Elmmetrik Profil

Profil

Səltənət Əliyeva

Əsas
Tam Adı
Səltənət Eyvaz qızı Əliyeva
Elmi dərəcə
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Elmi ad
Təvəllüd
Ünvan
Telefon
Email
İş yeri
Müəssisə / Şöbə
Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı
Vəzifə
Böyük elmi işçi
Əsas iş yeri
Bəli
İşləmə müddəti
1 Yanvar 2024 - H/h

Tarix Məqalə sayı İstinad sayı h index i10 index
1 Dekabr 2024 7 0 0 0
1 Noyabr 2024 7 0 0 0
1 Oktyabr 2024 7 0 0 0
1 Sentyabr 2024 7 0 0 0
1 Avqust 2024 7 0 0 0
1 İyul 2024 7 0 0 0
1 İyun 2024 7 0 0 0

Content for WOS.

Content for TUBITAK.
Elmi işlərin siyahısı
İşin adı Jurnalın adı, Nəşriyyat, cild, N Müəlliflər İstinad sayı Nəşr tarixi Abstrakt və oxşar məqalələr
At ve At Kültü, Çevgan Oyunu ve Mesihi Yaratıcılığında İzleri Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi / Yunus KAPLAN /N: 13 səh: 628-637 Səltənət ƏLİYEVA 0 2023 Makalede XVII. yüzyıl Azerbaycan şairi Mesihi yaratıcılığınta … Makalede XVII. yüzyıl Azerbaycan şairi Mesihi yaratıcılığınta çevgan oyununun gelişim işlevleri ele alınmış ve bundan hareketle eski Türklerde at yetiştiriciliği ve at kültü konuları incelenmiştir. Öncelikle atın ev hayatındaki rolünden ve onu evcilleştirip binek olarak kullanan ilk kişinin bir Türk olduğundan bahsedilmiştir. Bu tür bilgiler veren kaynaklar arasında Kaşgarlı Mahmud’un “Divanü luğati’t-türk”ü, eski Türkçe yazılı abideleri, “Kitabi Dede Korkut”, “Köroğlu” destanları, masallar ve çok sayıda halk yaratıcılığı örneklerinde atın insana dost olarak yer aldığı bulunmaktadır ve özel isimlerle anılır. Eski Türklerin atlara olan sevgisi ve bağlılığı arttıkça kutsallaştırılmaları da kaçınılmaz hale geldi ve bir kült işlevi görmeye başladı. Ancak savaşlar atları idare edebilen gençlerin yetiştirilmesini, yarışma ve oyunların düzenlenmesini gerekli kılmıştır. Bu tür at oyunlarından biri ve en ünlüsü çevgan oyunudur ki, yazıda oyunun özellikleri ele alınmış, oyunun ve çevgan kelimesinin etimolojisine açıklık getirilmiştir. G. Tebrizi, N. Gencevi, İ. Nesimi, G. Burhaneddin gibi klasik şairler de bu oyuna ilgisiz kalmamışlar, fikirlerinin şiirsel anlatımında oyunun unsurlarını bir araç olarak kullanmışlardır. XVII. yüzyıl şairi Mesihi’nin eserinde de çevgan oyunu kullanılmıştır. Şair bu oyunun çevgan, meydan ve top gibi unsurlarını mecaz olarak kullanmıştır. Bazen de tasavvufi düşüncelerine sembolik bir anlam yükleyerek yansıtmıştır. Şairin eserlerinde çevgan ay, arif, top âşık ve birlik – vahdet, at ise engel, perde v b.ile sembolize edilmiştir. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
GAZI BURHANADDIN’S “DIVAN” AND ITS RESOURCES Scientific Journal of Polonia University /Cild: 58 /N: 3 səh: 15-22 Saltanat Alıyeva 0 2023 The sources of the XIV century Azerbaijani … The sources of the XIV century Azerbaijani poet Qazi Burhanaddin's creativity are diverse and rich. These resources are mainly: 1. Oral folklore 2. Written all-Turkic poetry 3. Religious sources, Quran motifs 4. Sufistic philosophy Oral folk literature is defined as the main and primary source for the poet's creativity. As we investigate, it becomes clear that the work of Yunus Amre, one of the representatives of Turkish-language poetry, had a serious impact on the worldview of the poet. The reason for this is primarily Yunus Emre's creativity, including It is shown that the Sufism poetry of XIII, XIV centuries became widespread. The influence of the poet by Nizami Ganjavi's poetry was also emphasized. As well as his excellent religious education and the demands of the time, the motifs of the Qur'an also acted as a source for the poet's creativity. The question of reflection of the Sufism philosophy, which became the object of controversy in the artist's poetry for a long time, was also clarified. As a result, it has been proved by facts that Sufism philosophy plays the role of a source for the poet's creativity. Daha çox
Əlaqəli məqalələr(Google)
Qazi Bürhanəddin və İmadəddin Nəsimi yaradıcılığında Həllac Mənsur AMEA Filologiya və Sənətşünaslıq /N: 1 səh: 64-67 Səltənət Əliyeva 0 2019
Qazi Bürhanəddin “Divan”ında cinas fiquru və onun üslubi poetik funksiyası Bakı Universitetinin Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası / Bakı Dövlət Universiteti /N: 2 səh: 20-29 SƏLTƏNƏT ƏLİYEVA 0 2019
Qazi Bürhanəddin və İmadəddin Nəsimi yaradıcılığı AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI DİNİ QURUMLARLA İŞ ÜZRƏ DÖVLƏT KOMİTƏSİ AZƏRBAYCAN İLAHİYYAT İNSTİTUTU MƏNƏVİ DƏYƏRLƏRİN TƏBLİĞİ FONDU “Mənəvi dəyərlər sistemində Nəsimi fenomeni” mövzusunda KONFRANSIN MATERİALLARI səh: 165-179 Əliyeva Səltənət 0 2019
Поэтическая фигура «Мубалига» (гипербола) в образной системе «Диван»-а Гази Бурханаддина ВЕСГНИК / «Ұлағат» Казахского национального педагогического университета имени Абая səh: 113-120 Салтанат Алиева 0 2019
Qazi Bürhanəddin qəzəllərində bədii təkrir və növləri FİLOLOGİYA MƏSƏLƏLƏRİ / ELM VƏ TƏHSİL /N: 7 səh: 334-342 SƏLTƏNƏT ƏLİYEVA 0 2017
Mövzuya dair məqalələr (Sİ)
AMEA üzrə məqalələr
Səltənət Eyvaz qızı Əliyeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı)

At ve At Kültü, Çevgan Oyunu ve Mesihi Yaratıcılığında İzleri(8773)
['Səltənət ƏLİYEVA']
Makalede XVII. yüzyıl Azerbaycan şairi Mesihi yaratıcılığınta çevgan oyununun gelişim işlevleri ele alınmış ve bundan hareketle eski Türklerde at yetiştiriciliği ve at kültü konuları incelenmiştir. Öncelikle atın ev hayatındaki rolünden ve onu evcilleştirip binek olarak kullanan ilk kişinin bir Türk olduğundan bahsedilmiştir. Bu tür bilgiler veren kaynaklar arasında Kaşgarlı Mahmud’un “Divanü luğati’t-türk”ü, eski Türkçe yazılı abideleri, “Kitabi Dede Korkut”, “Köroğlu” destanları, masallar ve çok sayıda halk yaratıcılığı örneklerinde atın insana dost olarak yer aldığı bulunmaktadır ve özel isimlerle anılır. Eski Türklerin atlara olan sevgisi ve bağlılığı arttıkça kutsallaştırılmaları da kaçınılmaz hale geldi ve bir kült işlevi görmeye başladı. Ancak savaşlar atları idare edebilen gençlerin yetiştirilmesini, yarışma ve oyunların düzenlenmesini gerekli kılmıştır. Bu tür at oyunlarından biri ve en ünlüsü çevgan oyunudur ki, yazıda oyunun özellikleri ele alınmış, oyunun ve çevgan kelimesinin etimolojisine açıklık getirilmiştir. G. Tebrizi, N. Gencevi, İ. Nesimi, G. Burhaneddin gibi klasik şairler de bu oyuna ilgisiz kalmamışlar, fikirlerinin şiirsel anlatımında oyunun unsurlarını bir araç olarak kullanmışlardır. XVII. yüzyıl şairi Mesihi’nin eserinde de çevgan oyunu kullanılmıştır. Şair bu oyunun çevgan, meydan ve top gibi unsurlarını mecaz olarak kullanmıştır. Bazen de tasavvufi düşüncelerine sembolik bir anlam yükleyerek yansıtmıştır. Şairin eserlerinde çevgan ay, arif, top âşık ve birlik – vahdet, at ise engel, perde v b.ile sembolize edilmiştir.

  • 1. Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
    YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU’NUN NUR BABA VE İSMAYIL ŞIHLI’NIN DELİ KÜR ROMANINDA İNANÇ İSTİSMAR (7694|0,8839846849441528)
    [Eşqane Babayeva]
    Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din … Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din olgusu ve din adamı tipolojisinin nasıl bir bakışaçısıyla ele alındığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitekim, yirminci yüzyılın başlangıcıAzerbaycan ve Türk edebiyatlarında dinî hurafelerin eleştirildiği birçok eser kaleme alınmıştır.Bilindiği üzere, Türk edebiyatında özellikle Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Sadri Etem,Reşat Enis Aygen gibi yazarların eserlerinde din adamlarının eleştirisi yer almıştır. Azerbaycanedebiyatında da Abdurrahim Bey Hakverdiyev, Celil Memmedguluzade, Yusuf Vezir Çemenzeminligibi yazarların eserlerinde bu mesele konu edinilmiştir. Bu konuyu ele alan önemli yazarlardanbiri de Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve İsmayıl Şihli`dir. Y. K. Karaosmanoğlu 1889-1974 Türkedebiyatının ünlü yazarlarındandır. Dönemin sosyal siyasal olayları kendine özgü şekilde yazarınromanlarına yansımıştır. Nur Baba romanı da yazarın önemli yapıtlarındandır. İsmayıl Şıhlı 1919-1995 da, Azerbaycan edebiyatının ünlü yazarlarındandır. O, ünlü bir yazar, gazeteci, senaryoyazarı ve araştırmacı olarak bilinmektedir. İ. Şıhlı, 1965-1968 yılları arasında Azerbaycan YazarlarBirliği’nin ilk sekreteri olmuştur. 1976-1978`de “Azerbaycan” dergisinin baş editörlüğünü yaptı.1981-1987 yılları arasında Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı oldu.1984`de Azerbaycan HalkYazarı onursal unvanıyla ödüllendirildi ve Azerbaycan Parlamentosunun üyesi oldu 1986, 1990 .Onun hikâye, roman, anı, çeviri gibi birçok eseri vardır. Bunlardan, Doktorun Masalı 1947 , AyrılanYollar 1957 , Deli Kür 1968 , Rakibim 1975 , Beni kaybetmeyin 1984 , Ölen Dünyam 1992 vs.isimlerini zikredebiliriz. Makalede, her … Daha çox

  • 2. Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
    Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Nur Baba ve İsmayıl Şıhlı’nın Deli Kür Romanında İnanç İstismarı (7695|0,8839846849441528)
    [Eşqane Babayeva]
    Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din … Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din olgusu ve din adamı tipolojisinin nasıl bir bakışaçısıyla ele alındığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitekim, yirminci yüzyılın başlangıcıAzerbaycan ve Türk edebiyatlarında dinî hurafelerin eleştirildiği birçok eser kaleme alınmıştır. Bilindiği üzere, Türk edebiyatında özellikle Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Sadri Etem, Reşat Enis Aygen gibi yazarların eserlerinde din adamlarının eleştirisi yer almıştır. Azerbaycanedebiyatında da Abdurrahim Bey Hakverdiyev, Celil Memmedguluzade, Yusuf Vezir Çemenzeminligibi yazarların eserlerinde bu mesele konu edinilmiştir. Bu konuyu ele alan önemli yazarlardanbiri de Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve İsmayıl Şihlidir. YK Karaosmanoğlu (1889-1974) Türkedebiyatının ünlü yazarlarındandır. Dönemin sosyal siyasal olayları kendine özgü şekilde yazarınromanlarına yansımıştır. Nur Baba romanı da yazarın önemli yapıtlarındandır. İsmayıl Şıhlı (1919-1995) da, Azerbaycan edebiyatının ünlü yazarlarındandır. O, ünlü bir yazar, gazeteci, senaryoyazarı ve araştırmacı olarak bilinmektedir. İ. Şıhlı, 1965-1968 yılları arasında Azerbaycan YazarlarBirliği’nin ilk sekreteri olmuştur. 1976-1978de “Azerbaycan” dergisinin baş editörlüğünü yaptı. 1981-1987 yılları arasında Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı oldu. 1984de Azerbaycan HalkYazarı onursal unvanıyla ödüllendirildi ve Azerbaycan Parlamentosunun üyesi oldu (1986, 1990). Onun hikâye, roman, anı, çeviri gibi birçok eseri vardır. Bunlardan, Doktorun Masalı (1947), AyrılanYollar (1957), Deli Kür (1968), Rakibim (1975), Beni kaybetmeyin (1984), Ölen Dünyam (1992) vs. isimlerini zikredebiliriz. Makalede … Daha çox

  • 3. Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
    YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU’NUN NUR BABAVE İSMAYIL ŞIHLI’NINDELİ KÜR ROMANINDA İNANÇ İSTİSMARI (7785|0,8790497779846191)
    [Eşqane Akif qızı BABAYEVA]
    Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din … Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din olgusu ve din adamı tipolojisinin nasıl bir bakış açısıyla ele alındığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitekim, yirminci yüzyılın başlangıcı Azerbaycan ve Türk edebiyatlarında dinî hurafelerin eleştirildiği birçok eser kaleme alınmıştır. Bilindiği üzere, Türk edebiyatında özellikle Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Sadri Etem, Reşat Enis Aygen gibi yazarların eserlerinde din adamlarının eleştirisi yer almıştır. Azerbaycan edebiyatında da Abdurrahim Bey Hakverdiyev, Celil Memmedguluzade, Yusuf Vezir Çemenzeminli gibi yazarların eserlerinde bu mesele konu edinilmiştir. Bu konuyu ele alan önemli yazarlardan biri de Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve İsmayıl Şihlidir. YK Karaosmanoğlu (1889-1974) Türk edebiyatının ünlü yazarlarındandır. Dönemin sosyal siyasal olayları kendine özgü şekilde yazarın romanlarına yansımıştır. Nur Baba romanı da yazarın önemli … Daha çox

  • 4. Lütviyyə Süleyman qızı Əsgərzadə (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Erkən realizm və yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı)
    HÜSEYİN CAVİD'DE OSMANLI İSTANBUL'U (Hayatı, Edebi Kişiliği ve Yaratıcılığı) (8004|0,8709380626678467)
    [Lütviyye ASGERZADE]
    Makalede, inceleme alanımız Azerbaycan edebiyatında renkli trajediler … Makalede, inceleme alanımız Azerbaycan edebiyatında renkli trajediler ve tarihi dramaları ile yeni bir aşama yaratmış Hüseyin Cavid’in hayatı ve dünyagörüşünün şekillenmesinde İstanbul’un rolü, aynı zamanda eserlerindeki Osmanlı İstanbul’unun yankısına değinmektir. Örnek yaşam biçimi, Türkçülüğe, Turan’a sadakati ile sanatçı kişiliğinin bütünlüğünü muhafaza etmiş, Türk edebiyatının yıldızları safında kendi yerini almış Cavid’in Azerbaycan’da tek olan Rasizade soyadının anlamına aydınlık getirilmiş, araştırma sonucu olarak şairin İstanbul’a geliş tarihi (1905-1910) olarak belirtilmiştir (bazı kaynaklarda bu tarih; 1903-1909; 1905-1909; 1906-1908 olarak geçer).Tahsil yılları Türkiye’nin kaynar ve murekkeb bir devrine; Osmanlı İmparatorluğu’nun en gergin, kritik yıllarına denk gelmiştir. Bu dönemde İkinci Meşrutiyet’in ilanı, 31 Mart hadisesi, İttihad ve Terakki’nin iktidara gelişi, Sultan II. Abdülhamid’in tahtan indirilmesi, V. Reşat’ın Sultan ilan edilmesi gibi hadiseler yaşanmıştır. Cavid, bu dönemdeki düşüncelerini Osmanlı Türkiyesi’nin başkenti İstanbul’dan yazdığı mektuplara ve eserlere dökmüştür. Afet ve Uçurum adlı eserlerinde konu ve karakterlerin ait olduğu İstanbul’u tüm yönleriyle; tarihi, ulusallığı, ihtişamı ve doğal güzelliğiyle, bunun yanı sıra Batı düşüncesine, burjuva ideolojisine uyum sağlamak zorunda kalan bir şehir olarak resm etmiştir. Daha çox
Səltənət Eyvaz qızı Əliyeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı)

GAZI BURHANADDIN’S “DIVAN” AND ITS RESOURCES(8774)
['Saltanat Alıyeva']
The sources of the XIV century Azerbaijani poet Qazi Burhanaddin's creativity are diverse and rich. These resources are mainly: 1. Oral folklore 2. Written all-Turkic poetry 3. Religious sources, Quran motifs 4. Sufistic philosophy Oral folk literature is defined as the main and primary source for the poet's creativity. As we investigate, it becomes clear that the work of Yunus Amre, one of the representatives of Turkish-language poetry, had a serious impact on the worldview of the poet. The reason for this is primarily Yunus Emre's creativity, including It is shown that the Sufism poetry of XIII, XIV centuries became widespread. The influence of the poet by Nizami Ganjavi's poetry was also emphasized. As well as his excellent religious education and the demands of the time, the motifs of the Qur'an also acted as a source for the poet's creativity. The question of reflection of the Sufism philosophy, which became the object of controversy in the artist's poetry for a long time, was also clarified. As a result, it has been proved by facts that Sufism philosophy plays the role of a source for the poet's creativity.

  • 1. Fəridə Talıb qızı Vəliyeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
    Paralelos en las obras de Nizami Ganjavi y Haji Bektash Veli (7801|0,7958899140357971)
    [Farida Hijran Valiyeva]
    Azerbaijani poets Nizami Ganjavi and Haji Veli … Azerbaijani poets Nizami Ganjavi and Haji Veli Bektashi are important master of words who have left their mark on the art of speech and whose influence is felt to this day through his indelible poetic set are given. This article analyzes through examples from the works of these writers, different concepts in the minds of our great compatriots, which were sensitive to all areas of life and tried to explore the most subtle issues, and their impact on the artistic and poetic creativity. In the examples, which can serve as an example of the artistic expression of even the most realistic, in accordance with the literary, artistic and aesthetic requirements of the time, along with Sufism, the influence of folklore is felt. It can be seen how Sufi worldview has a parallel place with folk literature in the approach to the creation of the world, the relationship between man and the God, and even the political and social events of the time. The theme of love for God is approached with special interest, finding parallels in the works of these two great writers who, although they gave great importance to humanity, always highlighted the importance of the divine. Daha çox

  • 2. İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
    Art World of Yunus Emre (9774|0,7160146236419678)
    [Hebibbeyli İsa]
    In the article is provided detailed information … In the article is provided detailed information on Yunus Emre’s life and creativity, who had a special role in the history of Turkish-Anatolian literature, as well as in the development of Azerbaijani poetry. It is noted that the poet, who was born in 1320, has graves in 14 places in Turkey and in Onjaly village of the Gakh region in Azerbaijan. Daha çox

  • 3. İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
    Art world of Yunus Emre (9786|0,7160146236419678)
    [Isa Habibbeyli]
    In the article is provided detailed information … In the article is provided detailed information on Yunus Emre’s life and creativity, who had a special role in the history of Turkish-Anatolian literature, as well as in the development of Azerbaijani poetry. It is noted that the poet, who was born in 1320, has graves in 14 places in Turkey and in Onjaly village of the Gakh region in Azerbaijan. Daha çox

  • 4. Sevinc Orucəli qızı Ağayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Füzulişünaslıq sektoru)
    Traces of Folk Literature in the" Maqtal" of Yusif Maddah in the XIV century (in Based on the" Maqtali-Hussein" Masnavi) (8746|0,7125799655914307)
    [Sevinc AĞAYEVA]
    Literary genre “maqtal” came to literature from … Literary genre “maqtal” came to literature from the arabs. Then it passed to the persians, and then to Turkish literature. During the time of the prophet and after him, wars and their tragedies were called as "maqtal." The arabic word maqtal means "the place where a person is killed and when he is killed." The XIV century specimens are richer than this one and gives some materials for research. An acquaintance with Yusuf Maddah's masnavi of “Maqtali Hussein”, which disappeared in the darkness of history, shows that the work is special importance in terms of studying the literary language and historical grammar of the XIV century of Azerbaijan, as well as the richness of themes, forms and genres of the history of epic poetry. The work also provides rich material for studying the arrival and development of the genre of poetry in our literary history. Poetik works of classical literature has always been the object of research with the capacity for meaning, the diversity of genres, and the poetic landscapes. The analysis of the classical Azerbaijani-turkic poetic language in particular their dictionary structure and character of use of loans in a context of dictionary language gives an interesting material for reflections. Specificity of use by the poet of loans, originality of its approach to this problem is found out. Native language examples of the XIV century the masnavi of “Maqtali-Hussein” is written in a language that everyone can understand, that is written in the vernacular. Azerbaijani words are developed together with arabic and persian words in this example of poetry, and helps to make the idea more understandable. It should also be noted that there are … Daha çox

  • 5. Cavidə Ağa qızı Məmmədova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Dünya ədəbiyyatı və komparatistika)
    SULTAN VELED’İN GÖRÜŞLERİNİN İMADEDDİN NESİMİ YARATICILIĞINDA SANATSAL YANSIMASI (7478|0,7919182777404785)
    [Cavide MEMMEDOVA]
    Büyük Azerbaycan şairi İmadeddin Nesimi'nin yaratıcılığı, şiirsel … Büyük Azerbaycan şairi İmadeddin Nesimi'nin yaratıcılığı, şiirsel mükemmellik ve dini felsefi mahiyeti açısından Türk-İslam edebiyatının en mühteşem sayfalarından birini oluşturmaktadır. Makalede büyük Türk mutasavvıfı Hz. Sultan Veled’in görüşlerinin ve onun yaratıcılığında önemli yer alan “devir nazariyesinin” büyük şairin yaratıcılığında sanatsal yansıması tahlil edilmektedir. Şairin devriye türünde yazılmış eserleri, büyük Türk mutasavvıfı Hz. Sultan Veled’in felsefi ve edebi eserleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş, tahlil edilmiştir. Maklede her iki düşünürün insan hakkında düşünceleri araştırılmış ve söz konusu nazariyenin temel ilkeleri ve bunun edebiyat üzerindeki etkileri açıklanmıştır. Bu makalede hem de Sultan Veled'in yaratıcılığının İmadeddin Nesimi'nin insan hakkındaki düşünceleri üzerindeki büyük etkisi anlatılmıştır. Daha çox

  • 6. Xuraman Hümmətova Bəhmən qızı (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
    NİZAMİ GƏNCƏVİNİN «YEDDİ GÖZƏL» POEMASINDA KAMILLƏŞMƏ MODELİNİN ŞƏRHİ (9139|0,7808399200439453)
    [Huraman Hummatova]
    Nizami yaradıclığında, o cümlədən «Yeddi gözəl» poemasında … Nizami yaradıclığında, o cümlədən «Yeddi gözəl» poemasında təsəvvüfi motivləri geniş şəkildə müşahidə olunur. Lakin bu motivlərdən istifadə şairin yaradıcılığını bütöv şəkildə təsəvvüfi-irvani görüşlərin təcəssümü hesab etməyə imkan vermir. Ona görə ki, Nizami görkəmli mütəfəkkir filosof idi. Bütün tədqiqatçıların təsdiq etdiyi kimi, XII əsr Şərq və Azərbaycan intibahını yaradan və onun bütün ideya-estetik ağırlığını çiyinlərində daşıyan Nizamini özünəqədərki mədəni irsin bütün mütərəqqi ideyaları cəlb etsə də, o öz yaradıcılığında məqbul bildiyi ideyalardan istifadə edirdi. Sufizm də özünün mütərəqqi ideya və motivləri ilə Nizami üçün cəlbedici fikir qaynağı idi. Şair bu qaynağa biganə qalmamış, sufi ideya və motivlərindən istifadə etmişdir. Lakin müşahidələr göstərir ki, Nizami sufizmdən yaradıcı şəkildə istifadə etmişdir. Yəni süfi görüşləri ona öz ideyalarıını vermək üçün bir vasitə rolunu oynamış, şair heç vaxt sufi ideyalarının tam təsiri altına düşməmişdir. «Xəmsə»də təsəvvüfdən istifadənin əsərdən-əsərə fərqli şəkildə təqdim olunması, sonuncu poemada – «İsgəndərnamə»də Nizaminin artıq sufizmdən, demək olar ki, yerli-dibli istifadə etməməsi də sənətkarın sufizmə yaradıcı yanaşdığını göstərir. Daha çox

  • 7. Yaşar Əliqulu oğlu Qasımov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
    ƏLİŞİR NƏVAİ LİRİKASI. (9177|0,726038932800293)
    [YAŞAR QASIMBƏYLİ]
    “Əlişir Nəvainin lirikası” məqaləsində dahi özbək şairi … “Əlişir Nəvainin lirikası” məqaləsində dahi özbək şairi Ə. Nəvainin formalaşmasında və yetişməsində həlledici rol oynamış şairlərin yaradıcılığı nəzərdən keçirilir. Türk xalqları ədəbiyyatının, o cümlədən, əruz vəznindəki türkdilli poeziyanın ərsəyə gəlməsində ərəb və fars dillərindəki klassik şeirin həyatbəxş təsiri danılmzadır. Xüsusən, farsdilli poeziyanın Nizami Gəncəvi, Əfzələddin Xaqani, Ömər Xəyyam, Əmirxosrov Dəhləvi, Şah Qasım Ənvar, Cəlaləddin Rumi, Sədi Şirazi, Xoca Hafiz Şirazi, Əbdürəhman Cami və başqa böyük nümayəndələrinin Türküstan xalqlarının mənəvi mədəniyyətinə və ədəbiyyatına qüvvətli təsiri olmuşdur. Ə. Nəvainin epik və lirik poeziya sahəsində dünya şöhrətli bir sənətkar kimi yetişməsində və təkamülündə yuxarıda qeyd etdiyimiz şairlərin təsiri barəsində elmi ədəbiyyatlarda geniş yazılıb. Məqalədə bu məsələ ilə bağlı mötəbər ədəbi-tarixi mənbələrə və həzrət Nəvainin bilavasitə öz … Daha çox