and Bosinski 1995). There has also been a strong tradition of using human material for evidence of ethnic movements within the modern populations. Unfortunately, much of this work has not developed over the past several decades due to lack of support and financial constraints.This chapter is based on a case study that covers the experience of a recent pipeline project in Azerbaijan and the measures undertaken in relation to human remains. Full archaeological reports are in preparation for the work on the various sites (Maynard et al. forthcoming). The BTC … Daha çox

  • 3. Fərhad Eldar oğlu Quliyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Rəhbərlik)
    The Mesolithic-Neolithic interface in the Southern Caucasus: 2016–2017 excavations at Damjili Cave, West Azerbaijan (10051|0,7316112518310547)
    [Yoshihiro Nishiaki, Azad Zeynalov, Mansur Mansrov, Chie Akashi, Saiji Arai, Kazuya Shimogama, Farhad Guliyev]
    An increasing number of field investigations in … An increasing number of field investigations in Armenia, Azerbaijan, and Georgia have revealed that the Neolithic socio-economy in the Southern Caucasus had emerged by the early 8th millennium cal BP. Although this probably occurred during the expansion of the Southwest Asian Neolithic, the local hunter-gatherer societies might also have contributed to the establishment of the Caucasian Neolithic cultures. However, the absence of well-dated Mesolithic sites immediately preceding the earliest Neolithic has prevented this process from being discussed in detail. This paper reports the discovery of such evidence from the 2016–2017 excavations at the Damjili Cave in West Azerbaijan. Dated from the Mesolithic of the final 9th millennium cal BP, this discovery offers the first opportunity to compare a late Mesolithic cultural assemblage with the early 6th millennium Neolithic one to investigate the Mesolithic … Daha çox

  • 4. Azad Əsəd oğlu Zeynalov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji xidmət və yeni tikinti sahələrinin arxeoloji tədqiqi)
    The Mesolithic-Neolithic interface in the Southern Caucasus: 2016–2017 excavations at Damjili Cave, West Azerbaijan (9859|0,7316112518310547)
    [Yoshihiro Nishiaki, Azad Zeynalov, Mansur Mansrov, Chie Akashi, Saiji Arai, Kazuya Shimogama, Farhad Guliyev]
    An increasing number of field investigations in … An increasing number of field investigations in Armenia, Azerbaijan, and Georgia have revealed that the Neolithic socio-economy in the Southern Caucasus had emerged by the early 8th millennium cal BP. Although this probably occurred during the expansion of the Southwest Asian Neolithic, the local hunter-gatherer societies might also have contributed to the establishment of the Caucasian Neolithic cultures. However, the absence of well-dated Mesolithic sites immediately preceding the earliest Neolithic has prevented this process from being discussed in detail. This paper reports the discovery of such evidence from the 2016–2017 excavations at the Damjili Cave in West Azerbaijan. Dated from the Mesolithic of the final 9th millennium cal BP, this discovery offers the first opportunity to compare a late Mesolithic cultural assemblage with the early 6th millennium Neolithic one to investigate the Mesolithic … Daha çox

  • 5. Azad Əsəd oğlu Zeynalov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji xidmət və yeni tikinti sahələrinin arxeoloji tədqiqi)
    К вопросу о куручайской культуре (9871|0,7552950382232666)
    [Азад Зейналов]
    В 1979 году публикацией статьи ММ Гусейнова" … В 1979 году публикацией статьи ММ Гусейнова" Ранние стадии заселения человека в пещере Азых" в научный оборот было введено словосочетание" куручайская культура"[10, с. 71-72]. Однако данному событию предшествовал тернистый путь от открытия раннепалеолитической стоянки в пещере Азых до его международного признания. Открытие в 1953 году первой палеолитической стоянки в гроте Дамджылы в Газахском районе на западе Азербайджана положило начало планомерным исследованиям палеолита в стране, хотя попытки найти палеолит в Азербайджане делались и ранее. Первая такая попытка была предпринята еще в XIX веке русским археологом ИС Поляковым. Им был исследован Нахчыванский регион Азербайджана, но тогда обнаружить палеолит не удалось [20, с. 157-215]. Далее на протяжении более 70 лет специальных исследований по поиску палеолитических местонахождений в Азербайджане не проводилось. Хотя предпосылок для этого было более чем предостаточно, в частности, благоприятные палеогеографичекие условия, наличие сырья для изготовления каменных орудий, естественные укрытия в виде гротов и пещер, источники пресной воды, съедобная растительность и стада диких животных–потенциальных объектов охоты. О благоприятной палеоэкологической среде четвертичного Азербайджана свидетельствовало и обнаружение в 1938 году на Абшеронском полуострове в окрестностях Баку на территории поселка Бинагады" кладбища" четвертичной фауны и флоры [5, с. 131]. В первой половине ХХ века не … Daha çox

  • 6. Azad Əsəd oğlu Zeynalov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji xidmət və yeni tikinti sahələrinin arxeoloji tədqiqi)
    Abşeron-Bakı yataqlarında Erkən Paleolit dövrünün izləri (9887|0,7545114755630493)
    [Azad Zeynalov, Pəri Babai, Təranə Babayeva, Mətanət Hüseynova, Nərgiz Əhmədova]
    Azərbaycanda qədim daş dövrünün öyrənilmə tarixi çox … Azərbaycanda qədim daş dövrünün öyrənilmə tarixi çox zəngin bir yol keçmişdir. 70 il əvvəl başlayan və uzun bir yol qət edən bu tarix yeni paleolit abidələrinin tapılması və tədqiq edilməsi ilə tarixə düşmüşdür. Azərbaycanda ilk paleolit dövrünə aid alətlər 1953-cü ildə S.N.Zamya-tnin və M.M.Hüseynov tərəfindən Qazax rayonunda yerləşən Damcılı mağa-rasında aşkar olunmuşdur. Damcılı mağarası Azərbaycan ərazisində aşkar olunmuş ilk paleolit düşərgəsidir. 1956-1957-ci illərdə M.M.Hüseynovun rəhbərliyi altında Paleolit arxeoloji ekspedisiyası Damcılı mağara duşərgə-sində arxeoloji qazıntı işləri aparmışdır (1). Qədim daş dövrünün öyrənmə tarixində ilk 10 il çox zəngin tapıntıların aşkar olunduğu bir dövr kimi tarixə düşmüşdür. Damcılı mağarsından sonra həmin rayonda Daşsalahlı mağarası (2), 1960-cı ildə isə Qarabağda Azıx və Tağlar mağaraları aşkar olunmuşlar (5). Həmin illərdə Azərbaycanın qərb böl-gəsində 20-dən artıq açıq paleolit tapıntı yerləri qeydə alınmışdır və bu ta-pıntılar V.P.Lyubinin təklifi ilə ədəbiyyatda "Udabno ocağı" kimi tanınır . Daha çox

  • 7. Azad Əsəd oğlu Zeynalov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji xidmət və yeni tikinti sahələrinin arxeoloji tədqiqi)
    Палеолитическая пещерная стоянка Газма в Азербайджане (9881|0,7499570846557617)
    [АА Зейналов]
    Открытие в 1953 г. грота Дамджылы положило … Открытие в 1953 г. грота Дамджылы положило начало планомерным иссле дованиям палеолита в Азербайджане. Экспедициями Института археологии и этнографии АН Азербайджана были исследованы западные районы республи ки, области Малого Кавказа и Талышские горы на юго востоке. Результатом этих исследований стало открытие более 30 палеолитических памятников, 8 из которых являются стоянками пещерного типа. На территории нынешней Нахичеванской автономной республики Азер байджана первые целевые поиски следов каменного века были предприняты еще в конце XIX в. Осенью 1879 г. ИС Поляковым были проведены разведоч ные работы в Закавказье с целью обнаружения следов древнего человека. В ос новном поиски были сосредоточены в районе с. Килит Ордубадского р на. Ис следованию подверглись несколько пещер … Daha çox
Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)

AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNUN TÜRK KÖKƏNLİ MƏDƏNİYYƏTİ(11109)
['Kasım Hacıyev']
Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim regionlarından biri olan Qarabağın tarixi qədim, mədəni ənənələri zəngindir. Azərbaycan Respublikasının Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu göstərir. Bu regionda aparılmış arxeoloji tədqiqatlar bu yaşayın bütün aspektrərini təsdiq edir. Adı ilk dəfə tarix səhnəsində “Qarabağ” kimi çəkilən, XIII əsrdə haqqında məlumat verilən Qarabağ regionunun adı türk mənşəli söz olan “Qara” – böyük və “bağ”- bağ sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Qarabağ regionu antik dövrdə Azərbaycan Albaniyasının tərkibində ən böyük vilayətləri əhatə etmişdir. İlk orta əsrlərdə Qarabağ regionunda yerləşən vilayətlər: Girdman, Sakasena, Uti, Paytakaran, Sisakandan ibarət idi (Azərbaycan tarixi. Bakı, 1988, c.II, s.15-21). Bu vilayətlər indiki Qarabağı və Mil düzünün bir hissəsini əhatə edirdi. Qarabağ regionunda Antik müəlliflərin saklar, massagetlər, hunlar adlandırdıqları əhalinin bizim eradan əvvəl Kür və Araz hövzəsini tutduğları bildirilir

  • 1. Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)
    AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNDA TÜRK KÖKƏNLİ MADDİ VƏ MƏNƏVİ MƏDƏNİYYƏT TARİXİNDƏN (10997|0,868662416934967)
    [Qasım Hacıyev]
    Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər onun regionlarından biri … Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər onun regionlarından biri olan Qarabağın tarixi də qədim, mədəniyyət ənənələri zəngindir. Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu təsdiq edir. Aparılmış tarixi-arxeoloji tədqiqatlar bu regionda həmin yaşayışın bütün aspektrərini şərh etməyə imkan verir. Eyni zamanda Qarabağ regionunda qədim, orta əsrlər, yeni və ən yeni dövrlərdə yaradılmış maddi və mənəvi mədəniyyət müasir tariximizin mədəni irsi kimi öz əhəmiyyətini saxladğı şərh edilir. Burada, şəhərlərin, tarix və mədəniyyət abidələrinin yaradılması, onların ölkənin və regionun tarixində yeri və rolu öz əksini tapır. Daha çox

  • 2. Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
    Medeni Tebeqe ve Stratiqrafiya (9996|0,9201741218566895)
    [Tarix Dostiyev]
    Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin … Mədəni təbəqə uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesin nəticəsində təbiət və antropogen amillərinin təsiri altında formalaşır. Insanların müəyyən bir ərazido məskunlaşması ilə torpağın ilkin, təbii quruluşu dəyişir, evlər və təsərrüfat tikililəri, məbədlər və ictimai binalar inşa olunur, tosərrüfat və məişət quyulan qazılır, ocaq və təndirlər qurulurdu. Müəyyən vaxt keçdikdən sonra onlar yararsız hala düşür, istifadədən çıxır, dağıhr, yeniləri ilə əvəz olunurdu. Istehsal və məişət tullantılan, uçqunlar, zibil, ocaq və yanğın qahqları, küləyin və mal-qaranın gətirdikləri toz-torpaq tədricən xüsusi təbəqə yaradırdı və o durmadan qalınlaşırdı. Həmin təbəqəyə yararsız, sınıq alət, silah, məişət avadanhğı və bəzək nümunələri ilə yanaşı bəzən müxtəlif səbəblərdən salamat əşyalar da düşürdü. Təbəqələşmə prosesi qədim yaşayış məskəninin sahnması ilə başlayıb əhalinin buranı tərk etməsi ilə başa çatırdı. Illər, qərinələr, əsrlər ərzində insan fəaliyyətinin maddi əksi olaraq formalaşan mədəni təbəqə qədim cəmiyyətdə baş vermiş hadisə və doyişikliklori ardıcılhqla özündə qabarıq təcəssüm etdirir. Bir qayda oUıraq, xronoloji baxımdan alt təbəqələr erkən çağları, üst təbəqolor isə nisbətən sonrakı dövrləri əhatə edir.Mədəni təbəqə, adətən, xam torpaqdan tünd rəngi ilə fərqlenir və kömür qırıntılan, kül qatları, heyvan və quş sümükləri, inşaat materiallan, həmin qədim yaşayış məskəni sakinlərinin istifadə etdikləri müxtəlif təyinatlı məmulat nümunələri ilə zongin olur. Mədəni təbəqənin rənginə tərkibindəki üzvü maddələrin, onu örtən torpağın növünün, ərazinin iqlim tipinin də təsiri vardır. Məsələn, mədəni tobəqə əgər qumla vo ya havanı asanlıqla buraxan torpaq qatı ilo … Daha çox

  • 3. Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
    16. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU ÇEVRİMİÇİ KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ (8731|0,9158130884170532)
    [Ahmet AYTAÇ, Öğr Gör Kadir ERTÜRK]
    Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) … Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) orta əsr abidələrində son 20 ildə aparılan arxeoloji tədqiqatların nəticələrindən bəhs edilir. Bakı, Şamaxı, Qəbələ, Şabran, İsmayıllı, Quba, Qusar və Xaçmazın tarixi abidələrində, Bəndovan şəhərciyində, Gülüstan qalası və Buğurt istehkamlarında son illər aparılmış yeni arxeoloji tədqiqatların əsas nəticələri təqdim olunur. Aşkar edilmiş artefaktlar bu bölgədəki arxeoloji abidələrin tədqiqində xronoloji ardıcıllığı dəqiqləşdirməyə və Şirvanın orta əsr abidələrinin əhatə dairəsini müəyyən etməyə imkan verir. Abidələrin hərtərəfli kəşfiyyatı və konservasiyası, quruda və su altında qalan abidələrin yerinin müəyyən edilməsi sahəsində əldə olunan məlumatlar nəzərdən keçirilir. Tədqiq edilmiş və tədqiq olunmamış abidələrin ayrı-ayrı qrupları haqqında mövcud məlumatları tamamlayan yeni arxeoloji tədqiqatların əsas istiqamətləri xarakterizə olunur. Məqalədə Şirvanın orta əsr arxeoloji abidələrində yeni tədqiqatların aparılması, həm də müasir dövrdə Azərbaycanda tarixi mədəni irsin qorunması, mühafizəsi, bərpası, konservasiyası və geniş təbliği sahəsində aparılan kompleks tədbirlərlə əlaqəli şəkildə göstərilir. Daha çox

  • 4. Hidayət Fərrux oğlu Cəfərov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Tunc dövrü arxeologiyası)
    Xocalı arxeoloji abidələr kompleksləri: I qrup kurqanlar (10207|0,9062900543212891)
    [Hidayət Cəfərov]
    Xocalı-Gədəbəy mə-dəniyyətinə mənsub olan qədim etnik-mədəni massivin … Xocalı-Gədəbəy mə-dəniyyətinə mənsub olan qədim etnik-mədəni massivin tarixinin öyrənilmə-sində Xocalı abidələrinin müstəsna əhəmiyyəti var. Qafqazda Xocalı komp-leksi qədər müxtəlif tip abidələr qrupunun bir yerdə toplusuna təsadüf olun-mamışdır. Burada təkcə kurqanların beş tipinin varlığı müəyyənləşdirilmiş-dir. Bundan başqa Xocalı kompleksi öz tərkibində daş qutuları, menqir, labi-rinti xatırladan daş hasar (Haça-təpə kurqanı rayonunda) və s. birləşdirir. Maraqlıdır ki, çoxsaylı arxeoloji abidələr yalnız bir tarixi dövrü – e.ə. XIV-VIII əsrlərə aid son tunc və ilk dəmir dövrünü əks etdirir. Daha çox

  • 5. Hidayət Fərrux oğlu Cəfərov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Tunc dövrü arxeologiyası)
    Qarabağın arxeoloji abidələri (10205|0,8241099119186401)
    [Diana Cəfərova, Hidayət Cəfərov]
    Arxeoloji abidələrlə çox zəngin olan Azərbaycan bölgələrindən … Arxeoloji abidələrlə çox zəngin olan Azərbaycan bölgələrindən biri də Qarabağdır. Kür və Araz çayları arasında yerləşən bu bölgənin yaşayış üçün çox əlverişli iqlimi və münbit torpaqları vardır. Qarabağ bütün tarixi dövrlər-də Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olmuşdur. Ən qədim daş dövründən başla-yaraq bütün sonrakı dövrlərdə də bu bölgənin maddi mədəniyyəti Azər-baycanın digər bölgələrinin maddi mədəniyyəti ilə eyniyyət təşkil edir. Qarabağ toponimi isə xalis türk mənşəli olub orta əsrlərdə yaranmışdır Daha çox

  • 6. Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
    Erməni Vandalizminə Məruz Qalmiş Xocali-Gədəbəy Mədəniyyəti abidələrinin Naxçıvanda İzləri (11254|0,7406436204910278)
    [Toğrul Halilov]
    Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi, qədim mədəniyyət mərkəzidir. … Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi, qədim mədəniyyət mərkəzidir. Əlverişli təbii-coğrafi mövqeyə, zəngin təbii sərvətlərə malik olduğu üçün qədim dövrlərdən insanlar bu ərazidə yaşamışlar. Buna görə də Qarabağda bir-birini əvəz edən arxeoloji mədəniyyətlərin, dövlətlərin izləri qalmaqda, zəngin tariximiz yaşamaqdadır. Qarabağ torpağında formalaşan qədim arxeoloji mədəniyyətlərdən biri Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətidir. Orada bu mədəniyyətin daşyıcıları olan Xocalı, Ballıqaya, Dovşanlı, Axmaxı, Şuşa, Borsunlu, Sarıçoban, Bəyimsarov, Üçtəpə, Qaratəpə və digər abidələr var. Erməni vandalizmi nəticəsində bu abidələri dağıdılsa da Qarabağla yanaşı Şimalı və Cənubi Azərbaycanın bir çox yerlərində (Gəncəçay hövzəsində, Mingəçevirdə, Daşkəsəndə, Gədəbəydə, Qazaxda, Naxçıvanda, Urmiya gölü ətrafında və s.), Şərqi Gürcüstanda bu mədəniyyətin izləri qalmaqdadır. Naxçıvanda Xocal-Gədəbəy mədəniyyətinin daş yaddaşı olan abidələrimizə I Kültəpə, II Kültəpə, Qızılburun, Şahtaxtı və digərlər vardır. Onlardan Xocal-Gədəbəy mədəniyyəti ilə bağlı xeyli arxeoloji material aşkar olunmuşdur. Onlar Хоcalı-Gədəbəy mədəniyyətinin Azərbaycanın digər bölgələri kimi Naxçıvanı da əhatə etdiyini sübut edir. Daha çox

  • 7. Abbas Qadir oğlu Seyidov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Xəzər arxeologiyası)
    Azərbaycan tarixinin yeni salnaməsi: Qədim Qarabağ (10225|0,7276049852371216)
    [Abbas Seyidov]
    Azərbaycan tarixinin müxtəlif mərhələlərinin araşdırılmasında Qara-bağ bölgəsinin … Azərbaycan tarixinin müxtəlif mərhələlərinin araşdırılmasında Qara-bağ bölgəsinin rolu və yeri mübahisəsizdir. Ən qədim zamanlardan günü-müzə qədər bütün dövrləri əhatə edən, arxeoloji abidələrinin zənginliyi ilə seçilən Azərbaycanın əzəli, əbədi və ayrılmaz tərkib hissəsi olan bu vətən torpağının elmi baxımdan öyrənilməsi həmişə tədqiqatçıların diqqət mərkə-zində olub. Müxtəlif vaxtlarda ərazinin paleolit, neolit, eneolit, tunc və ilk dəmir, antik, orta əsrlər dövrünün ayrı-ayrı problemləri araşdırılıb və elmi ictimaiyyətə çatdırılıb. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan ərazisində ilkin insa-nın təşəkkülü, antropogenez prosesinin formalaşmasında Qarabağda aşkar olunmuş paleolit dövrü düşərgələrindən aşkar olunan maddi dəlillər əsas ki-mi götürülür. Burada tarixin bütün mərhələlərində həyat yaşanmış, qərinə-lər, nəsillər bir-birini əvəz etmişdir. Odur ki, Azərbaycanın çoxminillik tari-xinin bu və ya digər problemlərinin araşdırılmasında Qarabağda aparılan arxeoloji araşdırmalara vaxtaşırı dönə-dönə müraciət olunmuş, çoxsaylı mənbələrdən istifadə olunmuşdur. Daha çox