Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
SHARQ MUMTOZ ADABIYOTSHUNOSLIGIDA AN’ANA VA O’ZIGA XOSLIK MASALALARINING NAZARIY ASOSLARI(7319)
['Zebo Qobilova', 'Almaz Binnatova']
Mazkur maqolada an’ana doirasida ijod qilish, ijobiy ma’nodagi ta’sirlanish turlariga oid atamalar va istilohlar nazira, tatabbu, tavr, tavorud, tazminning bir-biridan farqlari misollar yordamida tushuntirib berilgan. Alisher Navoiy va Amiriy ijodida an’ana va o’ziga xoslikning badiiy talqini ochib berilgan.
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoi of the world literature
(7338|0,7633949518203735)
[Almaz Ulvi Binnatova]
The presented article provides a research in …
The presented article provides a research in the form of short summaries of each of the works covering the creative features and creativity of the great thinker Alisher Navoi. This summary study reflects the idea-content features of the works, their scientific-theoretical nature, and the general atmosphere of the period in which they were written. Alisher Navoi's Divans written in Turkish,“Khamsa”, scientific-philological and religious-Sufi works, as well as Divan written in Persian and the content and appearance of the works included in that divan are covered in detail in one article for the first time. During the description and presentation of these works, we also get excellent information about the life and activity of Alisher Navoi from the original source (as a creative person, public figure, period, literary environment and etc.). The article highlights the scientific and theoretical significance of the artistic heritage of Alisher Navoi, who raised the Turkish literary language to the highest level in human literature.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Sultan Hüseyn Bayqara və Azərbaycan(7323)
['Almaz Ülvi']
926-cı il 26 fevral–6 mart tarixlərdə Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçiriləcək I Bakı Türkoloji qurultayla əlaqədar olaraq dahi Nəvainin 500 illiyi ilə bağlı bir sıra işlərin görülməsi də planlaşdırılır: Nəvainin xatirəsinə üç kitab dərc olunur:“Nəvai”(məqalələr toplusu), Əlişir Nəvai.“Vəqfiyyə” və Əlişir Nəvai.“Münşəat” əsəri. o cümlədən “Bayqara və onun Divanı”(Nəvai Teymurilər nəslindən olan Hüseyn Bayqaranın, yəni onun sarayında baş vəzir olmuşdu, bü səbəbdən türkçülüyün inkişafındakı əvəzsiz xidmətləri nəzərə alınmışdır). Nəvai adı anılan kimi Sultan Hüseyn Bayqara adının xatırlanmasının tutarlı səbəblərindən biri də XV əsr Azərbaycan ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələrindən olan Nemətullah Kişvərinin məşhur-
-
1.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
16. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU ÇEVRİMİÇİ KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
(8731|0,8312952518463135)
[Ahmet AYTAÇ, Öğr Gör Kadir ERTÜRK]
Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) …
Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) orta əsr abidələrində son 20 ildə aparılan arxeoloji tədqiqatların nəticələrindən bəhs edilir. Bakı, Şamaxı, Qəbələ, Şabran, İsmayıllı, Quba, Qusar və Xaçmazın tarixi abidələrində, Bəndovan şəhərciyində, Gülüstan qalası və Buğurt istehkamlarında son illər aparılmış yeni arxeoloji tədqiqatların əsas nəticələri təqdim olunur. Aşkar edilmiş artefaktlar bu bölgədəki arxeoloji abidələrin tədqiqində xronoloji ardıcıllığı dəqiqləşdirməyə və Şirvanın orta əsr abidələrinin əhatə dairəsini müəyyən etməyə imkan verir. Abidələrin hərtərəfli kəşfiyyatı və konservasiyası, quruda və su altında qalan abidələrin yerinin müəyyən edilməsi sahəsində əldə olunan məlumatlar nəzərdən keçirilir. Tədqiq edilmiş və tədqiq olunmamış abidələrin ayrı-ayrı qrupları haqqında mövcud məlumatları tamamlayan yeni arxeoloji tədqiqatların əsas istiqamətləri xarakterizə olunur. Məqalədə Şirvanın orta əsr arxeoloji abidələrində yeni tədqiqatların aparılması, həm də müasir dövrdə Azərbaycanda tarixi mədəni irsin qorunması, mühafizəsi, bərpası, konservasiyası və geniş təbliği sahəsində aparılan kompleks tədbirlərlə əlaqəli şəkildə göstərilir.
Daha çox
-
2.
Xuraman Hümmətova Bəhmən qızı (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Hacı Bayram Vəli Şeirlərində Özünüdərkin Struktur Troyektoriyası
(9132|0,8304077982902527)
[Xuraman Hummatova]
XIV əsr Türk təsəvvuf şeirini yaranmasında və …
XIV əsr Türk təsəvvuf şeirini yaranmasında və inkişafında böyük rolu olan övliya şairlərdən biri də Hacı Bayram Vəli (1352-1436 ) olmuşdur. Onun yaratdığı təsəvvuf məzmunlu şeirlər həm özündən əvvəl yaranan (Yunus Emre) təriqət poeziyasından bəhrələnmiş, həm də özündən sonra yazıb –yaradan həm də (Məsələn: Yazıcızadə Məhəmməd Əfəndi hocasını öyərək deyirdi: Cihanın kutbi mahı Hacı Bayram, Cihanın şeyhi, şahı Hacı Bayram) təsəvvuf şeirinə güclü təsiri olmuşdur Hacı Bayram Vəlinin ünlü bir övliya olacağını hələ şairin dünyaya gəlməzdən əvvəl haqqında yaranan yarıhəqiqət, yarırəvayət olan məlumatlardan görürük. Bu rəvayətlər sonradan həqiqətə çevrilərək haqqa doğru yolçuluq edən övliya şairin əməllərində gerçəkləşdi. Poeziyasında təsəvvuf əhlinin özünü bilməsi ideyasını təbliğ edən şair şeirlərinin birində deyir: “bilmək istərsən səni, can içrə ara canı, Keç canından bil onu, sən səni bil, sən səni” Təsəvvuf əhlinin kodlaşmasında ən mühüm olan amillərdən biri və birincisi özünü bilməsidir. Belə bir aforizim də var ki, “kəndini bilən, rəbbini bilər” prinsipi təsəvvuf elmində əsasın əsasıdır. Həyatı boyunca haqqa doğrü yolçuluq edən şair seyri-süluk boyunca təsəvvuf traktoriyası üzrə hərəkət etmişdir. O, təsəvvuf elminin, sirlərini (şəriət, təriqət, mərifət, həqiqət) mükəmməl bilmiş və həyatı boyunca onlara əməl etmişdir. Həyatından məlum olur ki, bir pirdən dərs alması, bir dərgaha qoyub getdiyi təriqətin sonradam davamçılarının yetişməsi, şairin haqqa doğru yolçuluğunun məziyyətlərini bizə göstərir. Mütəsəvvuf şair bunların bəzilərini əməli işlərlə yerinə yetirirdisə, bəzilərini isə, yəni Qurani-Kərimin …
Daha çox
-
3.
Xuraman Hümmətova Bəhmən qızı (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Structural Trajectory of Self-Understanding in Hadji Bayram Velis Verses
(9134|0,8292959332466125)
[Xuraman Hummatova]
XIV əsr Türk təsəvvuf şeirini yaranmasında və …
XIV əsr Türk təsəvvuf şeirini yaranmasında və inkişafında böyük rolu olan övliya şairlərdən biri də Hacı Bayram Vəli (1352-1436) olmuşdur. Onun yaratdığı təsəvvuf məzmunlu şeirlər həm özündən əvvəl yaranan (Yunus Emre) təriqət poeziyasından bəhrələnmiş, həm də özündən sonra yazıb-yaradan həm də (Məsələn: Yazıcızadə Məhəmməd Əfəndi hocasını öyərək deyirdi: Cihanın kutbi mahı Hacı Bayram, Cihanın şeyhi, şahı Hacı Bayram) təsəvvuf şeirinə güclü təsiri olmuşdur Hacı Bayram Vəlinin ünlü bir övliya olacağını hələ şairin dünyaya gəlməzdən əvvəl haqqında yaranan yarıhəqiqət, yarırəvayət olan məlumatlardan görürük. Bu rəvayətlər sonradan həqiqətə çevrilərək haqqa doğru yolçuluq edən övliya şairin əməllərində gerçəkləşdi. Poeziyasında təsəvvuf əhlinin özünü bilməsi ideyasını təbliğ edən şair şeirlərinin birində deyir:“bilmək istərsən səni, can içrə ara canı, Keç canından bil onu, sən səni bil, sən …
Daha çox
-
4.
Qasım Əhəd oğlu Hacıyev (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi (qədim dövrlərdən XX əsrədək) şöbəsi)
AZƏRBAYCANIN QARABAĞ REGİONUNUN TÜRK KÖKƏNLİ MƏDƏNİYYƏTİ
(11109|0,8290319442749023)
[Kasım Hacıyev]
Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim …
Azərbaycanın dövlətçilik tarixi qədər də onun qədim regionlarından biri olan Qarabağın tarixi qədim, mədəni ənənələri zəngindir. Azərbaycan Respublikasının Qarabağ regionu dünyanın ən qədim insan məskənlərindən biridir. Azıx düşərgəsindən başlayan Quruçay, sonrakı Kür-Araz və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin biri digərini əvəz etməsi burada intensiv yaşayışın olduğunu göstərir. Bu regionda aparılmış arxeoloji tədqiqatlar bu yaşayın bütün aspektrərini təsdiq edir. Adı ilk dəfə tarix səhnəsində “Qarabağ” kimi çəkilən, XIII əsrdə haqqında məlumat verilən Qarabağ regionunun adı türk mənşəli söz olan “Qara” – böyük və “bağ”- bağ sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Qarabağ regionu antik dövrdə Azərbaycan Albaniyasının tərkibində ən böyük vilayətləri əhatə etmişdir. İlk orta əsrlərdə Qarabağ regionunda yerləşən vilayətlər: Girdman, Sakasena, Uti, Paytakaran, Sisakandan ibarət idi (Azərbaycan tarixi. Bakı, 1988, c.II, s.15-21). Bu vilayətlər indiki Qarabağı və Mil düzünün bir hissəsini əhatə edirdi. Qarabağ regionunda Antik müəlliflərin saklar, massagetlər, hunlar adlandırdıqları əhalinin bizim eradan əvvəl Kür və Araz hövzəsini tutduğları bildirilir
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
A COMPARISON: AMIR ALISHIR NAVA'I THE COUNTERPART OF KHAWAJA NIZAM AL-MULK TUSI OR KHAWAJA RASHID AL-DIN FADLULLAH HAMADANI(7328)
['Амир Немати Лимаи']
На протяжении всей древней и долгой истории Ирана был ряд видных деятелей политической и культурной жизни. Выдающийся сельджукский политик и министр (Визирь/Дивансалар) Хаваджа Низам аль-Мульк Туси, великий деятель политики и культуры в период Ильханидов Хаваджа Рашидиддин Фадлулла Хамадони и Амир Алишер Навои, политик и цивилизованный человек периода Тимуридов три знаменитости, у которых есть. Кроме того, ряд ученых сравнили деятельность Хаваджи Низама аль-Мульк Туси и Амира Алишера Навои в их исследованиях и работе и считают Амира Али Шера Хаваджей Низам аль-Мульк аль-Тани (второе имя Хаваджа Низам аль-Мульк). Очевидно, что автор этого исследования стремился ответить на эти вопросы относительно того, следует ли исправить убеждения и мнения этого ученого или, наоборот, отвергнуть. Если гомологическая теория произведений Хаваджи Низама аль-Мулька и Амира Алишера ложна, возможно ли найти в истории известного человека, чье исполнение можно было бы считать похожим на Амира Алишера Навои? Результаты этого исследования, выполненного исторически, показали, что Амир Алишер Хаваджа не был так близок к Низаму аль-Мульку и не должен называться Хаваджа Низам аль-Мульк аль-Тани (Второе имя Хаваджа Низам аль-Мульк). Возможно, его следует называть Хаваджа Рашидиддин аль-Тани (второе имя Хаваджа Рашидиддин).
-
1.
Azad Əsəd oğlu Zeynalov (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji xidmət və yeni tikinti sahələrinin arxeoloji tədqiqi)
ПАЛЕОЭКОЛОГИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ ОБИТАНИЯ ЧЕЛОВЕКА В НАХИЧЕВАНИ В ЭПОХУ МУСТЬЕ
(9870|0,8393652439117432)
[АА Зейналов, СС Велиев, ЕН Тагиева]
Исследования мустьерской пещерной стоянки Газма, отложения которой …
Исследования мустьерской пещерной стоянки Газма, отложения которой были исследованы палинологически и гранулометрически, показали, что человек в эпоху мустье на территории Азербайджана проживал не только в лесной зоне, но и в полосе аридных дубовых и можжевеловых редколесий. Тогда климат был хотя и аридным, но более влажным, чем сейчас. Установлено, что человек стал обживать пещеру Газма в период, когда началось увеличение влажности климата. Когда влажность стала уменьшаться, человек покинул пещеру.
Daha çox
-
2.
Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
АРЕАЛ РАСПРОСТРАНЕНИЯ ОРНАМЕНТОВ НА КЕРАМИКЕ ЭПОХИ РАННЕЙ БРОНЗЫ В НАХЧЫВАНЕ
(11348|0,8353625535964966)
[T Khalilov]
Нахчыванская Автономная Республика имеет древнюю и богатую …
Нахчыванская Автономная Республика имеет древнюю и богатую историю. Каждый археологический материал, обнаруженный в наших памятниках, имеет важное значение в изучении нашей древней истории, материальной и духовной культуры. Изучая их, можно получить важные научные результаты, глубже изучить нашу историю. В статье изучаются некоторые орнаменты, обнаруженные на керамике эпохи Ранней Бронзы Нахчыван. Определяется, что в эпоху Ранней Бронзы на вышивке и посуде использовались свастика, спираль, роговые, геометрические и другие орнаменты. Эти орнаменты были связаны с рамесленным умением и религиозно-идеологическими взглядами гончаров. Некоторые орнаменты имеют широкий распространенный ареал и глубокую семантику.
Daha çox
-
3.
Nizami Tağı oğlu Məmmədov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Отражение суфийско-хуруфитского мировоззрения в творчестве Насими
(8288|0,8290042877197266)
[Низами Мамедов]
В средневековой азербайджанской литературе творчество Сейида Имадеддина …
В средневековой азербайджанской литературе творчество Сейида Имадеддина Насими занимает исключительно важное место. Эпоха, в которой жил и творил поэт, была одним из сложных периодов в жизни народа. Мировоззрение Насими складывалось в трудных условиях антифеодального, антимонгольского ига под влиянием основателя учения хуруфизма Фазлуллаха Наими. Хуруфитские идеи в тот период отвечали настроениям широких народных масс. Однако до знакомства с хуруфитским учением на Востоке довольно широко было распространено учение суфизма, оказавшего значительное влияние на творчество Насими раннего этапа. Оба эти течения неотделимы от исторической судьбы Востока. Насими был знаком с суфийскими воззрениями Ал-Газали и Мансура Халладжа (казненного за утверждение «Ана-аль-хакк», то есть «Я есть бог»), и суфизм Мансура Халладжа неудержимо влек поэта. В суфизме Аллах и человек двуедины. Именно суфийская философия вывела Насими на арену борьбы за духовно-нравственную независимость. Хуруфизм же привлекал внимание Насими своим вмешательством в социально-политическую жизнь общества и своим отношением к разуму. Формула «Человек и есть Аллах» была в хуруфизме достаточно завершенной. Если в суфизме в тождестве человека и Аллаха ядром является любовь, то в хуруфизме доминирующим является разум. Вот почему следует считать, что творчество Насими оформилось именно под влиянием двух религиозно-философских течений. Через все творчество Насими …
Daha çox
-
4.
Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
MEVLANANIN NECİP FAZIL KISAKÜREK ÜZERİNE ETKİSİ
(7733|0,8260277509689331)
[Eşqane Babayeva]
Мевлана Джелаледдин Руми был одним из величайших …
Мевлана Джелаледдин Руми был одним из величайших фигур турецкой литературы XIII века. Имея собственную философию в образном мышлении, он создал литературную школу, представители которой продолжали его традиции. Влияние традиций Мевлана наблюдается не только у поэтов, которые жили в средние века, но и прослеживается по настоящее время. Его влияние также наблюдается у Неджипа Фазиля Кисакюрека, одного из великих деятелей турецкой литературы. Наша основная цель в данной статье-исследовать значение суфийской традиции и влияние Мевлана на формирование литературного творчества Н. Фазиля, относящегося к традициям суфизма. В работе будут рассмотрены произведения Н. Фазиля, в сравнительном аспекте.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
АЛИШЕР НАВОИЙ МЕРОСИНИНГ ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ ТАДҚИҚОТЛАРИ ТАРИХИДАН (ОЗАРБАЙЖОН АДАБИЁТИ ВА АДАБИЁТШУНОСЛИГИ САҲИФАЛАРИДАН)(7329)
['Алмаз УЛЬВИ БИННАТОВА']
Тема статьи «Из истории научно-теоретических исследований наследия Алишера Навои (на страницах азербайджанской литературы и литературной критики)» сгруппирована по нескольким направлениям:
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoiy and Azerbaijan
(7340|0,821938693523407)
[Almaz Ulvi Binnatova]
The research work named “Alisher Navoiy and …
The research work named “Alisher Navoiy and Azerbaijan” was grouped in several directions. In the systematic research within the sections named “The influence of Alisher Navoiy's creativity on Azerbaijani literature”,“The influence of Azerbaijani literature on the creativity of Alisher Navoiy”,“Studying of Alisher Navoiy's legacy in Azerbaijani literary studies”;“The role of Alisher Navoiy's creativity in the comparative study of Azerbaijani and Uzbek languages and the place of Alisher Navoiy's literary heritage in the study of the common Turkish literary language” as a main source is based on the Alisher Navoiy’s own works. The theme “Alisher Navoiy and Azerbaijan” is a golden page in the history of literary relations between two fraternal peoples, the source of research, literary influence, literary tradition and primary source in the history of literary figures.
Daha çox
-
2.
İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
“KİTABİ-DƏDƏ QORQUD”: YAZILI EPOS VƏ YA EPOPEYA
(9791|0,7679445743560791)
[Hebibbeyli İsa]
Azerbaijani Abstract: Akademik İsa Həbibbəylinin monoqrafiyasında ilk …
Azerbaijani Abstract: Akademik İsa Həbibbəylinin monoqrafiyasında ilk dəfə olaraq “Kitabi-Dədə Qorqud” dan Azərbaycan ədəbiyyatının ortaq başlanğıc dövründə yaradılmış yazılı ədəbiyyat abidəsi kimi bəhs olunur.
Daha çox
-
3.
Ataəmi Bala Baba oğlu Mirzəyev (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Füzulişünaslıq sektoru)
Predecessors and followers: Navai and Fuzuli
(7394|0,7655742168426514)
[Ataemi Mirzayev]
The article involves in Azerbaijan-Uzbek literary relations …
The article involves in Azerbaijan-Uzbek literary relations in the context of the creativity of Alishir Navai. It is noted that the creativity of each master should be researched in the background of predecessor-follower relations. Because value of the master is measured by his influence on the development of literature created after him. The Azerbaijani literature has a great role in growing Navai as a master. It is known Navai also occupies a place as a master who wrote an equivalent of “Khamsa” by Nizami in in Chagatai turkish. As Navai benefited from the Azerbaijani literature, Navai's influence in Azerbaijani literature was strong in the following period. It is not
Daha çox
-
4.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
МОНОГРАФИЯ РЕКОМЕНДОВАНА К ПЕЧАТИ РЕШЕНИЕМ УЧЕНОГО СОВЕТА ИНСТИТУТА ЛИТЕРАТУРЫ ИМЕНИ НИЗАМИ НАН АЗЕРБАЙДЖАНА ОТ 3 ИЮЛЯ 2009 ГОДА (ПРОТОКОЛ № 3)
(8705|0,7499613761901855)
[БЕКИР АХМЕД оглы НАБИЕВ]
В азербайджанской литературе жанр романа сформировался намного …
В азербайджанской литературе жанр романа сформировался намного позже, чем в европейской литературе. Национальная романистика имеет свою историю развития и характеризуется национальной идейной основой. Роман превратился в один из основных жанров азербайджанской литературы уже в начале ХХ века. Традиции азербайджанской романистики были заложены МФ Ахундовым, МА Талыбовым, З. Марагаи, Н. Наримановым, Ю. Везиром, А. Шаигом, МС Ордубади, СМ Ганизаде. Перечисленные писатели создали на азербайджанском и персидском языках неповторимые романы, которые обладают высокой художественной ценностью.Проблемы истории генезиса и развития азербайджанского романа, его поэтики и жанровых особенностей всегда были в центре азербайджанской литературоведческой науки. Это касается как дореволюционного, так и социалистического и постсоветского периодов. Вместе с тем, этапы формирования азербайджанского романа недостаточно исследованы в азербайджанском литературоведении. Первые азербайджанские романы, в целом проблемы романистики, еще в начале ХХ века занимали умы таких азербайджанских литературных критиков и литературоведов, как Ф. Кочарли, С. Гусейн. А. Сур, С. Ибрагимов. Теоретические проблемы первых азербайджанских романов интересовали также литературоведов последующих поколений, среди них–А. Назми, М. Рафили, М. Ариф, М. Джалал, М. Гусейн, Ф. Касумзаде, М. Ибрагимов, М. Дж. Джафаров, а также К. Талыбзаде, А. Мирахмедов, А. Заманов, К …
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİNİN “SİRACUL-MÜSLİMİN” ƏSƏRİNDƏ İSLAM EHKAMLARININ ESTETİK QAYƏ VƏ ŞƏRHİ(7330)
['Almaz ÜLVİ BİNNATOVA']
“Sirac ul-muslimin”(“Musəlmanların cırağı”) islamın Türküstan elində geniş yayılmağa başladığı dövrlərdə qələmə alınmışdır. Amma bütün ədəbiyyat-bilgilər ərəb, az qismi isə fars dilində idi. Nəvainin məqsədi islam ehkamlarını–qanun-qaydalarını xalqıa öz dilində anlatmaq idi. Yəni, xalq islam əxlaqına anlamadığı ərəb dilində başa düşməyərək itaət etməkdənsə, öz dilində də bunları anlamasının gərəkliyini çatdırmaq idi.“Müsəlmanların çırağı” nı məhz bu nöqteyi-nəzərdən araya-ərsəyə gətirməyi özünə borc bilmişdi. Əsərin ən böyük özəlliyi, yeniliyi, fəlsəfi–estetik qayəsi məhz bundan ibarətdir. Ömrünün son zamanlarında, özünün də yazdığı kimi zəif, halsız vücudu ilə, amma ruhunu Allaha–islam peyğəmbərinə təslim etmiş şair xalqına, millətinə, islam əhli sadə türk insanlarına bu borcunu da ödəyə bilmişdi.
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Əlişir Nəvainin dini-elmi əsərləri:(“Minacat”,“Nəzmul-cəvahir” və “Hədisi-ərbəin”)
(7339|0,8834715485572815)
[Almaz Ülvi Binnətova]
Əlişir Nəvai şəriət və təsəvvüf elminin dərin …
Əlişir Nəvai şəriət və təsəvvüf elminin dərin bilicisi, nəzəriyyəçisi, hətta nəzarətçisi kimi ad çıxarmışdır. O, İslam ehkamlarını ilk dəfə türk dilində türk xalqları üçün yazıb ortaya qoyan ulu şəxsiyyət olmuşdur. Din və əxlaqi dəyərləri özündə ehtiva edən “Minacat”, “Nəzmül-cəvahir” (“Nəzmə düzülmüş cəvahiratlar”), “Qırx hədis” (“Hədisi-Ərbəin”), “Quş dili” (“Lisanütteyr”), “Məhbubul-qülub” (“Könüllərin sevgilisi”), “Siracul-müsliman” (“Müsəlmanların çırağı”) və “Risaleyi-tiyr andoxtan” (“Oxatma haqqında risalə”) əsərləri həm dövründə, həm də bu gün aktual xarakterdədir. “Minacat” (“Allaha dua” və ya “Allaha yalvarışlar”) əsəri Allaha xitabən yazılan ifadələrdən ibarət olub, məzmun və ifadə tərzi baxımından gözəl duyğu tərənnümüdür. “Minacat”ın dili - ruhaniyyət aləminin dərinliklərinə varan şairin insanlara tövsiyəsi, nəfs toxluğu, insani hisslərin daim üst qatda yer alması və s. kimi mənəvi duyğuların insanlara aşılanmasıdır. Dahi filosof Əbdürrəhman Caminin “Hədisi-Ərbəin” adlı əsər üzərində çalışdığını bilən Əlişir Nəvai ustadının bu addımını yüksək dəyərləndirmiş və ondan izn alaraq həmin əsəri Cığatay türkcəsinə çevirmək istədiyini xahiş tmidir. Beləliklə, Əlişir Nəvai imzası ilə türk ədəbi dilində yazılan “Hədisi-ərbəin” əsərini Əbdürrəhman Caminin əsərinin mövzusundan götürsə də, eyni ildə, eyni şəkildə yazsa da, amma başqa bir ifadə ilə dördmisralıq qitələr halında yazmışdır. Peyğəmbərə həsr olunmuş hədislərin əvvəl ərəbcə, daha sonra onların - hədislərin məna və mahiyyətini türk dilində yazılması səbəb olmuşdur. “Nəzmul-cəvahir”in qədim dini - tarixi məzmun daşıyan, əxlaqi dəyərləri özündə ehtiva edən süjeti vardır. Əsəri islam dininin ilk …
Daha çox
-
2.
Yaşar Əliqulu oğlu Qasımov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİ LİRİKASI.
(9177|0,8380110263824463)
[YAŞAR QASIMBƏYLİ]
“Əlişir Nəvainin lirikası” məqaləsində dahi özbək şairi …
“Əlişir Nəvainin lirikası” məqaləsində dahi özbək şairi Ə. Nəvainin formalaşmasında və yetişməsində həlledici rol oynamış şairlərin yaradıcılığı nəzərdən keçirilir. Türk xalqları ədəbiyyatının, o cümlədən, əruz vəznindəki türkdilli poeziyanın ərsəyə gəlməsində ərəb və fars dillərindəki klassik şeirin həyatbəxş təsiri danılmzadır. Xüsusən, farsdilli poeziyanın Nizami Gəncəvi, Əfzələddin Xaqani, Ömər Xəyyam, Əmirxosrov Dəhləvi, Şah Qasım Ənvar, Cəlaləddin Rumi, Sədi Şirazi, Xoca Hafiz Şirazi, Əbdürəhman Cami və başqa böyük nümayəndələrinin Türküstan xalqlarının mənəvi mədəniyyətinə və ədəbiyyatına qüvvətli təsiri olmuşdur. Ə. Nəvainin epik və lirik poeziya sahəsində dünya şöhrətli bir sənətkar kimi yetişməsində və təkamülündə yuxarıda qeyd etdiyimiz şairlərin təsiri barəsində elmi ədəbiyyatlarda geniş yazılıb. Məqalədə bu məsələ ilə bağlı mötəbər ədəbi-tarixi mənbələrə və həzrət Nəvainin bilavasitə öz …
Daha çox
-
3.
Nizami Tağı oğlu Məmmədov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Etnos və epos: keçmişdən bugünə
(8281|0,8329511284828186)
[Nizami Tağısoy]
Nizami Tağısoyun oxuculara təqdim etdiyi bu kitabda …
Nizami Tağısoyun oxuculara təqdim etdiyi bu kitabda qədim Şərq etnoslarının (hettlər, hindlilər, xəzərlər və b.) tarixi, mifləri və əfsanələrindən tutmuş türk xalqlarının epik abidələri, şifahi söz sənəti, dini baxışları, ritual sistemi, mərasimləri, adət və ənənələri, etnik-milli düşüncə tərzi, etnos və dil problemləri, çağdaş türk xalqları ədəbiyyatı (Çingiz Aytmatov, Tulepbergen Kaipbergenov, Qavriil Qaydarji, Harid Fədai), müasir Azərbaycan nəsrinin aparıcı nümayəndələrinin (Mir Cəlal, Anar, Elçin, A. Rəhimov, K. Abdulla, E. Hüseynbəyli) ədəbi-bədii və fəlsəfi-estetik konsepsiyasının başlıca xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmə meylləri əksini tapmışdır. Kitab etnoqraflar, eposşünaslar, müqayisəli ədəbiyyatşünaslıq və dilşünaslıq problemləri ilə məşğul olan mütəxəssislər və geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuşdur. p 026 4603000000
Daha çox
-
4.
Gülbəniz Məcnun qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Mətbuat tarixi və publisistika)
“MOLLA NƏSRƏDDİN” JURNALI VƏ TÜRKİYƏ SATİRİK MƏTBUATINDA İŞLƏNƏN FOLKLOR ÖRNƏKLƏRİ (MASALLAR–NAĞILLAR)
(7826|0,830929696559906)
[Gulbeniz Babayeva]
Məqalədə Azərbaycan satirik mətbuatının öncülü olan “Molla …
Məqalədə Azərbaycan satirik mətbuatının öncülü olan “Molla Nəsrəddin “ jurnalında və Türkiyə satirik mətbuatında işlənən folklor örnəklərindən bəhs olunur. Hər bir xalqın folkloru onun qəhrəmanlıq salnaməsini, milli – mənəvi dəyərlərini ,həyat və məişətini, psixologiyasını,düşüncə tərzini və etnoqrafiyasını özündə əks etdirir.Azərbaycan ədəbiyyatın-da şifahi xalq ədəbiyyatı, folklor,el ədəbiyyatı,ağız ədəbiyyatı kimi terminlərlə ifadə olunan bu zəngin söz xəzinəsi Türkiyədə “ağız ədəbiyyatı “, “sözlü ədəbiyyat”, “folklor”, “anonim ədəbiyyat”, “xalq ədəbiyyatı”, “halkbilgisi”, “halkiyat”, “halkbilim” və başqa istilahlarla ad-landırılır.Azərbaycan folkloru ilə tam uyarlıq yaradan Türk folkloru Şərq aləmində öz zənginliyi və çoxşaxəliliyi ilə diqqəti cəlb edir.Türkdilli xalqlar üçün ortaq olan, lirik, epik və dramatik növdə qruplaşdırılan manilər,türkülər, bilməcələr, ninnilər, alkışlar, karğışlar, ata sözləri, deyimlər, təkərləmələr, əfsanələr, halk hekayələri, dastanlar, xalq teatrları və s. Türkiyə ağız ədəbiyyatının da aparıcı janrları kimi status qazanmışdır. Şərq xalqlarının folklorunda geniş yer tutan masallar yazılı ədəbiyyata da ciddi təsir gös-tərmiş,Türkiyə satirik mətbuatı və ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələri İ.Şinasi, H.Rehmi, A.Nesin, Ö. Seyfeddin və başqaları öz yaradıcılıqlarında masallardan geniş istifadə etmişlər. Azərbaycan satirik mətbuatının zirvəsində dayanan, Cəlil Məmmədquluzadənin redaktor-luğu ilə nəşr edilən “Molla Nəsrəddin” jurnalı (1906-1931) 25 illik fəaliyyəti dövründə masallardan (nağıllardan) yaradıcılıqla bəhrələnmiş, dövrün ictimai-siyasi, sosial, ədəbi-mədəni problemləri nağıl-təhkiyə üslubunda oxuculara çatdırılmışdır.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASSİK ŞƏRQ UŞAQ ƏDƏBİYYATI(7331)
['Almaz Ülvi Binnətova']
Herat məktəbində yetişən dahi Əbdürrəhman Caminin təsəvvüf, fəlsəfi və ədəbi əsərləri 600 ilə yaxındır ki, dərin ideya-fəlsəfi məzmunu ilə öz aktuallığını qoruyub saxlayır. Dünya elm-ədəbiyyat xəzinəsində Əbdürrəhman Cami imzalı əsərlər həm də tarixilik və etibarlı mənbə baxımından Şərq ədəbiyyatının nadir nüsxələrindəndir. Herat təzkirəçilik məktəbinə aid edilən “Baharıstan” əsərini nəzm və nəsrlə–qarışıq şəkildə farsca yazmışdır və əxlaqi-fəlsəfi məzmuna malikdir. Bu tədqiqatda “Baharıstan” təzkirəsinin bütöv mənzərəsi qısaldılmış şəkildə cızılmış, xüsusən indiyədək Azərbaycan oxucusuna məlum edilməyən 7-ci rövzəsi, eyni zamanda həmin hissədə Azərbaycan klassikləri və Əlişir Nəvai haqqında olan qeydləri ilk dəfə təqdim edilir.“Baharıstan” ın “Dübaçə” sində müəllif yazır:“Oğlum (Ziyaəddin Yusif) ərəbcə oxumağa başladı, bu vaxta qədər eşitmədiyi sözləri öyrənmək məcburiyyətində qaldı, darıxacağını anladım, zehnini dincəltmək, könlünü əyləndirmək üçün ara-sıra ona Sədi Şirazinin “Gülüstan” ından oxumağa başladım.“Gülüstan” dan bir neçə sətir oxuyandan sonra ürəyimə gəldi ki, Şeyx Sədinin mübarək və zərif şeirlərini təqlid edərək,“Gülüstan” üslubunda bir neçə yarpaq o tərzdə yazıb, hazırlar üçün bir dastan, qaiblər üçün bir hədiyyə olsun” dedim və yazdım bitirdim”. Beləliklə, qeyd edə bilərik ki,“Baharıstan” əsəri, eyni zamanda, klassik uşaq ədəbiyyatının ən gözəl, ürəyəyatımlı və nadir nümunələrindən biridir.
-
1.
Yeganə Ürfan qızı Baxşıyeva (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi və siyasəti (XX-XXI əsrlər) şöbəsi)
ERMƏNİSTAN-AZƏRBAYCAN MÜNAQİŞƏSİ: TARİX VƏ REALLIQLAR
(10605|0,858702540397644)
[Baxşıyeva Yeganə, AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutu]
İlkin mənbə və ədəbiyyatın təhlili göstərir ki, …
İlkin mənbə və ədəbiyyatın təhlili göstərir ki, ermənilərin Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının və təcavüzünün başlıca məqsədi tarixi Azərbaycan torpaqları hesabına erməni dövlətinin əsasını qoymaq və sonradan müxtəlif yollarla onu genişləndirərək" Böyük Ermənistan" yaratmaqdan ibarət olmuşdur. Ermənilər bir neçə yüz illərdən bəri öz krallarından və müstəqil idarəçilikdən məhrum olmaqla dövlətçilik prinsiplərindən uzaq olmuşdurlar. Ermənilərin kiçik qruplar halında məskunlaşdığı ərazilər türklər və iranlılar tərəfindən idarə edilmişdir və kiçik bir hissəsi Qarabağda bəzi məlikliklər formasında qalmışdır. Qarabağ xanlığında mövcud olan bu məlikliklər Rusiyaya meyilləndikləri səbəbindən zaman-zaman daxili ixtilaflar yaşamış və birləşə bilməmələri üzündən zəifləmişlər. Eləcə də tarixboyu elə bir ciddi, sanballı və davamlı dövlətçiliyə malik olmayan ermənilər çox vaxt dərəbəyliklər halında yaşamışlar. Belə bir …
Daha çox
-
2.
Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
Gəmiqaya ətrafında qədim mədəniyyət izləri
(11345|0,8568530082702637)
[Tоğrul Xəlilov]
Qədim dövrlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında insanların məs-kunlaşdığı …
Qədim dövrlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında insanların məs-kunlaşdığı əsas ərazilərdən biri Gəmiqaya ətrafı olmuşdur. Gəmiqayanın adı, еcazkar gözəlliyi, haqqında söylənilən əfsanə və rəvayətlər hər zaman gеniş еlmi ictimaiyyətin marağına səbəb olmuşdur. Buradakı vulkanik mənşəli daşlardakı qayaüstü təsvirlər Naxçıvan diyarının digər Tunc dövrü incəsənət nümunələri ilə bağlılıq təşkil edərək qədim tariximizi, maddi və mənəvi mə-dəniyyətimizi dərindən öyrənmək sahəsində elmi əhəmiyyət daşıyır. Heyvan, insan, araba təsvirlərini, sxematik formada çəkilmiş simvolik işarələri, astral rəsimləri və s. başqa tarixi nümunələri qeyd etmək olar. Gəmiqayada qırxdan çox araba rəsmi var. Onlar dörd təkərli və iki təkərli çəkilmişdir. Bu qayaüstü təsvirlər təsadüfən çəkilməmişdir, onlar gil təkər və araba modelləri ilə mən-tiqi cəhətdən bağlılıq təşkil edir.
Daha çox
-
3.
Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
Naxçıvanın erkən tunc dövrü keramikası üzərindəki ornamentlər haqqında
(11382|0,8505128622055054)
[Toğrul Xəlilov]
Erkən Tunc dövrü arxeoloji ədəbiyyatda Kür-Araz mədəniyyəti …
Erkən Tunc dövrü arxeoloji ədəbiyyatda Kür-Araz mədəniyyəti adı ilə tanınır. Bu mədəniyyətə aid arxeoloji abidələr Azərbaycanın bütün bölgələrində olduğu kimi Naxçıvanda da vardır. I Kültəpə, II Kültəpə, Ovçulartəpəsi, Мaxta Kültəpəsi, Xələc, Ərəbyengicə, Şortəpə belə abidələrdəndir. Bu abidələrdən tapılan arxeoloji materialların kompleks şəkildə öyrənilməsi nəticəsində ERkən Tunc dövrü insanlarının həyat tərzini, məşğuliyyət və sənətkarlıq sahələrini, tayfalararası qarşılıqlı iqtisadi-mədəni əlaqələri və digər məsələləri öyrənmək mümkündür. Digər aktual məsələlər kimi Naxçıvanın Erkən Tunc dövrü abidələrindən tapılan keramikanın öyrənilməsi də mühüm elmi əhəmiyyət daşıyır. Keramika istehsalı bütün dövrlərdə olduğu kimi Erkən Tunc dövründə də ən aparıcı sahələrdən biri olmuşdur. Bu işlə məşğul olan insanlar xüsusi bacarıq və vərdişlərə sahib idilər. Keramika istehsalı ilə məşğul olan insanlar dulusçu, bu sənətkarlıq sahəsi isə dulusçuluq adlanır. Dulus sözünün mənşəyini qədim yunan dilində" yanıq və yanmış maddə" mənasını verən keramikos təşkil edir (18, s. 3). Azərbaycanın bütün bölgələrində olduğu kimi Naxçıvanda da insanlar ilk dəfə Neolit dövründə dulusçuluq sənəti ilə məşğul olaraq gildən müxtəlif məhsullar düzəltmişlər. Erkən Tunc dövründə digər sənətkarlıq sahələri kimi dulusçuluq da həmin dövrün tələbləri səviyyəsinə uyğun olaraq inkişaf etmişdir. Dulusçular tərəfindən formasına, tipinə, ornamentlərinə və hazırlanma texnologiyasına, keyfiyyətinə və digər əlamətlərinə görə seçilən məhsullar düzəldilmişdir. Erkən Tunc dövründə bu sənətkarlıq sahəsi ev sənəti çərçivəsindən kənara çıxaraq, tədricən ixtisaslaşmış …
Daha çox
-
4.
Bəsirə Höccət qızı Əzizəliyeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Asiya ədəbi əlaqələr)
MİXAİL NUAYMNİN "ƏRQƏŞİN XATİRƏLƏRİ" ƏSƏRİNİN İDEYA XÜSUSİYYƏTLƏRİ
(7445|0,8490164279937744)
[Bəsirə Əzizəliyeva]
Məhşur ərəb yazıçısı Mixail Nuaymənin Ərqəşin xatirələri …
Məhşur ərəb yazıçısı Mixail Nuaymənin Ərqəşin xatirələri əsəri ideya-bədii xüsusiyyətləri, ədəbi-fəlsəfi fikirləri və ictimai xarakteri ilə ədibin yaradıcılığında özünəməxsus yer tutur. Povestdə sufizm fəlsəfi təlimi, xristianlıq dini, görkəmli rus yazıçısı L.N.Tolstoyun yaradıcılığı ilə səsləşən məqamlara təsadüf olunur. Mürəkkəb xarakteri və süjeti əsərin tədqiqatçılar tərəfindən Nuaymə yaradıcılığına məxsus orijinal və fərqli keyfiyyətlər baxımından dəyərləndirilməsinə səbəb olmuşdur. Geniş dünyagörüşü və zəngin qaynaqlara malik ərəb yazıçısının əsəri digər məşhur Mirdadın kitabı, Cibran Xəlil Cibran əsərləri ilə də ideya birliyinə malikdir. Əsərdə dünyanın faniliyi, ilahi eşq, fəqr məqamı, tənhalıq, tərkidünyalıq kimi ədəbi-fəlsəfi məsələlər Ərqaşın obrazı vasitəsilə ifadə olunmuşdur. Araşdırmada Ərqəşin xatirələri əsərində Mixail Nuaymənin təqdim etdiyi əsas fikirlər və əsərin ideya mənbələri öyrənilir.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİ ƏDƏBİ ŞƏXSİYYƏTİ VƏ YARADICILIĞI.(7334)
['ALMAZ ÜLVİ BİNNƏTOVA']
English The great thinker Amir Alisher Navoi still lives in literature, literary history, linguistics, religion, history, geography, philosophy, theology, sufism. He has a special place among the world classics with his immortal works of lyrical-romantic, realisthistorical, literary-artistic, philosophical-cognitive and scientific-theoretical significance. He wrote all his works in Turkish under the general title" Khazainul-maani"," Khamsa", 21 scientific-philological and religious-mystical works, including" Divani-Fani". At the same time, it should be noted that the names of all works of Alisher Navoi consist of Arabic words. We can evaluate this issue as a traditional case (including" Divani-Fani") in the history of medieval Eastern-Muslim literature under the influence of Islam. The great uzbek poet, linguist, literary critic, calligrapher, composer, statesman Amir Alisher Navoi, with his creative power, bravely overcame a historical barrier and …
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoi of the world literature
(7338|0,8102132081985474)
[Almaz Ulvi Binnatova]
The presented article provides a research in …
The presented article provides a research in the form of short summaries of each of the works covering the creative features and creativity of the great thinker Alisher Navoi. This summary study reflects the idea-content features of the works, their scientific-theoretical nature, and the general atmosphere of the period in which they were written. Alisher Navoi's Divans written in Turkish,“Khamsa”, scientific-philological and religious-Sufi works, as well as Divan written in Persian and the content and appearance of the works included in that divan are covered in detail in one article for the first time. During the description and presentation of these works, we also get excellent information about the life and activity of Alisher Navoi from the original source (as a creative person, public figure, period, literary environment and etc.). The article highlights the scientific and theoretical significance of the artistic heritage of Alisher Navoi, who raised the Turkish literary language to the highest level in human literature.
Daha çox
-
2.
İsmixan Məhəmməd oğlu Osmanlı (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Magtymguly Pyragy and Alishir Navoi
(9512|0,7647007703781128)
[Ismikhan Osmanli]
The thinker-poet of the Turkic world Alisher …
The thinker-poet of the Turkic world Alisher Navoi (1441-1501) is a prominent figure who founded his own literary school during his lifetime. Hundreds of students of this school benefited from the literary heritage of this master poet, created beautiful literary examples. The classical poet of the Turkmen people, Magtymguly Pyragy, was inspired by Navoi's works from his youth and took a literary place among the great artists of his time with his literary works. Today, the influence of Navoi's heritage is clearly felt in both lyrical and epic works of Magtymguly, who is distinguished among the classical poets of the Turkic world for his unique work.
Daha çox
-
3.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
Genre innovatıon of Alisher Navoi
(8590|0,7330635786056519)
[Salida Sharifova]
The work of Alisher Navoi falls on …
The work of Alisher Navoi falls on the historical period of mixing the Arab, Persian and Turkic cultures. Alisher Navoi was not only one of the first to attempt to create literary samples in the Turkic language, but he also used large literary genres characteristic of Arabic-speaking and Persianlanguage literature. The latter is most significant for the further development of the Turkic literary tradition, which during this period was de facto reduced to oral folk art. The innovation of Alisher Navoi was that the genre system of Turkic literature was enriched by genre forms of Arabic and Persian poetry.
Daha çox
-
4.
Ataəmi Bala Baba oğlu Mirzəyev (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Füzulişünaslıq sektoru)
Masihi Tabrizi’s takhmises written to Alisher Navoi’s ghazals
(7393|0,7119569182395935)
[Ataemi Mirzayev]
Only a compilation lyric poems of Masihi …
Only a compilation lyric poems of Masihi Tabrizi who created and lived in the 16th century are known to the world of science. That Diwan for many years has been ascribed to Sheykh Masud Ruknaddin, the poet of 1 th century, known as the author of “Varga and Gulsha”. But the researches shows that this diwan belongs to another artist with pseudonym “Masihi” lived in the 16th century. It is clear from the poem that Masihi Tabrizi, like many artists of that period, in his artistic heritage continued and developed the rich literary traditions of the great Uzbek poet Alisher Navoi (1441-1501) in a new direction. Even in the language of the poet's works is dominated by elements belonging to the Chagatai Turkic, as the impact of Navoi’s poetry. Imitative poems written to Navoi’s ghazals have a special place in the poems included in Masihi’s diwan. Even the poet wrote the two takhmises to the ghazals of Navoi.
Daha çox
-
5.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
Национальная Академия Наук Азербайджана, Институт литературы имени Низами Гянджеви, г. Баку ЖАНРОВОЕ НОВАТОРСТВО АЛИШЕРА НАВОИ Аннотация. Творчество Алишера Навои приходится …
(8739|0,763878345489502)
[СШ Шарифова]
Творчество Алишера Навои приходится на исторический период …
Творчество Алишера Навои приходится на исторический период смешения арабской, персидской и тюркской культур. Алишер Навои не только одним из первых предпринял попытку создания литературных образцов на тюркском языке, но и использовал при этом большие литературные жанры, характерные для арабоязычной и персоязычной литературы. Последнее наиболее значимо для дальнейшего развития тюркской литературной традиции, которая в этот период де-факто была сведена к устному народному творчеству. Новаторство Алишера Навои заключалось в том, что жанровая система тюркской литературы была обогащена жанровыми формами арабской и персидской поэзии. Литературные эксперименты Алишера Навои основывались не только на виртуозным владением им родного языка, но и на глубоких познаних в литературоведении, в теории …
Daha çox
-
6.
Yaşar Əliqulu oğlu Qasımov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ВОПРОСЫ КРЫМСКОТАТАРСКОЙ ФИЛОЛОГИИ, ИСТОРИИ И КУЛЬТУРЫ
(9184|0,7361661195755005)
[YASHAR ALIKULU GASYMBEYLI]
Рассматривается литературное творчество Н. Гянджеви и А. …
Рассматривается литературное творчество Н. Гянджеви и А. Навои, сыгравших решающую роль в формировании национальной азербайджанской и узбекской литератур. Делается сравнительный анализ литературных, религиозных и философских истоков творчества художников словесности мусульманского Востока. Отмечается факт, что одним из этапов в истории общетюркской художественной мысли является переход к исламо-эрузской поэтике в XIII-XV вв. Ярким представителем этого этапа является Навои. Литературно-эстетические и социально-философские источники «Хамса» Навои, признаны вершиной тюркской средневековой литературы. Поэтическое наследие Гянджеви также рассматривается в свете литературных традиций А. Дехлеви, А. Джами, Мевлана Лутфи, Гейдар Херезми, Дурбек и других видных классиков эпохи.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ABDULLA QƏDİRİ VƏ AZƏRBAYCAN(7337)
['Almaz Ülvi BİNNƏTOVA']
XX əsr cığatay (özbək) nəsrinin banisi, tanınmış satirik, dramaturq və publisist Abdulla Qədirinin ədəbi irsi çox zəngin və milli ədəbi xəzinənin ən dəyərli incilərindəndir. Abdulla Qədiri 1894-cü ildə Daşkənddə varlı tacir olan Qədir kişinin ailəsində doğulmuşdur. Yazıçının atası Qədir kişi 102 il ömür yaşamışdır. Abdulla Qədiri uşaq olarkən atası müflisləşmiş və sonra o, bağçılıqla-üzümçülüklə məşğul olmağa başlamışdır. Oğlunu təhsilli, ziyalı görmək istəyirdi. Ona görə də Abdullanı əvvəlcə mədrəsəyə (köhnə müsəlman məktəbinə), sonra isə yerli rus-özbək məktəbinə qoymuşdu. Bu məktəbdə Abdulla rus dilini öyrənmiş, sonralar bu imkan ona rus ədəbiyyatı ilə yaxından tanış olmağa kömək etmişdi. İbtidai təhsilini başa vurduqdan sonra o, müstəqil həyata qədəm qoymuş, Daşkənddə bir varlının-mülkədarın yanında mirzəliyə (katibliyə) başlamışdır. Beləliklə, qeyd edək ki, onun uşaqlıq və yeniyetməlik dövrü tacirlər, varlı və kasıb təbəqələr, peşəkar sənətkarlar, daim bir yerdə məskunlaşaraq xırda alış-veriş edən alverçilər və torpaqsız kəndlilər arasında keçmişdir. Gördüyü bu insanların həyat tərzi, yaşam dünyası, eləcə də şəhər mühiti onun-gələcək yazıçının dünyagörüşünün formalaĢmasında mühüm rol oynamışdır.Bunlar əsas verir deyək ki, o, öz xalqını eşitdikləri və yaxud oxuduğu kitablar vasitəsilə yox, məhz gördükləri, müşahidələri əsasında daha yaxından tanımışdır. Nəvainin, Lütfinin, Muqiminin, Fitrətin, Çolpanın və digər özbək klassiklərinin əsərlərini maraqla mütaliə etmiş və milli ədəbiyyatın tarixinə yaxından bələd olmuşdur. XX əsrin əvvəllərində Asiyanın, Avropanın bir hissəsini inqilab dalğası bürümüşdü. Belə bir dövrdə özbək …
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASİKLERİMİZ BEKİR ÇOBANZADE'NİN ARAŞTIRMALARINDA
(7344|0,8345911502838135)
[Almaz Ülvi Binnatova]
M. Füzuli, H.Bayqara, Ə.Nəvai və İ.Xətai yaradıcılıqlarını …
M. Füzuli, H.Bayqara, Ə.Nəvai və İ.Xətai yaradıcılıqlarını linqvistik-poetik baxımdan təhlil edərək sanballı monoqrafik əsərlər yaradan, zəngin mütaliə və biliyə malik olan Krım tatar və Azərbaycan xalqının böyük oğlu Bəkir Çobanzadə irsi yeni istiqlal məfkurəsi işığında araşdırıldıqca hələ çox uca zirvələr fəth ediləcəyinə əminik. Məqalədə B. Çobanzadənin - dilçi alimin araşdırmaya cəlb etdiyi problemin dilçilik-ədəbi tənqidi kontekstdə qarşılıqlı şəkildə tədqiqi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Klassiklərin yaradıcılığı misalında belə bir tədqiqat üsulu özü maraqlı elmi-nəzəri məsələdir. Və bütün bu elmi-nəzəri təhlillərin I türkoloji qurultay ərəfəsində təqdim olunması da mühüm faktordur. Məqaləyə cəlb edilən araşdırma əsərləri ilk dəfə tədqiqata cəlb edilmişdir və s.
Daha çox
-
2.
Pərvanə Natiq qızı Kərimova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
Yavuz Akpınar tədqiqatlarında Mirzə Fətəli Axundzadənin komedialarının təhlili.
(8382|0,8300555944442749)
[Pərvanə Kərimova]
Xülasə M.F.Axundzadə yaradıcılığı, bədii irsi dəfələrlə araşdırmalara …
Xülasə M.F.Axundzadə yaradıcılığı, bədii irsi dəfələrlə araşdırmalara cəlb olunmuş hər dəfə fərqli yanaşmalar yeni baxış tərzi ilə ədəbi mühütdə özünə yeni can qazanmışdır. Təkcə Azərbycanda deyil, Azərbaycandan kənarda bu sahə ilə məşğul olan tədqiqatçılar mövcud olmuşdur. Yavuz Akpınar Türkiyədə ilk dəfə M.F.Axundzadə irsini tədqiqata cəlb edən, ədəbiyyat xadimlərindən biridir. Tədqiqatçının araşdırmalarında M.F.Axundzadə irsi bütün yönləri ilə təhlil və tənqidin yeni çərçivələri daxilində öz təsdiqini tapmışdır. Təsadüfü deyil ki, araşdırmanın adı da “Mirzə Fətəli Axundzadə bütün yönləri ilə” adlandırılır. Lakin bugünkü, araşdırmamızın mövzusunu Axundzadənin bütün həyat və yaradıcılığına Yavuz Akpınar qələmi ilə olan yanaşmalara münasibətdən daha çox, komediyalara, təmsilata olan münasibəti zəminində ələ alacağıq. Bu günə qədər qoyulan məsələlərin mahiyyəti və genişliyini nəzərə alaraq deyə bilərik ki, heç bir tədqiqatçının yaradıcılığında M.F.Axundzadənin yaradıcılığı bu qədər əhatəli bir şəkildə tədqiqata cəlb edilməmişdir. Tədqiqatçının komediyaların təhlili və tənqidi ilə bağlı ələ aldığı mövzuların əhatə dairəsi bir məqalənin həcmindən daha çoxunu əhatə etdiyindən qələmə aldığımız məqalədə, daha çox geniş həcimli və müzakirəsinin labüdlüyü baxımından əhəmiyyət daşıyan problemlər ələ alınacaq. Komediyaların yaranma səbəbləri, müsbət və mənfi tiplər, fərdi eləcə də qarşılıqlı münasibətlər, batil inancların obrazların qismində dəyərəndirilməsi kimi bir çox məsələlər Yavuz Akpınar qələmindən təsnif olunmuşdur ki, araşdırma zamanı bu məsələlərə toxunulacaq. Sözsüz ki, Azərbaycan ədəbiyyatında Axundov …
Daha çox
-
3.
Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
Orta əsr Şəmkir şəhər yerindən tapılmış oduncaq nümunələrinin dendroarxeoloji tədqiqi
(9942|0,830044150352478)
[Tarix Dostiyev, Vahid Fərzəliyev, Fərid Seyfullayev]
Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan bütün növ qalıqlar …
Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan bütün növ qalıqlar o dövrün təbii şəraitini, bitki örtüyünü, insanların fəaliyyətini müəyyənləşdirmək baxımından çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Son dövrlərdə elmlərin inteqrasiyada inkişaf etməsi, arxeoloji tədqiqatlarda təbiət elmlərinin metodlarının tətbiqi ilə əlaqədar olaraq, tapılan bitki qalıqlarının növünü, eyni zamanda onun yaşını təyin etmək olur. Bitkilərdən və xüsusən də, ağaclardan çox geniş sahələrdə istifadə edildiyindən (yanacaq, qida, tikinti materialı) onların tədqiqi daha da böyük önəm daşımağa başlayır [6]. Amma, bitki qalıqları ilə işləyərkən bəzi çətinliklər yaranır. Çox vaxt onlar çürüyür, dağılır, anatomik quruluşu pozulur və bu isə növ səviyyəsində təyinat aparmaqda çətinlik törədir. Bütün bunlara baxmayaraq, cins və ya növ səviyyəsində təyinat aparmaq əsasən mümkün olur.Arxeoloji fossil ve subfossil oduncaqlar dendroarxeoloji ve oduncaq anatomik metodlar vasitəsilə analiz edilir [7]. Ümumilikdə arxeoloji qazıntılarda müxtəlif ağac cinslərinə rast gəlinir [16]. Ən çox təsadüf edilən ağac cinsi isə palıddır [12, p. 813-819]. Palıdların oduncağında yüksək miqdarda tanin maddəsi olduğuna görə, onlar nəm mühitdə uzun müddət qalmaq xassəsinə malikdirlər. Bu da palıdın oduncağını daha qiymətli edir [10, p. 243-250]. Palıd uzun müddət bir yerdə qaldıqda başqa maddələrlə reaksiyaya gedib oduncaq rəngini dəyişə bilir [11, p. 123-133; 13, p. 298-318]. Respublikamızda meşə sahəsi çox azdır və əsasən də, dağətəyi və dağlıq ərazilərdə yayılmışdır. Meşə sahələri kifayət qədər olmadığından tarix boyu tikinti məqsədilə ağacdan az istifadə edilmişdir və geniş tətbiq edilməmişdir. XIII-XIV əsrlərdə …
Daha çox
-
4.
İlhamə Muxtar qızı Ağazadə (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Uşaq ədəbiyyatı)
Xanimana Əlibəylinin Dramlarinda Millî Ruhu Əhtiva Edən Poetik Nümunələr
(9352|0,8292402625083923)
[İlhama AGAZADE]
Həyatı, ətraf aləmi, dövrü, zamanı dramturgiyada əks …
Həyatı, ətraf aləmi, dövrü, zamanı dramturgiyada əks etdirmə digər janrlara nisbətən daha çətin və mürəkkəbdir. XX əsrin ortalarında Azərbaycan uşaq dramaturgiyasını və teatrını öz pyesləri ilə zənginləşdirən sənətkarlardan biri Xanımana Əlibəyli olmuşdur. Uşaq dramaturgiyasının dəyərli nümunələri sırasında olan bu pyeslər yеni nəslin tərbiyəsində əhəmiyyətli rоl оynаmışdır. Xanımana Əlibəylinin yaradıcılığı humanist ideyaları təbliğ edən fikirləri ilə seçilir. Şairə elə mövzular seçib ki, dövrdən asılı olmayaraq, əsərləri hər zaman müasir səslənir, aktuallığı ilə diqqət çəkir. Onun pyeslərinin əksəriyyəti alleqorik səpkidə qələmə alınıb, fikirlərini rəmzi adlar, eyhamlar vasitəsilə çatdırır. Tədqiqaçılar 1960-90-cı illər ədəbiyyatını səciyyələndirərkən bu dövrdə daha çox tarixi yaddaşın bərpası, milli-mənəvi dəyərlərə və kökə söykənən məqamların qabarıq nəzərə çarpasından bəhs açmışlar. Xanımana Əlibəylinin də dram əsərləri zamanın tələbini ehtiva etmə gücünə malik olmuşdur. Qarabağ problemi şairəni də olduqca narahat edirdi. Xanımana Əlibəyli çox böyük məharətlə bu hadisəni xatırlatmaqla uşаqlаrın təfəkkür tərzinin, mənəvi-əхlаqi tərbiyəsinin inkişаfınа, onlarda vətənpərvərlik duyğularının fоrmаlаşmаsınа çalışmışdır. Xanımananın dram yaradıcılığında folklordan istifadə geniş şəkildə özünü göstərir. Nağıllardan bəhrələnən sənətkar daha çox romantik ruhlu pyeslər yaratmağa üstünlük vermişdir. Onun pyesləri uşaq dramaturgiyasını yeni-yeni ideyalarla, obrazlarla zənginləşdirmiş, xüsusən də nаğıl mоtivləri əsаsındа qələmə аlınmış pyеsləri öz ətrаfınа çохsaylı охucu və tаmаşаçı yığа bilmişdir.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoi of the world literature(7338)
['Almaz Ulvi Binnatova']
The presented article provides a research in the form of short summaries of each of the works covering the creative features and creativity of the great thinker Alisher Navoi. This summary study reflects the idea-content features of the works, their scientific-theoretical nature, and the general atmosphere of the period in which they were written. Alisher Navoi's Divans written in Turkish,“Khamsa”, scientific-philological and religious-Sufi works, as well as Divan written in Persian and the content and appearance of the works included in that divan are covered in detail in one article for the first time. During the description and presentation of these works, we also get excellent information about the life and activity of Alisher Navoi from the original source (as a creative person, public figure, period, literary environment and etc.). The article highlights the scientific and theoretical significance of the artistic heritage of Alisher Navoi, who raised the Turkish literary language to the highest level in human literature.
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİ ƏDƏBİ ŞƏXSİYYƏTİ VƏ YARADICILIĞI.
(7334|0,8102132081985474)
[ALMAZ ÜLVİ BİNNƏTOVA]
English The great thinker Amir Alisher Navoi …
English The great thinker Amir Alisher Navoi still lives in literature, literary history, linguistics, religion, history, geography, philosophy, theology, sufism. He has a special place among the world classics with his immortal works of lyrical-romantic, realisthistorical, literary-artistic, philosophical-cognitive and scientific-theoretical significance. He wrote all his works in Turkish under the general title" Khazainul-maani"," Khamsa", 21 scientific-philological and religious-mystical works, including" Divani-Fani". At the same time, it should be noted that the names of all works of Alisher Navoi consist of Arabic words. We can evaluate this issue as a traditional case (including" Divani-Fani") in the history of medieval Eastern-Muslim literature under the influence of Islam. The great uzbek poet, linguist, literary critic, calligrapher, composer, statesman Amir Alisher Navoi, with his creative power, bravely overcame a historical barrier and …
Daha çox
-
2.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoiy and Azerbaijan
(7340|0,7958250045776367)
[Almaz Ulvi Binnatova]
The research work named “Alisher Navoiy and …
The research work named “Alisher Navoiy and Azerbaijan” was grouped in several directions. In the systematic research within the sections named “The influence of Alisher Navoiy's creativity on Azerbaijani literature”,“The influence of Azerbaijani literature on the creativity of Alisher Navoiy”,“Studying of Alisher Navoiy's legacy in Azerbaijani literary studies”;“The role of Alisher Navoiy's creativity in the comparative study of Azerbaijani and Uzbek languages and the place of Alisher Navoiy's literary heritage in the study of the common Turkish literary language” as a main source is based on the Alisher Navoiy’s own works. The theme “Alisher Navoiy and Azerbaijan” is a golden page in the history of literary relations between two fraternal peoples, the source of research, literary influence, literary tradition and primary source in the history of literary figures.
Daha çox
-
3.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
Genre innovatıon of Alisher Navoi
(8590|0,7939271926879883)
[Salida Sharifova]
The work of Alisher Navoi falls on …
The work of Alisher Navoi falls on the historical period of mixing the Arab, Persian and Turkic cultures. Alisher Navoi was not only one of the first to attempt to create literary samples in the Turkic language, but he also used large literary genres characteristic of Arabic-speaking and Persianlanguage literature. The latter is most significant for the further development of the Turkic literary tradition, which during this period was de facto reduced to oral folk art. The innovation of Alisher Navoi was that the genre system of Turkic literature was enriched by genre forms of Arabic and Persian poetry.
Daha çox
-
4.
Nüşabə Həmid qızı Araslı (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Nizamişünaslıq)
Alishir Navoi’s role in the spread of Nizami traditions in the turkish literature
(8360|0,7627408504486084)
[Nushaba Arasli]
Nizami Ganjavi’s endless inheritance that gained worldly …
Nizami Ganjavi’s endless inheritance that gained worldly fame, influenced on Turkish artistic idea through outstanding word masters continuing poet’s traditions in the East. Alishir Navoi who continued Nizami traditions in a new base and gained an excellent reputation in this field differs with his peculiar glorious position especially. Genius writer-master of the Uzbek people Navoi combined the high human ideals brought by Nizami to the history of Eastern artistic idea with specific features of Turkish literature, maintained moral aspiration of that time and environment and enriched it with supplements from folk literature of Turkic people, common sources and ancient Turkish monuments. It is not accidental that Turkish followers of Nizami
Daha çox
-
5.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
Национальная Академия Наук Азербайджана, Институт литературы имени Низами Гянджеви, г. Баку ЖАНРОВОЕ НОВАТОРСТВО АЛИШЕРА НАВОИ Аннотация. Творчество Алишера Навои приходится …
(8739|0,806275486946106)
[СШ Шарифова]
Творчество Алишера Навои приходится на исторический период …
Творчество Алишера Навои приходится на исторический период смешения арабской, персидской и тюркской культур. Алишер Навои не только одним из первых предпринял попытку создания литературных образцов на тюркском языке, но и использовал при этом большие литературные жанры, характерные для арабоязычной и персоязычной литературы. Последнее наиболее значимо для дальнейшего развития тюркской литературной традиции, которая в этот период де-факто была сведена к устному народному творчеству. Новаторство Алишера Навои заключалось в том, что жанровая система тюркской литературы была обогащена жанровыми формами арабской и персидской поэзии. Литературные эксперименты Алишера Навои основывались не только на виртуозным владением им родного языка, но и на глубоких познаних в литературоведении, в теории …
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Əlişir Nəvainin dini-elmi əsərləri:(“Minacat”,“Nəzmul-cəvahir” və “Hədisi-ərbəin”)(7339)
['Almaz Ülvi Binnətova']
Əlişir Nəvai şəriət və təsəvvüf elminin dərin bilicisi, nəzəriyyəçisi, hətta nəzarətçisi kimi ad çıxarmışdır. O, İslam ehkamlarını ilk dəfə türk dilində türk xalqları üçün yazıb ortaya qoyan ulu şəxsiyyət olmuşdur. Din və əxlaqi dəyərləri özündə ehtiva edən “Minacat”, “Nəzmül-cəvahir” (“Nəzmə düzülmüş cəvahiratlar”), “Qırx hədis” (“Hədisi-Ərbəin”), “Quş dili” (“Lisanütteyr”), “Məhbubul-qülub” (“Könüllərin sevgilisi”), “Siracul-müsliman” (“Müsəlmanların çırağı”) və “Risaleyi-tiyr andoxtan” (“Oxatma haqqında risalə”) əsərləri həm dövründə, həm də bu gün aktual xarakterdədir. “Minacat” (“Allaha dua” və ya “Allaha yalvarışlar”) əsəri Allaha xitabən yazılan ifadələrdən ibarət olub, məzmun və ifadə tərzi baxımından gözəl duyğu tərənnümüdür. “Minacat”ın dili - ruhaniyyət aləminin dərinliklərinə varan şairin insanlara tövsiyəsi, nəfs toxluğu, insani hisslərin daim üst qatda yer alması və s. kimi mənəvi duyğuların insanlara aşılanmasıdır. Dahi filosof Əbdürrəhman Caminin “Hədisi-Ərbəin” adlı əsər üzərində çalışdığını bilən Əlişir Nəvai ustadının bu addımını yüksək dəyərləndirmiş və ondan izn alaraq həmin əsəri Cığatay türkcəsinə çevirmək istədiyini xahiş tmidir. Beləliklə, Əlişir Nəvai imzası ilə türk ədəbi dilində yazılan “Hədisi-ərbəin” əsərini Əbdürrəhman Caminin əsərinin mövzusundan götürsə də, eyni ildə, eyni şəkildə yazsa da, amma başqa bir ifadə ilə dördmisralıq qitələr halında yazmışdır. Peyğəmbərə həsr olunmuş hədislərin əvvəl ərəbcə, daha sonra onların - hədislərin məna və mahiyyətini türk dilində yazılması səbəb olmuşdur. “Nəzmul-cəvahir”in qədim dini - tarixi məzmun daşıyan, əxlaqi dəyərləri özündə ehtiva edən süjeti vardır. Əsəri islam dininin ilk …
-
1.
Nizami Tağı oğlu Məmmədov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Etnos və epos: keçmişdən bugünə
(8281|0,8938442468643188)
[Nizami Tağısoy]
Nizami Tağısoyun oxuculara təqdim etdiyi bu kitabda …
Nizami Tağısoyun oxuculara təqdim etdiyi bu kitabda qədim Şərq etnoslarının (hettlər, hindlilər, xəzərlər və b.) tarixi, mifləri və əfsanələrindən tutmuş türk xalqlarının epik abidələri, şifahi söz sənəti, dini baxışları, ritual sistemi, mərasimləri, adət və ənənələri, etnik-milli düşüncə tərzi, etnos və dil problemləri, çağdaş türk xalqları ədəbiyyatı (Çingiz Aytmatov, Tulepbergen Kaipbergenov, Qavriil Qaydarji, Harid Fədai), müasir Azərbaycan nəsrinin aparıcı nümayəndələrinin (Mir Cəlal, Anar, Elçin, A. Rəhimov, K. Abdulla, E. Hüseynbəyli) ədəbi-bədii və fəlsəfi-estetik konsepsiyasının başlıca xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmə meylləri əksini tapmışdır. Kitab etnoqraflar, eposşünaslar, müqayisəli ədəbiyyatşünaslıq və dilşünaslıq problemləri ilə məşğul olan mütəxəssislər və geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuşdur. p 026 4603000000
Daha çox
-
2.
Ramilə Bəhlul qızı Dadaşova (Qafqazşünaslıq İnstitutu / AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutu)
Heydər Əliyevin Azərbaycanın Türkiyə İlə Münasibətlərinin İnkişafına Baxışları
(10630|0,8937002420425415)
[Ramile Dadashova]
Eyni dilə, dinə, oxşar adət və ənənələrə …
Eyni dilə, dinə, oxşar adət və ənənələrə malik Azərbaycan və Türkiyə arasında əlaqələrin böyük tarixi vardır. Ümummilli lider Heydər Əliyev Sovet İttifaqının dağılmasından sonra türk dövlətlərinə sahib çıxaraq onların inkişaf etdirilməsi üçün Türkiyənin üzərinə düşən vəzifələr haqqında Qazi Mustafa Kamal Atatürkün vəsiyyətinin yerinə yetirilməsi zamanının gəldiyini, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında iqtisadi, ticarət, elm, mədəniyyət, təhsil sahəsində, bütün başqa sahələrdə əlaqələrin başqa dövlətlərlə olan əlaqələrdən dostluq, qardaşlıq əlaqələri kimi fərqlənəcəyini bildirirdi. Heydər Əliyev beynəlxalq təşkilatlarla, böyük dövlətlərlə əlaqələrdə Türkiyənin dünyadakı nüfuzundan və təsirindən istifadə edərək Azərbaycana kömək edəcəyinə inanırdı. Xüsusən də türkdilli, türk mənşəli respublikaların ümumi toplantısı olan Türk Dövlətləri Başçılarının zirvə toplantılarına önəm verirdi. Belə görüşlərin keçirilməsinin türk dövlətlərinin bir-biri ilə daha sıx əlaqələr yaratmasına müsbət təsiri olduğunu vurğulayırdı. Heydər Əliyev xaricdə olan azərbaycanlıların diasporasının inkişafına, xaricdə təhsil alan tələbələrə, professor və müəllimlər arasında əlaqələrin inkişafına çox ümid bəsləyirdi. Həm iqtisadi nöqteyi-nəzərdən, həm də qardaşlığımızın möhkəmləndirilməsi nöqteyi-nəzərindən Türkiyə ilə iqtisadi əlaqələrin inkişafına üstünlük verirdi.
Daha çox
-
3.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİNİN “SİRACUL-MÜSLİMİN” ƏSƏRİNDƏ İSLAM EHKAMLARININ ESTETİK QAYƏ VƏ ŞƏRHİ
(7330|0,8834715485572815)
[Almaz ÜLVİ BİNNATOVA]
“Sirac ul-muslimin”(“Musəlmanların cırağı”) islamın Türküstan elində geniş …
“Sirac ul-muslimin”(“Musəlmanların cırağı”) islamın Türküstan elində geniş yayılmağa başladığı dövrlərdə qələmə alınmışdır. Amma bütün ədəbiyyat-bilgilər ərəb, az qismi isə fars dilində idi. Nəvainin məqsədi islam ehkamlarını–qanun-qaydalarını xalqıa öz dilində anlatmaq idi. Yəni, xalq islam əxlaqına anlamadığı ərəb dilində başa düşməyərək itaət etməkdənsə, öz dilində də bunları anlamasının gərəkliyini çatdırmaq idi.“Müsəlmanların çırağı” nı məhz bu nöqteyi-nəzərdən araya-ərsəyə gətirməyi özünə borc bilmişdi. Əsərin ən böyük özəlliyi, yeniliyi, fəlsəfi–estetik qayəsi məhz bundan ibarətdir. Ömrünün son zamanlarında, özünün də yazdığı kimi zəif, halsız vücudu ilə, amma ruhunu Allaha–islam peyğəmbərinə təslim etmiş şair xalqına, millətinə, islam əhli sadə türk insanlarına bu borcunu da ödəyə bilmişdi.
Daha çox
-
4.
Yaşar Əliqulu oğlu Qasımov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİ LİRİKASI.
(9177|0,868231475353241)
[YAŞAR QASIMBƏYLİ]
“Əlişir Nəvainin lirikası” məqaləsində dahi özbək şairi …
“Əlişir Nəvainin lirikası” məqaləsində dahi özbək şairi Ə. Nəvainin formalaşmasında və yetişməsində həlledici rol oynamış şairlərin yaradıcılığı nəzərdən keçirilir. Türk xalqları ədəbiyyatının, o cümlədən, əruz vəznindəki türkdilli poeziyanın ərsəyə gəlməsində ərəb və fars dillərindəki klassik şeirin həyatbəxş təsiri danılmzadır. Xüsusən, farsdilli poeziyanın Nizami Gəncəvi, Əfzələddin Xaqani, Ömər Xəyyam, Əmirxosrov Dəhləvi, Şah Qasım Ənvar, Cəlaləddin Rumi, Sədi Şirazi, Xoca Hafiz Şirazi, Əbdürəhman Cami və başqa böyük nümayəndələrinin Türküstan xalqlarının mənəvi mədəniyyətinə və ədəbiyyatına qüvvətli təsiri olmuşdur. Ə. Nəvainin epik və lirik poeziya sahəsində dünya şöhrətli bir sənətkar kimi yetişməsində və təkamülündə yuxarıda qeyd etdiyimiz şairlərin təsiri barəsində elmi ədəbiyyatlarda geniş yazılıb. Məqalədə bu məsələ ilə bağlı mötəbər ədəbi-tarixi mənbələrə və həzrət Nəvainin bilavasitə öz …
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoiy and Azerbaijan(7340)
['Almaz Ulvi Binnatova']
The research work named “Alisher Navoiy and Azerbaijan” was grouped in several directions. In the systematic research within the sections named “The influence of Alisher Navoiy's creativity on Azerbaijani literature”,“The influence of Azerbaijani literature on the creativity of Alisher Navoiy”,“Studying of Alisher Navoiy's legacy in Azerbaijani literary studies”;“The role of Alisher Navoiy's creativity in the comparative study of Azerbaijani and Uzbek languages and the place of Alisher Navoiy's literary heritage in the study of the common Turkish literary language” as a main source is based on the Alisher Navoiy’s own works. The theme “Alisher Navoiy and Azerbaijan” is a golden page in the history of literary relations between two fraternal peoples, the source of research, literary influence, literary tradition and primary source in the history of literary figures.
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoi of the world literature
(7338|0,7958250045776367)
[Almaz Ulvi Binnatova]
The presented article provides a research in …
The presented article provides a research in the form of short summaries of each of the works covering the creative features and creativity of the great thinker Alisher Navoi. This summary study reflects the idea-content features of the works, their scientific-theoretical nature, and the general atmosphere of the period in which they were written. Alisher Navoi's Divans written in Turkish,“Khamsa”, scientific-philological and religious-Sufi works, as well as Divan written in Persian and the content and appearance of the works included in that divan are covered in detail in one article for the first time. During the description and presentation of these works, we also get excellent information about the life and activity of Alisher Navoi from the original source (as a creative person, public figure, period, literary environment and etc.). The article highlights the scientific and theoretical significance of the artistic heritage of Alisher Navoi, who raised the Turkish literary language to the highest level in human literature.
Daha çox
-
2.
Ataəmi Bala Baba oğlu Mirzəyev (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Füzulişünaslıq sektoru)
Predecessors and followers: Navai and Fuzuli
(7394|0,790960431098938)
[Ataemi Mirzayev]
The article involves in Azerbaijan-Uzbek literary relations …
The article involves in Azerbaijan-Uzbek literary relations in the context of the creativity of Alishir Navai. It is noted that the creativity of each master should be researched in the background of predecessor-follower relations. Because value of the master is measured by his influence on the development of literature created after him. The Azerbaijani literature has a great role in growing Navai as a master. It is known Navai also occupies a place as a master who wrote an equivalent of “Khamsa” by Nizami in in Chagatai turkish. As Navai benefited from the Azerbaijani literature, Navai's influence in Azerbaijani literature was strong in the following period. It is not
Daha çox
-
3.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
Genre innovatıon of Alisher Navoi
(8590|0,772662878036499)
[Salida Sharifova]
The work of Alisher Navoi falls on …
The work of Alisher Navoi falls on the historical period of mixing the Arab, Persian and Turkic cultures. Alisher Navoi was not only one of the first to attempt to create literary samples in the Turkic language, but he also used large literary genres characteristic of Arabic-speaking and Persianlanguage literature. The latter is most significant for the further development of the Turkic literary tradition, which during this period was de facto reduced to oral folk art. The innovation of Alisher Navoi was that the genre system of Turkic literature was enriched by genre forms of Arabic and Persian poetry.
Daha çox
-
4.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Gafur Gulam and Azerbaijan
(7341|0,7394945621490479)
[Almaz Ulvi Binnatova]
Existing Azerbaijani-Uzbek literary relations in the 20th …
Existing Azerbaijani-Uzbek literary relations in the 20th century caused some issues on studying and researching well-known literary personalities of Uzbek literature in Azerbaijan. This case led to the development of the literary relations and enrichment of literary process. In the article is highlighted the hard life, creative work and world of translation of an academician, poet Gafur Gulam who is famous one of Uzbek literature. Here also it is dealt with G. Gulams relationship with the Azerbaijani literature. The issues such as translating G. Gulam’s poetry into our native language by Khalil Rza, Gabil, Gasim Gasimzade, Seyavhush Sharkhanli, Nusret Kesemenli,
Daha çox
-
5.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
АЛИШЕР НАВОИЙ МЕРОСИНИНГ ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ ТАДҚИҚОТЛАРИ ТАРИХИДАН (ОЗАРБАЙЖОН АДАБИЁТИ ВА АДАБИЁТШУНОСЛИГИ САҲИФАЛАРИДАН)
(7329|0,821938693523407)
[Алмаз УЛЬВИ БИННАТОВА]
Тема статьи «Из истории научно-теоретических исследований наследия …
Тема статьи «Из истории научно-теоретических исследований наследия Алишера Навои (на страницах азербайджанской литературы и литературной критики)» сгруппирована по нескольким направлениям:
Daha çox
-
6.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
Национальная Академия Наук Азербайджана, Институт литературы имени Низами Гянджеви, г. Баку ЖАНРОВОЕ НОВАТОРСТВО АЛИШЕРА НАВОИ Аннотация. Творчество Алишера Навои приходится …
(8739|0,8044379353523254)
[СШ Шарифова]
Творчество Алишера Навои приходится на исторический период …
Творчество Алишера Навои приходится на исторический период смешения арабской, персидской и тюркской культур. Алишер Навои не только одним из первых предпринял попытку создания литературных образцов на тюркском языке, но и использовал при этом большие литературные жанры, характерные для арабоязычной и персоязычной литературы. Последнее наиболее значимо для дальнейшего развития тюркской литературной традиции, которая в этот период де-факто была сведена к устному народному творчеству. Новаторство Алишера Навои заключалось в том, что жанровая система тюркской литературы была обогащена жанровыми формами арабской и персидской поэзии. Литературные эксперименты Алишера Навои основывались не только на виртуозным владением им родного языка, но и на глубоких познаних в литературоведении, в теории …
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Gafur Gulam and Azerbaijan(7341)
['Almaz Ulvi Binnatova']
Existing Azerbaijani-Uzbek literary relations in the 20th century caused some issues on studying and researching well-known literary personalities of Uzbek literature in Azerbaijan. This case led to the development of the literary relations and enrichment of literary process. In the article is highlighted the hard life, creative work and world of translation of an academician, poet Gafur Gulam who is famous one of Uzbek literature. Here also it is dealt with G. Gulams relationship with the Azerbaijani literature. The issues such as translating G. Gulam’s poetry into our native language by Khalil Rza, Gabil, Gasim Gasimzade, Seyavhush Sharkhanli, Nusret Kesemenli,
-
1.
Gülnar Vaqif qızı Qasımlı (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Mətbuat tarixi və publisistika)
Translation and publishing of the Uzbek literature in Azerbaijan
(7863|0,7932414412498474)
[Gulnar Gasimli]
The article discusses translation, publishing and studying …
The article discusses translation, publishing and studying issues of the Uzbek works in Azerbaijan. The article provides information about the published collections, anthologies, and deals with the translation of books and specific works of poets and writers. The works implemented by the poets and writers involved in the translation of Uzbek literature into Azerbaijani were viewed. At the same time, the article studies in detail the works done in this direction during the Soviet era and the years of independence, the implemented events, and institutions that have a special role in the publication of Uzbek literary works in Azerbaijan.
Daha çox
-
2.
İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
From literature to eternity
(9761|0,7775919437408447)
[Isa Habibbayli]
The article discusses scientific, literary and cultural …
The article discusses scientific, literary and cultural relations of Azerbaijan with Uzbekistan. Outstanding personalities as Ibn Sina, Kharazmi, Bukhari, Ulugbey are highly respected in Azerbaijan. The works by Nizami Ganjavi, Khagani, Nasimi and Mahammad Fuzuli have been published with large circulation. in Uzbekistan. Alisher Navoi's manuscripts are kept and studied at the Institute of Manuscripts named after Mahammad Fuzuli of the Azerbaijan National Academy of Sciences. The Azerbaijani thinker Mirza Fatali Akhundzadeh continued the traditions of Hamza Hakimzadeh Niyazi in Uzbekistan. Molla Nasreddin magazine, published by Mammadguluzadeh, had a large number of readerships in Uzbekistan. There are creative relations between Azerbaijani and Uzbek writers and poets. These relations have expanded in the Independence period.
Daha çox
-
3.
İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
К ВОПРОСУ ОБ ИЗДАНИИ ЛИТЕРАТУРНОГО НАСЛЕДИЯ ГАБДУЛЛЫ ТУКАЯ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ
(9827|0,7683843374252319)
[Иса Габиббейли]
Gabdulla Tukay’s poems and epic works are …
Gabdulla Tukay’s poems and epic works are included in textbooks prepared for students, and his creativty is taught in the universities of Azerbaijan. In this paper is dealt with the issues of translation and publication of the great poet’s works published in the Azerbaijani language so far.
Daha çox
-
4.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoiy and Azerbaijan
(7340|0,7394945621490479)
[Almaz Ulvi Binnatova]
The research work named “Alisher Navoiy and …
The research work named “Alisher Navoiy and Azerbaijan” was grouped in several directions. In the systematic research within the sections named “The influence of Alisher Navoiy's creativity on Azerbaijani literature”,“The influence of Azerbaijani literature on the creativity of Alisher Navoiy”,“Studying of Alisher Navoiy's legacy in Azerbaijani literary studies”;“The role of Alisher Navoiy's creativity in the comparative study of Azerbaijani and Uzbek languages and the place of Alisher Navoiy's literary heritage in the study of the common Turkish literary language” as a main source is based on the Alisher Navoiy’s own works. The theme “Alisher Navoiy and Azerbaijan” is a golden page in the history of literary relations between two fraternal peoples, the source of research, literary influence, literary tradition and primary source in the history of literary figures.
Daha çox
-
5.
İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
ЛИТЕРАТУРА АЗЕРБАЙДЖАНА: В СВЕТЕ ВЕЛИКИХ ИДЕАЛОВ
(9803|0,7662966251373291)
[Иса Габиббейли]
В статье анализируется история азербайджанской литературы, которая …
В статье анализируется история азербайджанской литературы, которая всегда была опорой и главной действующей силой в Азербайджане. Великие поэты и писатели и пропагандируемые ими идеи вели Азербайджан из века в век, литература играла особую большую роль в духовном воспитании народа, его укреплении и развитии. Наряду с этим в азербайджанской литературе ведущую роль играла поэзия и была в авангарде художественной мысли.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİ: HƏYATI, DÖVRÜ VƏ YARADICILIĞI(7342)
['Almaz Ulvi Binnatova']
Dahi mütəfəkkir Əlişir Nəvai biri-birindən gözəl, lirik-romantik, realist-tarixi, ədəbi-bədii, fəlsəfi-təsəvvüf və elmi-nəzəri əhəmiyyətə malik ölməz əsərlər müəllifidir ki, dünya klassikləri sırasında özünəməxsus yer tutmuşdur. Təqdim olunan bu məqalədə şairin həyatı, dövrü, yaradıcılığı haqqında faktlara isnadən geniş araşdırmalar təqdim olunur. Ilk olaraq, Nəvainin doğulub – böyüdüyü ailə haqqında, onun uşaqlıq və gənclik illəri, şairlik həyatına ilk addımları araşdırılmışdır. Daha sonra elə bu müstəvidə şairin yaşadığı dövr xarakterizə olunur. Onun teymurilər sarayı ilə əlaqəsi təsirində dövrün ictimai-siyasi hadisələrinə işıq salınır. Burada Nəvai və onun ailəsinin fəaliyyəti, tutduğu mövqe aydınlaşdırılır. Daha sonra Nəvai yaradıcılığı haqqında araşdırmalar təqdim olunur. Oxucu Nəvainin bütün ədəbi irsi i tarixi xronologiya ilə məlumatlandırılır. Tədqiqatçılar üçün bu mənbələr ilk dəfə ümumiləşdirilmiş şəkildə diqqətə çatdırılır. Nəvainin yaşam tərzi, onun müasirdaşları böyük övliya və şairlərlə görüşü, ustadları, dostları, Şah Hüseyin Bayqara ilə dostluq əlaqələri tam təfərrüatla verilməsi də maraqlı təsir bağışlayır. Çağatay türkcəsində ilk “Xəmsə” müəllifi, “Divan”ları, elmi-nəzəri əsərləri və onlar haqqında yığcam məlumatla tanışlıq məqalənin üstünlüklərindən hesab edə bilərik. Çağatay türkcəsində yazılmış təzkirələrin (“Məcalis ün-nəfais” və “Nəsaim ül-məhəbbət”) ideya-məzmun xüsusiyyətləri, yazılma tarixləri (səbəbləri) və elmi-nəzəri əhəmiyyəti aşıqlanmışdır. “İki dilin müqayisəsi” (“Muhakimət ül-lüğəteyn”) elmi əsərində fars dili ilə türk dilinin müqayisəsi konkret misallarla göstərilir və türk dilinin üstünlüklərini göstərmişdir. Bu əsər biu gün də öz …
-
1.
Ülkər Zakir qızı Məmmədova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Ortaq başlanğıc və İntibah dövrü Azərbaycan Ədəbiyyatı)
EYNƏLQÜZAT MİYANƏCİNİN HƏYATI VƏ ZƏNGİN İRSİ/Aynalkudat Miyaneci’nin Hayatı ve Zengin Kültürel Mirası/Life and Rich Heritage Aynalkuzat Miyanedji
(9345|0,8799121975898743)
[Ülkər Məmmədova]
Orta əsrlər müsəlman Şərqinin mədəni inkişafında böyük …
Orta əsrlər müsəlman Şərqinin mədəni inkişafında böyük xidmətlər göstərmiş şəxsiyyətlərdən biri də Eynəlqüzat Miyanəcidir. Mənbələrdə hər zaman mütəfəkkir XII əsrin böyük filosofu, şairi və ədibi kimi xatırlanır. Onun yaradıcılığı fəlsəfi istiqamətdən daha çox tədqiq olunmuşdur. Lakin əsərlərinin dili, ifadə xüsusiyyətləri ədəbi cəhətdən araşdırmaq imkanı yaradır. Eynəlqüzat Miyanəcinin babası və atası dövrünün tanınmış şəxsiyyətləri sayılmışlar. Ümumiyyətlə, mənbələrdə mütəfəkkirin ailəsi, həyatı ilə bağlı məlumatlar azdır və bir-birlərini təkrarlayır. Lakin hər zaman orta əsr müəllifləri əsərlərində onlar haqqında yüksək fikirlər yazmışlar. Məqalədə Eynəlqüzat Miyanəcinin yaradıcılığı barədə məlumat verilmiş, onlardakı bədii xüsusiyyətlər daha geniş şərh olunmuşdur. Əqidəsi uğrunda öldürülmüş görkəmli şəxsiyyətin panteizm cərəyanının əsasını qoyması və sonrakı yüzilliklərdə yaşamış digər filosofların, İmadəddin Nəsiminin ondan təsirlənməsi bildirilmişdir. Burada əsas mənbə kimi alim “Qəribin şikayəti” əsərinə müraciət edilmişdir. Əsərdə dostluqla bağlı fikirlər Şihabəddin Yəhya Sührəvərdinin əsərilə müqayisə olunmuşdur. Əsərdə maraq yaradan mövzulardan biri Eynəlqüzat Miyanəcinin dini rəvayətə müraciətidir. Mütəfəkkir burada öz vəziyyətini Yusifin başına gələn əhvalatla müqayisə etmişdir. Müəllif ona istiqamətlənmiş ittihamların əsasında söylənilən üç məsələni deyil, cahillərin bacarıqlı insanlar qarşısında acizliyini göstərmişdir. Ümumiyyətlə, Eynəlqüzat Miyanəcinin yaradıcılığı XII əsrin elmi və ədəbi mühitinin qiymətli sərvətidir. Azərbaycan mədəniyyət tarixində onun öz yeri vardır. Azerbaycan’ın ünlü düşünürü Aynalkudat …
Daha çox
-
2.
Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
Gəmiqaya ətrafında qədim mədəniyyət izləri
(11345|0,8781006932258606)
[Tоğrul Xəlilov]
Qədim dövrlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında insanların məs-kunlaşdığı …
Qədim dövrlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında insanların məs-kunlaşdığı əsas ərazilərdən biri Gəmiqaya ətrafı olmuşdur. Gəmiqayanın adı, еcazkar gözəlliyi, haqqında söylənilən əfsanə və rəvayətlər hər zaman gеniş еlmi ictimaiyyətin marağına səbəb olmuşdur. Buradakı vulkanik mənşəli daşlardakı qayaüstü təsvirlər Naxçıvan diyarının digər Tunc dövrü incəsənət nümunələri ilə bağlılıq təşkil edərək qədim tariximizi, maddi və mənəvi mə-dəniyyətimizi dərindən öyrənmək sahəsində elmi əhəmiyyət daşıyır. Heyvan, insan, araba təsvirlərini, sxematik formada çəkilmiş simvolik işarələri, astral rəsimləri və s. başqa tarixi nümunələri qeyd etmək olar. Gəmiqayada qırxdan çox araba rəsmi var. Onlar dörd təkərli və iki təkərli çəkilmişdir. Bu qayaüstü təsvirlər təsadüfən çəkilməmişdir, onlar gil təkər və araba modelləri ilə mən-tiqi cəhətdən bağlılıq təşkil edir.
Daha çox
-
3.
Fikrət Süleyman oğlu Əhmədov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı)
" Kitabi-Dədə Qorqud" un XVI-XVIII Əsr Borçalısındakı İzləri
(7798|0,8776975274085999)
[Fikrət Süleymanoğlu]
Azərbaycan qorqudşünaslığı qarşısında duran həlli vacib prob-lemlərdən …
Azərbaycan qorqudşünaslığı qarşısında duran həlli vacib prob-lemlərdən biri də eposun əlimizdə olan variantının Cənubi və Cənub-şərqi Gürcüstan-о cümlədən qədim Borçalı eli ilə bağlı ilgilərinin aydınlaşdırılmasıdır. Filologiya elmləri namizədi Ş. Məmmədlinin" Kitabi-Dədə Qorqud" yubiley toplusuna daxil edilmiş" Dədə Qorqudun Borçalı izlərinə dair" məqaləsi [3-148-150] və bir neçə ötəri mülahizə istisna olmaqla əslində bu sahədə elə bir iş də görülməyib. Halbuki bəzi araşdırıcıların fıkrincə, yaxın gələcəkdə ən sensasiyalı sürprizləri məhz bu" səmt" dən gözləmək olar.Məlumdur ki, eposun Cənubi Gürcüstan və Borçalı ilə bağlı ma-raq doğuran məqamlarının başında Qorqudoba, Ağcaqala, Ağısqa, Ağ-lağan, Soğanlıq-Qorqud, Ulaşlı, Tuman qalası və s. kimi tarixi türk yurdları dayanır. Epos qəhrəmanları" sası dinli Gürcüstan ağzındakı" həmin yerlərdə" ov ovlayıb, quş quşlayıb", vuruşub, ömür-gün sürməklə yanaşı, həm də bu" doqquz tümən" ölkədən bac alırlar. Ş. Məmmədlinin yuxarıda haqqında danışdığımız məqaləsində adı keçən yer adları ilə əlaqədar məlumatlarına əlavə olaraq qeyd etmək istərdik ki, Ağcaqala dedikdə, yalnız ağqoyunlu Yaqub Sultanın 1480-ci ildə Gürcüstan valisinin hərəkətlərinə nəzarət üçün təzədən inşa etdirib qədim Dəmirçihəsənli tayfasına bağışladığı məşhur qala [5-228] deyil, həm də neçə para kəndi əhatə edən Ağcaqala nahiyəsi də nəzərdə tutulmalıdır. Çünki hələ 1728-ci ildə tərtib edilmiş" Tiflis əyalətinin müfəssəl dəftəri" nə görə də Ağcaqala tarixi Borçalı ərazilərində yaşayan yerli türklərin orta nüfuzlu nahiyələrindən biri olaraq qalırdı [15-149, 176]. Elə həmin qaynağa görə XVIII əsrin əvvəllərində eposun …
Daha çox
-
4.
Yeganə Ürfan qızı Baxşıyeva (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi və siyasəti (XX-XXI əsrlər) şöbəsi)
ERMƏNİSTAN-AZƏRBAYCAN MÜNAQİŞƏSİ: TARİX VƏ REALLIQLAR
(10605|0,8755247592926025)
[Baxşıyeva Yeganə, AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutu]
İlkin mənbə və ədəbiyyatın təhlili göstərir ki, …
İlkin mənbə və ədəbiyyatın təhlili göstərir ki, ermənilərin Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının və təcavüzünün başlıca məqsədi tarixi Azərbaycan torpaqları hesabına erməni dövlətinin əsasını qoymaq və sonradan müxtəlif yollarla onu genişləndirərək" Böyük Ermənistan" yaratmaqdan ibarət olmuşdur. Ermənilər bir neçə yüz illərdən bəri öz krallarından və müstəqil idarəçilikdən məhrum olmaqla dövlətçilik prinsiplərindən uzaq olmuşdurlar. Ermənilərin kiçik qruplar halında məskunlaşdığı ərazilər türklər və iranlılar tərəfindən idarə edilmişdir və kiçik bir hissəsi Qarabağda bəzi məlikliklər formasında qalmışdır. Qarabağ xanlığında mövcud olan bu məlikliklər Rusiyaya meyilləndikləri səbəbindən zaman-zaman daxili ixtilaflar yaşamış və birləşə bilməmələri üzündən zəifləmişlər. Eləcə də tarixboyu elə bir ciddi, sanballı və davamlı dövlətçiliyə malik olmayan ermənilər çox vaxt dərəbəyliklər halında yaşamışlar. Belə bir …
Daha çox
-
5.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Alisher Navoi of the world literature
(7338|0,7138672471046448)
[Almaz Ulvi Binnatova]
The presented article provides a research in …
The presented article provides a research in the form of short summaries of each of the works covering the creative features and creativity of the great thinker Alisher Navoi. This summary study reflects the idea-content features of the works, their scientific-theoretical nature, and the general atmosphere of the period in which they were written. Alisher Navoi's Divans written in Turkish,“Khamsa”, scientific-philological and religious-Sufi works, as well as Divan written in Persian and the content and appearance of the works included in that divan are covered in detail in one article for the first time. During the description and presentation of these works, we also get excellent information about the life and activity of Alisher Navoi from the original source (as a creative person, public figure, period, literary environment and etc.). The article highlights the scientific and theoretical significance of the artistic heritage of Alisher Navoi, who raised the Turkish literary language to the highest level in human literature.
Daha çox
-
6.
Yaşar Əliqulu oğlu Qasımov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Ali̇sher navai̇ and early turki̇c language poetry
(9181|0,7003193497657776)
[Гасымбейли Яшар]
E_mail: yashargasimov@ mail. ru ƏLİŞİR NƏVAİ VƏ …
E_mail: yashargasimov@ mail. ru ƏLİŞİR NƏVAİ VƏ ERKƏN TÜRK ƏDƏBİYYATI Öz.“Əlişir Nəvai və erkən türk ədəbiyyatı” məqaləsində dahi özbək şairi Ə. Nəvainin formalaşmasında və yetişməsində həlledici rol oynamış şairlərin yaradıcılığı nəzərdən keçirilir. Ümumtürk bədii təfəkkürü tarixində İslam-əruz poetikasına keçidin növbəti mərhələsi məhz XIIIXIV əsrlərə təsadüf edir. Türk şairlərinin ənənəvi və doğma heca şeir mədəniyyətindən ərəb-fars poetikasına keçidi prosesinin məhz bu dövrdə reallaşdığını nəzərə alsaq, Ə. Nəvainin sələfləri son dərəcə məsuliyyətli bir milli vəzifəni yerinə yetirdiklərini təsəvvür etmək olar. Mövlana Lütfi, Heydər Xarəzmi, Durbek, Atayi, Səkkaki və onlarla başqaları türk bədii təfəkkürü tarixində dahi Ə. Nəvainin qüdrətli sələfləri kimi şöhrətlənmiş sənətkarlardır. Açar sözlər: Ə. Nəvai, Nəvaiyə qədər olan özbək ədəbiyyatı, Mövlana Lütfi, Heydər Xarəzmi, Durbek, Atayi, Səkkaki, türk şeir mədəniyyəti, ərəb-fars poetikası.Etno-milli və regional əhəmiyyətinə görə, Əlişir Nəvai (1441-1501) yaradıcılığı dünya ədəbiyyatı tarixindəki müqayisə edilməz hadisələrdən biri sayılır. Bu cəhətdən onu nəinki Şərqdəki, farsdilli və türkdilli ədəbiyyatlardakı ustadları, sələfləri ilə, hətta ümumən, Qərb ədəbiyyatındakı nəhəng klassiklərdən heç biri ilə qarşılaşdırmaq və ya müqaysəli-tipoloji müstəvidə nəzərdən keçirmək mümkün deyil. Bir çox görkəmli ədəbiyyat tarixçilərinin, şərqşünas və türkoloqların vurğuladığı kimi, Ə. Nəvainin zəngin və möhtəşəm ədəbi irsi şərq bədii təfəkküründə, eyni zamanda, qədim Türküstanın və türk dünyasının ədəbiyyat tarixində də öz bənzərsizliyi ilə fərqlənən ekvator xəttidir.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
NIZAMI ƏDƏBI IRSININ ÖZBƏK ƏDƏBIYYATINDA TƏSIRI, ÖZBƏK ƏDƏBIYYATŞÜNASLIĞINDA TƏDQIQI VƏ ÖZBƏKISTANDA NƏŞRI MƏSƏLƏLƏRI(7343)
['Almaz Ülvi Binnatova']
Məqalədə dahi Nizaminin ədəbi şəxsiyyətinin və irsinin özbək ədəbiyyatına təsiri, özbək ədəbiyyatşünaslığında öyrənilməsi kimi məsələlər elmi-nəzəri fikir kontekstində araşdırılmışdır. Yeri gəldikcə, Azərbaycan və özbək tədqiqatçılarının fikirlərinə də isnad edilmişdir. Məqalədə Nizami əsərlərinin Özbəkistanda nəşri məsələsinə nəzər yetirilmişdir.
-
1.
Yeganə Ürfan qızı Baxşıyeva (Qafqazşünaslıq İnstitutu / Qafqaz tarixi və siyasəti (XX-XXI əsrlər) şöbəsi)
ERMƏNİSTAN-AZƏRBAYCAN MÜNAQİŞƏSİ: TARİX VƏ REALLIQLAR
(10605|0,8691163659095764)
[Baxşıyeva Yeganə, AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutu]
İlkin mənbə və ədəbiyyatın təhlili göstərir ki, …
İlkin mənbə və ədəbiyyatın təhlili göstərir ki, ermənilərin Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının və təcavüzünün başlıca məqsədi tarixi Azərbaycan torpaqları hesabına erməni dövlətinin əsasını qoymaq və sonradan müxtəlif yollarla onu genişləndirərək" Böyük Ermənistan" yaratmaqdan ibarət olmuşdur. Ermənilər bir neçə yüz illərdən bəri öz krallarından və müstəqil idarəçilikdən məhrum olmaqla dövlətçilik prinsiplərindən uzaq olmuşdurlar. Ermənilərin kiçik qruplar halında məskunlaşdığı ərazilər türklər və iranlılar tərəfindən idarə edilmişdir və kiçik bir hissəsi Qarabağda bəzi məlikliklər formasında qalmışdır. Qarabağ xanlığında mövcud olan bu məlikliklər Rusiyaya meyilləndikləri səbəbindən zaman-zaman daxili ixtilaflar yaşamış və birləşə bilməmələri üzündən zəifləmişlər. Eləcə də tarixboyu elə bir ciddi, sanballı və davamlı dövlətçiliyə malik olmayan ermənilər çox vaxt dərəbəyliklər halında yaşamışlar. Belə bir …
Daha çox
-
2.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASSİK ŞƏRQ UŞAQ ƏDƏBİYYATI
(7331|0,8432769775390625)
[Almaz Ülvi Binnətova]
Herat məktəbində yetişən dahi Əbdürrəhman Caminin təsəvvüf, …
Herat məktəbində yetişən dahi Əbdürrəhman Caminin təsəvvüf, fəlsəfi və ədəbi əsərləri 600 ilə yaxındır ki, dərin ideya-fəlsəfi məzmunu ilə öz aktuallığını qoruyub saxlayır. Dünya elm-ədəbiyyat xəzinəsində Əbdürrəhman Cami imzalı əsərlər həm də tarixilik və etibarlı mənbə baxımından Şərq ədəbiyyatının nadir nüsxələrindəndir. Herat təzkirəçilik məktəbinə aid edilən “Baharıstan” əsərini nəzm və nəsrlə–qarışıq şəkildə farsca yazmışdır və əxlaqi-fəlsəfi məzmuna malikdir. Bu tədqiqatda “Baharıstan” təzkirəsinin bütöv mənzərəsi qısaldılmış şəkildə cızılmış, xüsusən indiyədək Azərbaycan oxucusuna məlum edilməyən 7-ci rövzəsi, eyni zamanda həmin hissədə Azərbaycan klassikləri və Əlişir Nəvai haqqında olan qeydləri ilk dəfə təqdim edilir.“Baharıstan” ın “Dübaçə” sində müəllif yazır:“Oğlum (Ziyaəddin Yusif) ərəbcə oxumağa başladı, bu vaxta qədər eşitmədiyi sözləri öyrənmək məcburiyyətində qaldı, darıxacağını anladım, zehnini dincəltmək, könlünü əyləndirmək üçün ara-sıra ona Sədi Şirazinin “Gülüstan” ından oxumağa başladım.“Gülüstan” dan bir neçə sətir oxuyandan sonra ürəyimə gəldi ki, Şeyx Sədinin mübarək və zərif şeirlərini təqlid edərək,“Gülüstan” üslubunda bir neçə yarpaq o tərzdə yazıb, hazırlar üçün bir dastan, qaiblər üçün bir hədiyyə olsun” dedim və yazdım bitirdim”. Beləliklə, qeyd edə bilərik ki,“Baharıstan” əsəri, eyni zamanda, klassik uşaq ədəbiyyatının ən gözəl, ürəyəyatımlı və nadir nümunələrindən biridir.
Daha çox
-
3.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASİKLERİMİZ BEKİR ÇOBANZADE'NİN ARAŞTIRMALARINDA
(7344|0,8392175436019897)
[Almaz Ülvi Binnatova]
M. Füzuli, H.Bayqara, Ə.Nəvai və İ.Xətai yaradıcılıqlarını …
M. Füzuli, H.Bayqara, Ə.Nəvai və İ.Xətai yaradıcılıqlarını linqvistik-poetik baxımdan təhlil edərək sanballı monoqrafik əsərlər yaradan, zəngin mütaliə və biliyə malik olan Krım tatar və Azərbaycan xalqının böyük oğlu Bəkir Çobanzadə irsi yeni istiqlal məfkurəsi işığında araşdırıldıqca hələ çox uca zirvələr fəth ediləcəyinə əminik. Məqalədə B. Çobanzadənin - dilçi alimin araşdırmaya cəlb etdiyi problemin dilçilik-ədəbi tənqidi kontekstdə qarşılıqlı şəkildə tədqiqi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Klassiklərin yaradıcılığı misalında belə bir tədqiqat üsulu özü maraqlı elmi-nəzəri məsələdir. Və bütün bu elmi-nəzəri təhlillərin I türkoloji qurultay ərəfəsində təqdim olunması da mühüm faktordur. Məqaləyə cəlb edilən araşdırma əsərləri ilk dəfə tədqiqata cəlb edilmişdir və s.
Daha çox
-
4.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
ƏLİŞİR NƏVAİ: HƏYATI, DÖVRÜ VƏ YARADICILIĞI
(7342|0,8349974155426025)
[Almaz Ulvi Binnatova]
Dahi mütəfəkkir Əlişir Nəvai biri-birindən gözəl, lirik-romantik, …
Dahi mütəfəkkir Əlişir Nəvai biri-birindən gözəl, lirik-romantik, realist-tarixi, ədəbi-bədii, fəlsəfi-təsəvvüf və elmi-nəzəri əhəmiyyətə malik ölməz əsərlər müəllifidir ki, dünya klassikləri sırasında özünəməxsus yer tutmuşdur. Təqdim olunan bu məqalədə şairin həyatı, dövrü, yaradıcılığı haqqında faktlara isnadən geniş araşdırmalar təqdim olunur. Ilk olaraq, Nəvainin doğulub – böyüdüyü ailə haqqında, onun uşaqlıq və gənclik illəri, şairlik həyatına ilk addımları araşdırılmışdır. Daha sonra elə bu müstəvidə şairin yaşadığı dövr xarakterizə olunur. Onun teymurilər sarayı ilə əlaqəsi təsirində dövrün ictimai-siyasi hadisələrinə işıq salınır. Burada Nəvai və onun ailəsinin fəaliyyəti, tutduğu mövqe aydınlaşdırılır. Daha sonra Nəvai yaradıcılığı haqqında araşdırmalar təqdim olunur. Oxucu Nəvainin bütün ədəbi irsi i tarixi xronologiya ilə məlumatlandırılır. Tədqiqatçılar üçün bu mənbələr ilk dəfə ümumiləşdirilmiş şəkildə diqqətə çatdırılır. Nəvainin yaşam tərzi, onun müasirdaşları böyük övliya və şairlərlə görüşü, ustadları, dostları, Şah Hüseyin Bayqara ilə dostluq əlaqələri tam təfərrüatla verilməsi də maraqlı təsir bağışlayır. Çağatay türkcəsində ilk “Xəmsə” müəllifi, “Divan”ları, elmi-nəzəri əsərləri və onlar haqqında yığcam məlumatla tanışlıq məqalənin üstünlüklərindən hesab edə bilərik. Çağatay türkcəsində yazılmış təzkirələrin (“Məcalis ün-nəfais” və “Nəsaim ül-məhəbbət”) ideya-məzmun xüsusiyyətləri, yazılma tarixləri (səbəbləri) və elmi-nəzəri əhəmiyyəti aşıqlanmışdır. “İki dilin müqayisəsi” (“Muhakimət ül-lüğəteyn”) elmi əsərində fars dili ilə türk dilinin müqayisəsi konkret misallarla göstərilir və türk dilinin üstünlüklərini göstərmişdir. Bu əsər biu gün də öz …
Daha çox
-
5.
Şirindil Həsən oğlu Alışanov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / XX əsr (sovet dövrü) Azərbaycan ədəbiyyatı)
Prominent Uzbek scientist of literary studies, professor Hamidulla Baltabayev
(9537|0,7748134136199951)
[Shirindil Alishanov]
The article discusses the scientific researches of …
The article discusses the scientific researches of the Uzbek scientist Hamdulla Baltabayev. Hamidulla Baltabayev is well acquainted not only with Uzbek literature, but also with the literature of the Turkic peoples. He is a great specialist in the field of literary theory, classical philology, aesthetics and art studies, textbooks and translation. He analyzes and summarizes the literary process in his monographs and articles. Hamidulla Baltabayev's doctoral dissertation titled “Uzbek literary criticism of 20th and the scientific heritage of Fitrat" is dedicated to the history of theoreticalaesthetic idea. Periodization, poetics and evaluation of the classical heritage dominate in his creativity.
Daha çox
-
6.
Gülnar Vaqif qızı Qasımlı (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Mətbuat tarixi və publisistika)
Translation and publishing of the Uzbek literature in Azerbaijan
(7863|0,758284330368042)
[Gulnar Gasimli]
The article discusses translation, publishing and studying …
The article discusses translation, publishing and studying issues of the Uzbek works in Azerbaijan. The article provides information about the published collections, anthologies, and deals with the translation of books and specific works of poets and writers. The works implemented by the poets and writers involved in the translation of Uzbek literature into Azerbaijani were viewed. At the same time, the article studies in detail the works done in this direction during the Soviet era and the years of independence, the implemented events, and institutions that have a special role in the publication of Uzbek literary works in Azerbaijan.
Daha çox
-
7.
İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
From literature to eternity
(9761|0,7332673072814941)
[Isa Habibbayli]
The article discusses scientific, literary and cultural …
The article discusses scientific, literary and cultural relations of Azerbaijan with Uzbekistan. Outstanding personalities as Ibn Sina, Kharazmi, Bukhari, Ulugbey are highly respected in Azerbaijan. The works by Nizami Ganjavi, Khagani, Nasimi and Mahammad Fuzuli have been published with large circulation. in Uzbekistan. Alisher Navoi's manuscripts are kept and studied at the Institute of Manuscripts named after Mahammad Fuzuli of the Azerbaijan National Academy of Sciences. The Azerbaijani thinker Mirza Fatali Akhundzadeh continued the traditions of Hamza Hakimzadeh Niyazi in Uzbekistan. Molla Nasreddin magazine, published by Mammadguluzadeh, had a large number of readerships in Uzbekistan. There are creative relations between Azerbaijani and Uzbek writers and poets. These relations have expanded in the Independence period.
Daha çox
-
8.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
Gafur Gulam and Azerbaijan
(7341|0,7012718915939331)
[Almaz Ulvi Binnatova]
Existing Azerbaijani-Uzbek literary relations in the 20th …
Existing Azerbaijani-Uzbek literary relations in the 20th century caused some issues on studying and researching well-known literary personalities of Uzbek literature in Azerbaijan. This case led to the development of the literary relations and enrichment of literary process. In the article is highlighted the hard life, creative work and world of translation of an academician, poet Gafur Gulam who is famous one of Uzbek literature. Here also it is dealt with G. Gulams relationship with the Azerbaijani literature. The issues such as translating G. Gulam’s poetry into our native language by Khalil Rza, Gabil, Gasim Gasimzade, Seyavhush Sharkhanli, Nusret Kesemenli,
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASİKLERİMİZ BEKİR ÇOBANZADE'NİN ARAŞTIRMALARINDA(7344)
['Almaz Ülvi Binnatova']
M. Füzuli, H.Bayqara, Ə.Nəvai və İ.Xətai yaradıcılıqlarını linqvistik-poetik baxımdan təhlil edərək sanballı monoqrafik əsərlər yaradan, zəngin mütaliə və biliyə malik olan Krım tatar və Azərbaycan xalqının böyük oğlu Bəkir Çobanzadə irsi yeni istiqlal məfkurəsi işığında araşdırıldıqca hələ çox uca zirvələr fəth ediləcəyinə əminik. Məqalədə B. Çobanzadənin - dilçi alimin araşdırmaya cəlb etdiyi problemin dilçilik-ədəbi tənqidi kontekstdə qarşılıqlı şəkildə tədqiqi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Klassiklərin yaradıcılığı misalında belə bir tədqiqat üsulu özü maraqlı elmi-nəzəri məsələdir. Və bütün bu elmi-nəzəri təhlillərin I türkoloji qurultay ərəfəsində təqdim olunması da mühüm faktordur. Məqaləyə cəlb edilən araşdırma əsərləri ilk dəfə tədqiqata cəlb edilmişdir və s.
-
1.
Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
Gəmiqaya ətrafında qədim mədəniyyət izləri
(11345|0,8799291253089905)
[Tоğrul Xəlilov]
Qədim dövrlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında insanların məs-kunlaşdığı …
Qədim dövrlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında insanların məs-kunlaşdığı əsas ərazilərdən biri Gəmiqaya ətrafı olmuşdur. Gəmiqayanın adı, еcazkar gözəlliyi, haqqında söylənilən əfsanə və rəvayətlər hər zaman gеniş еlmi ictimaiyyətin marağına səbəb olmuşdur. Buradakı vulkanik mənşəli daşlardakı qayaüstü təsvirlər Naxçıvan diyarının digər Tunc dövrü incəsənət nümunələri ilə bağlılıq təşkil edərək qədim tariximizi, maddi və mənəvi mə-dəniyyətimizi dərindən öyrənmək sahəsində elmi əhəmiyyət daşıyır. Heyvan, insan, araba təsvirlərini, sxematik formada çəkilmiş simvolik işarələri, astral rəsimləri və s. başqa tarixi nümunələri qeyd etmək olar. Gəmiqayada qırxdan çox araba rəsmi var. Onlar dörd təkərli və iki təkərli çəkilmişdir. Bu qayaüstü təsvirlər təsadüfən çəkilməmişdir, onlar gil təkər və araba modelləri ilə mən-tiqi cəhətdən bağlılıq təşkil edir.
Daha çox
-
2.
Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
Zeyemçayda Orta Esr Körpü Qalıqları
(9979|0,8731330633163452)
[Tarix Dostiyev, Viktor Kvaçidze]
Azərbaycanm təbii-coğrafı movqeyi, hidroloji şəbəkəsinin sıxlığı, beynəlxalq …
Azərbaycanm təbii-coğrafı movqeyi, hidroloji şəbəkəsinin sıxlığı, beynəlxalq karvan yollarmm bu ərazidən keçməsi burada qədimdən möhkəm, monumental kör-pülər ucaldılmasmı şərtləndirmişdir. Tədqiqatçılarm fıkrincə, hələ e. ə. I minilliyin ortalarından Azərbaycanda dayanaqlı daş körpülər ucaldılmışdır. Sonradan yerli memar və mühəndislər öz biliklərini təkmilləşdirərək çoxlu bu tip mükəmməl mülki tikililər inşa etmişlər. Xüsusilə Xilafət rəqibi Bizans imperiyasım beynəlxalq ticarətdə sıxışdırıb öncül mövqe tutduqdan sonra dünya əhəmiyyətli ticarət yolları mşmimda dəyişikliklər oidu. Azərbaycanm şəhərlərinin beynəlxalq ticarətdə rolu daha da yüksəldi (1, s. 150). Bərdə karvan yoTlarmm^ əsıştn^ TTttMmi^ Hi^^ aK.-kəzlərindən birinə çevrildi. Müxtəlif istiqamətlərdən gələn karvan yolları burada qovuşur, buradan § ərqin, Qərbin, Şimalın və Cənubun başlıca ticarət mərkəzlərinə yollar uzanırdı. Bərdədən çıxan ticarət yollarmdan biri Şəmkirdən, Tovuzdan, Xunandan keçməklə Tiflisə yetişirdi (2). Beynəlxalq ticarət magistralınm itıtensiv fəaliyyətini təmin etmək üçün bu karvan yolunun üstündə olan çaylarm, cümlədən Şəmkirçayın, Zəyəmçaym, Tovuzçayın üzərində dövrün inşaat sənətinin inkişaf səviyyəsinə cavab verən, karvanlann sərbəst hərəkətinə imkan yaradan möhkəm, monumental körpülər inşa edilmişdir. Hazırkı məqalədə onlardan birinin-Zəyəmçaydakı körpünün qalıqlarmdan bəhs olunur.§ əmkir rayonunda Zəyəmçayda orta əsr körpüsünün altı dayaq sütununun qalıqları qalmaqdadır. Yerli əhali həmin qalıqları «Sınıq körpü» və ya «Dəvə körpü» adlandırır. Elmi ədəbiyyatda bu körpünün adı çəkilsə də onun haqqmda məlumat …
Daha çox
-
3.
Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
Orta əsr Şəmkir şəhər yerindən tapılmış oduncaq nümunələrinin dendroarxeoloji tədqiqi
(9942|0,8724319338798523)
[Tarix Dostiyev, Vahid Fərzəliyev, Fərid Seyfullayev]
Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan bütün növ qalıqlar …
Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan bütün növ qalıqlar o dövrün təbii şəraitini, bitki örtüyünü, insanların fəaliyyətini müəyyənləşdirmək baxımından çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Son dövrlərdə elmlərin inteqrasiyada inkişaf etməsi, arxeoloji tədqiqatlarda təbiət elmlərinin metodlarının tətbiqi ilə əlaqədar olaraq, tapılan bitki qalıqlarının növünü, eyni zamanda onun yaşını təyin etmək olur. Bitkilərdən və xüsusən də, ağaclardan çox geniş sahələrdə istifadə edildiyindən (yanacaq, qida, tikinti materialı) onların tədqiqi daha da böyük önəm daşımağa başlayır [6]. Amma, bitki qalıqları ilə işləyərkən bəzi çətinliklər yaranır. Çox vaxt onlar çürüyür, dağılır, anatomik quruluşu pozulur və bu isə növ səviyyəsində təyinat aparmaqda çətinlik törədir. Bütün bunlara baxmayaraq, cins və ya növ səviyyəsində təyinat aparmaq əsasən mümkün olur.Arxeoloji fossil ve subfossil oduncaqlar dendroarxeoloji ve oduncaq anatomik metodlar vasitəsilə analiz edilir [7]. Ümumilikdə arxeoloji qazıntılarda müxtəlif ağac cinslərinə rast gəlinir [16]. Ən çox təsadüf edilən ağac cinsi isə palıddır [12, p. 813-819]. Palıdların oduncağında yüksək miqdarda tanin maddəsi olduğuna görə, onlar nəm mühitdə uzun müddət qalmaq xassəsinə malikdirlər. Bu da palıdın oduncağını daha qiymətli edir [10, p. 243-250]. Palıd uzun müddət bir yerdə qaldıqda başqa maddələrlə reaksiyaya gedib oduncaq rəngini dəyişə bilir [11, p. 123-133; 13, p. 298-318]. Respublikamızda meşə sahəsi çox azdır və əsasən də, dağətəyi və dağlıq ərazilərdə yayılmışdır. Meşə sahələri kifayət qədər olmadığından tarix boyu tikinti məqsədilə ağacdan az istifadə edilmişdir və geniş tətbiq edilməmişdir. XIII-XIV əsrlərdə …
Daha çox
-
4.
Bəsirə Höccət qızı Əzizəliyeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Asiya ədəbi əlaqələr)
Müselman Şerqinde ilk dünyevi qız mektebinin yaradılmasının 110 illiyine hesr olunmuş Beynelxalq Elmi Simpoziumun MeRUZeLeRI
(7456|0,8718749284744263)
[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi]
XX əsrin 60-cı illərinin sonlarından ölkəyə rəhbərlik …
XX əsrin 60-cı illərinin sonlarından ölkəyə rəhbərlik etməyə başlayan Heydər Əliyev qadın azadlığına, qadınların ictimai həyatın bütün sferalarında irəli çəkilməsinə xüsusi diqqət verib. Ali məktəb və texnikumlarda təhsil alan qadınların sayının artırılmasına və onların elmlə məşğul olmasının stimullaşdırılmasına diqqət yetirməyi Ulu Öndər vacib məsələ kimi qarşıya qoyurdu. Xalqımız müstəqillik əldə etdikdən sonra dövlət siyasəti qadınların cəmiyyətin ictimai-siyasi həyatın bütün sahələrində kişilərlə çiyin-çiyinə, bərabərhüquqlu fəal üzvləri kimi çalışmasına şərait yaradıb. Heydər Əliyevin müəllifliyi ilə qəbul olunan Ali Qanunda qadınların kişilərlə bərabərhüquqlu olması təsdiq edilib. Bununla demokratik cəmiyyət quruculuğunda qadınların iştirakının hüquqi bazası yaradılıb ki, bu da öz növbəsində ictimai-siyasi həyatımızın bütün sferalarında gender siyasətinin güclənməsi deməkdir. Bu gün Azərbaycanda qadın fəallığının geniş vüsət alması Heydər Əliyev siyasəti nəticəsində özünün yüksək mərhələsini yaşayır. Ulu öndərin və ümumən dövlətimizin qadınlarla bağlı yürütdüyü siyasət bu sahədə Azərbaycanı öncül dövlətlər sırasına gətirib.Ölkənin siyasi, sosial, iqtisadi və mədəni həyatında qadınların rolunu artırmaq məqsədilə Azərbaycan Respublikası 1995-ci il iyunun 30-da BMT-nin “Qadınlara münasibətdə ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv olunması” haqqında konvensiyasına qoşuldu. Konvensiyadan irəli gələn öhdəlikləri daha geniş miqyasda həyata keçirmək məqsədilə qadınlara münasibətdə dövlət siyasətinin əsaslarını əks etdirən Proqramda qadınların dövlət orqanlarının işində, ölkənin ictimai həyatında, sahibkarlıq sahələrindəki …
Daha çox
-
5.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASSİKLƏRİMİZ BƏKIR ÇOBANZADƏNİN ARAŞDIRMALARINDA
(7348|0,8668631315231323)
[ALMAZ ULVİ]
The study and research of the scientific …
The study and research of the scientific heritage of the great son of the Crimean Tatar and Azerbaijani peoples Bekir Chobanzadeh, a widely-read person of high erudition, the author of monumental monographs, investigating works of M. Fuzuli, Sh. I. Khatai, H. Bayqarah, A. Navoi in the linguistic-poetic aspect, is of great interest for science and opens up new prospects for researches in the light of the period of the independence. This article defines an importance of a problem, which scientist-linguist B. Chobanzadeh has involved in his researches within linguistic-literary context in the comparative plan. The similar method of research of the works of our classics in itself represents an interesting theoretical problem. The important factor is that all these scientific-theoretical researches have been presented to scientific community on the eve of the I Turkologic Congress. The works, considered by author, are involved in …
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
“Karabağ Benim Dinim–İmanım”(Ülvi Bünyadzadenin Yaratıcılığında Karabağ Motifi(7345)
['Almaz Ulvi']
Taktim olunan makalede genç şehit şair Ülvi Bünyadzadənin yaratıcılığında Karabağ motifi ve Karabağla ilgli olaylarlar anlatılmıştır. Onun “Ömür yolu” şiri, “Hala sabır ederim” şiiri, makale ve mektuplarında araştırılan Karabağ motifli makamlar, Dağlık Karabağ etrafında bilinen cereyan eden ictimai siyasi hadiseler çerçevesinde incelenmiştir. “Lirik Kişi” ibrazının tedkiki sonucunda şairin vatandaşlık görevi, vatanperverlik ruhu, türkçü “kişilik”i daha önceliklidir.
-
1.
Toğrul Fərman oğlu Xəlilov (Naxçıvan Bölməsi / Antik və orta əsrlər arxeologiyası şöbəsi)
NAHÇİVAN'IN HAYKALTARAŞLIK TARİHİ
(11394|0,7592769265174866)
[Toğrul HALİLOV]
Makalede Nahçivan’daki Tunç Çağı yerleşimlerde bulunmuş kil …
Makalede Nahçivan’daki Tunç Çağı yerleşimlerde bulunmuş kil figürinlerden bir grubu (boğa, keçi, köpek, at, insan) araştırılmıştır. Bunlar Güney Kafkasya ve Orta Doğu arkeolojik yerleşimlerinden bulunmuş arkeolojik malzemelerle kıyaslamıştır. Bilimsel araştırma sonucunda belirlenmiştir ki, kil hayvan figürinleri eski çiftçi ve hayvancılıkla uğraşan aşiretlerin yaşam tarzını ve dini-ideolojik görüşlerini yansıtıyor.
Daha çox
-
2.
Günay Ağaməhəmmdə qızı Qarayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Təhsil)
XX. Yüzyıl Azerbaycan Şiirinde Folklor Sembolleri
(7920|0,7564339637756348)
[Günay Garayeva]
Ulusal ve kültürel düşüncede genetik hafızadan gelen …
Ulusal ve kültürel düşüncede genetik hafızadan gelen ve sözlü edebiyatta yeni bir biçimde şekillenen mitolojik olay örgüleri ve halk bilimsel imgeler, yazılı edebiyatta anlam ve biçim açısından dönüşüm göstermektedir. Yeni fikirlerin kaynağı olma sürecinde sembol ve simgeler işlevleri açısından sabit kalmamış ve farklı ifade olanakları ile tezahür etmiştir. Makalede A. Potebnya, GN Pospelov, YM Lotman, AV Korpenko vd. bilim adamlarının motif, sembol ve simge ile ilgili çalışmalarından yola çıkılarak değerlendirmeler yapılmıştır. Türk halkbiliminde kahramanların sembolik yönlerinin araştırılması konusunda araştırmalar yürütmüş araştırmacıların çalışmalarından da yararlanılmıştır. Makalede, Sovyet dönemi Azerbaycan şiirinde halkbilimi kaynaklı motif ve sembollerin özelliklerinin hem devletçilik bağlamında değerlendirilmesi hem de ideolojik yönden incelenmesi amaçlanmıştır. Abdulla Şaik, Ahmed Cavad, Cafer …
Daha çox
-
3.
Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Safahat’ta Aydın Profili
(7788|0,7464556694030762)
[Yaşar ŞENLER]
Aydın kavramı tarih boyunca değişiklikler geçirmiş, dönemine …
Aydın kavramı tarih boyunca değişiklikler geçirmiş, dönemine ve tanımlayanına göre farkılıklar kazanmış, bazen adını hak etmiş, bazen yabancılaşmanın adı olmuş bir kavramdır. Diyebiliriz ki her düşüncenin, düşünce gurubunun, her siyasi bakışın, her toplumsal yapının kendine has farklı bir aydın tanımı vardır. Elbette bu tanımlar, kişinin kabul ve redlerine göre biçimlenir. Herkes kendi duygu, düşünce, ideal, sosyal bakış açısına göre bir tanım ve anlayış ortaya koyacaktır.
Daha çox
-
4.
Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Necip Fazıl Kısakürekin edebi şahsiyeti
(7677|0,7446866035461426)
[Eşqane BABAYEVA]
Necip Fazıl Kısakürek Türk edebiyatında kendine özgü …
Necip Fazıl Kısakürek Türk edebiyatında kendine özgü yeri olan büyük şairlerdendir. O, Cumhuriyetin ilanının yapıldığı, edebi sürecin hızla geliştiği bir dönemde yetişmiştir. Kısakürek edebiyatın şiir, teori, tiyatro, roman vs. gibi tüm alanlarında çok başarılı eserler vermiştir. “Örümcek Ağı”, “Kaldırımlar”, “Ben ve Ötesi”, “Sonsuzluk Kervanı”, “Çile” isimli şiir kitablarını neşreden Necip Fazıl Kısakürek aynı zamanda tiyatro yazarıdır ve “Tohum”, “Bir Adam Yaratmak”, “Künye”, “Yunus Emre”, “Kanlı Sarık”, “Para”, “Mukaddes Emanet”, “Sabır Taşı”, “Reis Bey”, “Nam-ı Diğer Parmaksız Salih”, “Ahşap Konak” vs. gibi tiyatro eserleri vardır. Necip Fazıl şiir ve tiyatro denemelerinin yanı sıra hikâye ve romanlar da yazmıştır. Bunları “Bir Kaç Hikâye”, “Bir Kaç Tahlil” adı altında toplayarak bastırmıştır. Bütün bu eserlerine rağmen şiirleriyle yeni bir ses, yeni bir duruş sergileyen Necip Fazıl Türk edebiyatında büyük şair olarak yer edinmiştir. Bu makalede şairin hayatı, edebi kişiliği incelenecek, edebiyattaki konumu araştırılacaktır.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
FOLKLOR DÜNYASININ CIĞATAY (ÖZBƏK) FƏSLINDƏ DASTAN JANRI VƏ AZƏRBAYCAN FOLKLORŞÜNASLIĞINDA TƏDQIQI(7346)
['ALMAZ ÜLVİ']
Böyük filosofların sözüdür ki, şifahi xalq ədəbiyyatında əksər məqamlarda milliyyət və coğrafi məkan sərhədsiz olur. Məhz bu cür bəşəri mahiyyət daşıdığından folklor nümunələri əsrlər boyu cilalanır, yaşayır. Dünya xalqlarının folklorunda olduğu kimi, cığatay (özbək) folkloru da epos janrında olan əsərlərlə-dastanlar, epik poemalar, əfsanələr, nəğmə və bayatılar, atalar sözləri vasitəsilə inkişaf etmiş və yazılı ədəbiyyatın yaranışına qədər böyük tarix yaşamışdır. Xalq ruhunun, milli adət-ənənənin, xalq həyatının, təfəkkürünün daşıyıcısı olan bu əsərlər tarixi ədəbi faktlardır. Sadə xalq həyatını ağırlaşdıran və təqiblərə məruz qoyan zülmkar bəylər, xanlar Nəsrəddin Əfəndinin satirik novellaları, lətifələri ilə acı gülüş hədəfinə çevrilmişdir. Folklorun bir gözəlliyi və tarixiliyi də ondadır ki, burada qəhrəmanlıq həmişə düşmənə qalib gəlir. Bu mənada qədim cığatay (özbək) folkloru nümunələrindən «Goroğlu» və «Alpamış» dastanlarını da qeyd edə bilərik. Cığatay (özbək) qəhrəmanlıq dastanlarının ən mükəmməl nümunəsi «Alpamış» dastanıdır. Alpamış adlı xalq qəhrəmanının xarici işğalçılara qarşı mübarizəsi əsərdə iki hissə daxilində təsvir edilmişdir. Birinci hissədə qəhrəmanın gənclik sevdası-nişanlısının dalınca getməsi, rəqibləri ilə yarışması və evlənməsi kimi mənəvi-estetik yaşantılar nəğmələnib, ikinci hissədə isə qəhrəmanın zülmkar Tayçaxana qarşı yürüşü zamanı hiyləyə düşərək əsir alınması və müxtəlif sərgüzəştlərdən sonra qələbə ilə Vətənə qayıtması dastanın süjet xəttini təşkil edir.«Alpamış» ın ən mükəmməl variantı 1939-cu ildə cığatay (özbək) folklorçusu Fazil Yoldaşoğlunun söyləməsində qələmə alınmışdır. İstər «Goroğlu», istərsə …
-
1.
Gülbəniz Məcnun qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Mətbuat tarixi və publisistika)
“MOLLA NƏSRƏDDİN” JURNALI VƏ TÜRKİYƏ SATİRİK MƏTBUATINDA İŞLƏNƏN FOLKLOR ÖRNƏKLƏRİ (MASALLAR–NAĞILLAR)
(7826|0,8915956020355225)
[Gulbeniz Babayeva]
Məqalədə Azərbaycan satirik mətbuatının öncülü olan “Molla …
Məqalədə Azərbaycan satirik mətbuatının öncülü olan “Molla Nəsrəddin “ jurnalında və Türkiyə satirik mətbuatında işlənən folklor örnəklərindən bəhs olunur. Hər bir xalqın folkloru onun qəhrəmanlıq salnaməsini, milli – mənəvi dəyərlərini ,həyat və məişətini, psixologiyasını,düşüncə tərzini və etnoqrafiyasını özündə əks etdirir.Azərbaycan ədəbiyyatın-da şifahi xalq ədəbiyyatı, folklor,el ədəbiyyatı,ağız ədəbiyyatı kimi terminlərlə ifadə olunan bu zəngin söz xəzinəsi Türkiyədə “ağız ədəbiyyatı “, “sözlü ədəbiyyat”, “folklor”, “anonim ədəbiyyat”, “xalq ədəbiyyatı”, “halkbilgisi”, “halkiyat”, “halkbilim” və başqa istilahlarla ad-landırılır.Azərbaycan folkloru ilə tam uyarlıq yaradan Türk folkloru Şərq aləmində öz zənginliyi və çoxşaxəliliyi ilə diqqəti cəlb edir.Türkdilli xalqlar üçün ortaq olan, lirik, epik və dramatik növdə qruplaşdırılan manilər,türkülər, bilməcələr, ninnilər, alkışlar, karğışlar, ata sözləri, deyimlər, təkərləmələr, əfsanələr, halk hekayələri, dastanlar, xalq teatrları və s. Türkiyə ağız ədəbiyyatının da aparıcı janrları kimi status qazanmışdır. Şərq xalqlarının folklorunda geniş yer tutan masallar yazılı ədəbiyyata da ciddi təsir gös-tərmiş,Türkiyə satirik mətbuatı və ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələri İ.Şinasi, H.Rehmi, A.Nesin, Ö. Seyfeddin və başqaları öz yaradıcılıqlarında masallardan geniş istifadə etmişlər. Azərbaycan satirik mətbuatının zirvəsində dayanan, Cəlil Məmmədquluzadənin redaktor-luğu ilə nəşr edilən “Molla Nəsrəddin” jurnalı (1906-1931) 25 illik fəaliyyəti dövründə masallardan (nağıllardan) yaradıcılıqla bəhrələnmiş, dövrün ictimai-siyasi, sosial, ədəbi-mədəni problemləri nağıl-təhkiyə üslubunda oxuculara çatdırılmışdır.
Daha çox
-
2.
Tarix Meyrut oğlu Dostiyev (Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu / Arxeoloji irsin tarixi və nəzəriyyəsi şöbəsi)
Salmanbulağı Yaşayış Yerinin Arxeoloji Tedqiqinin Neticeleri
(9997|0,8671531677246094)
[Tarix Dostiyev]
Azərbaycanm orta əsr arxeoloji abidələrinin böyük əksəriyyətini …
Azərbaycanm orta əsr arxeoloji abidələrinin böyük əksəriyyətini kənd tipJi yaşayış yerteri təşkü edjr. Lakin uzun müddst onlac tədqiqat obyekti kimi seçilməmiş, bu abidələrdə yalnız kəşfiyyat xarakterli axtarışlar aparılmış, əsasən, yerüstü arxeoloji materialların toplanması ilə çöl tədqiqatlan məhdudlanmışdır.Orta əsr kəndlərinin məqsədyönlü, sistemli tədqiqinə son onilliklərdə Quba-Xaçmaz bölgəsində başlanmışdır. Burada 40-dan artıq kənd tipli orta əsr yaşayış yeri qeydə ahnıb xəritələşdirilmişdir. Onlarm öyrənilməsində Azərbaycan EA «Quba-Xaçmaz» və Bakı Dövlət Universitetinin «Müşkür» ekspedisiyalarınm XX yüzilliyin 80-90-cı illərində apardıqları tədqiqatlar xüsusib təqdirəlayiqdir. Həmin ekspedisiyalarm fəaliyyəti nəticəsində Şimali-Şərqi Azərbaycanda Sərkərtəpə, Sandıqtəpə, Seyidli, Salmanbulağı orta əsr kənd tipli yaşayış yerbri arxeoloji cəhətdən qənaətbəxş öyrənilmişdir.
Daha çox
-
3.
Təranə Məhəmməd qızı Abdullayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Erkən realizm və yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı)
Şah İsmayıl Xətayinin “Nəsihətnamə” Əsərinin Forma-Tematik Təsnifatı
(8832|0,8612848520278931)
[Terane Abdullayeva]
Klassik Şərq və Azərbaycan ədəbiyyatında hər hansı …
Klassik Şərq və Azərbaycan ədəbiyyatında hər hansı mövzuda öyüd, nəsihət vermək, insanlara, cəmiyyətə yol göstərmək məqsədilə yazılan əxlaqi-didaktik əsərlər nəsihətnamə adlanır. Belə əsərlərdən biri də Azərbaycanın görkəmli ictimai-siyasi və ədəbi şəxsiyyətlərindən olan Şah İsmayıl Xətayinin “Nəsihətnamə” məsnəvisidir. Əsər əsas etibarilə klassik üslub xüsusiyyətləri daşısa da, xalq ruhunun, xalq dil-şeir üslubunun bir çox cəhətlərini özündə ehtiva edir. “Nəsihətnamə”də vəhdəti-vücud fəlsəfəsi, təriqət əxlaqı ilə bağlı müxtəlif öyüdlər öz əksini tapır. Eyni zamanda Səfəvi hakimiyyətinin təbliği və buhakimiyyətin möhkəmlənməsinə xidmət göstərməsi əsərin ideya qayəsindən biri olmuşdur.Ümumiyyətlə, “Nəsihətnamə” məzmun, mövzu, janr, fəlsəfi mahiyyət, dil-üslub, sənətkarlıq baxımından, eləcə də dövrün tarixi-psixoloji vəziyyətinin, inanc sisteminin öyrənilməsi, həmçininədəbiyyatşünaslıq daxil olmaqla bir çox yöndən olduqca dəyərli əsərdir.
Daha çox
-
4.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
16. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU ÇEVRİMİÇİ KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
(8731|0,8596845269203186)
[Ahmet AYTAÇ, Öğr Gör Kadir ERTÜRK]
Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) …
Məqalədə Şirvanın (müasir Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsi) orta əsr abidələrində son 20 ildə aparılan arxeoloji tədqiqatların nəticələrindən bəhs edilir. Bakı, Şamaxı, Qəbələ, Şabran, İsmayıllı, Quba, Qusar və Xaçmazın tarixi abidələrində, Bəndovan şəhərciyində, Gülüstan qalası və Buğurt istehkamlarında son illər aparılmış yeni arxeoloji tədqiqatların əsas nəticələri təqdim olunur. Aşkar edilmiş artefaktlar bu bölgədəki arxeoloji abidələrin tədqiqində xronoloji ardıcıllığı dəqiqləşdirməyə və Şirvanın orta əsr abidələrinin əhatə dairəsini müəyyən etməyə imkan verir. Abidələrin hərtərəfli kəşfiyyatı və konservasiyası, quruda və su altında qalan abidələrin yerinin müəyyən edilməsi sahəsində əldə olunan məlumatlar nəzərdən keçirilir. Tədqiq edilmiş və tədqiq olunmamış abidələrin ayrı-ayrı qrupları haqqında mövcud məlumatları tamamlayan yeni arxeoloji tədqiqatların əsas istiqamətləri xarakterizə olunur. Məqalədə Şirvanın orta əsr arxeoloji abidələrində yeni tədqiqatların aparılması, həm də müasir dövrdə Azərbaycanda tarixi mədəni irsin qorunması, mühafizəsi, bərpası, konservasiyası və geniş təbliği sahəsində aparılan kompleks tədbirlərlə əlaqəli şəkildə göstərilir.
Daha çox
-
5.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
«ФОЛЬКЛОРИЗМ» РОМАНА: ЛИТЕРАТУРОВЕДЧЕСКИЙ АНАЛИЗ
(8671|0,7069339752197266)
[СШ Шарифова]
Связи романа с народным творчеством не обрываются …
Связи романа с народным творчеством не обрываются на эпосе (героическом эпосе). Становление и развитие жанра романа характеризовалось заимствованием не только жанровых характеристик эпоса, но и характеристик иных жанров устного творчества и мифов. Это заимствование порождает фольклоризм и мифологизм романа как жанра. Понятия «фольклоризм» и «мифологизм» имеют много общего, но не являются идентичными. Фольклоризм предполагает литературное заимствование фольклорных элементов, тогда как мифологизм связан с заимствованием мифологических элементов. АИ Лазарев под фольклоризмом понимает единство художественных принципов отражения действительности в фольклоре и литературе [5, 8]. Фольклоризм предполагает использование структурнохудожественных элементов народной поэтической культуры, восходящих к определенным жанрам, образнотематическим рядам, поэтике, языку. Используя термин «фольклоризм романа», мы в данном исследовании охватываем им особенности проникновения в роман элементов жанров фольклора, за исключением элементов эпоса (героического эпоса). Такое разделение необходимо в силу того, что влияние эпоса на роман носит несколько иной характер: во-первых, эпическая сущность романа связана с влиянием эпоса; во-вторых, формирование некоторых типов романа происходило на фоне вторичной абсорбции характеристик эпоса. Фольклоризм романа чаще всего проявляет себя в полном или частичном заимствовании сюжета и/или образов, в …
Daha çox
-
6.
Salidə Şəmməd qızı Şərifova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
Взаимоотношение романа с фольклором
(8693|0,7055638432502747)
[Салида Шарифова]
Связи романа с народным творчеством не обрываются …
Связи романа с народным творчеством не обрываются на эпосе (героическом эпосе). Становление и развитие жанра романа характеризовалось заимствованием не только жанровых характеристик эпоса, но и характеристик иных жанров устного творчества и мифов. Это заимствование порождает фольклоризм и мифлогизм романа как жанра. Понятия «фольклоризм» и «мифологизм» имеют много общего, но не являются идентичными. Фольклоризм предполагает литературное заимствование фольклорных элементов, тогда как мифологизм связан с заимствованием мифологических элементов.АИ Лазарев под фольклоризмом понимает единство художественных принципов отражения действительности в фольклоре и литературе [5, с. 8]. Фольклоризм предполагает использование структурно-художественных элементов народной поэтической культуры, восходящих к определенным жанрам, образно-тематическим рядам, поэтике, языку. Используя термин «фольклоризм романа», мы в данном исследовании охватываем им особенности проникновения в роман элементов жанров фольклора, за исключением элементов эпоса (героического эпоса). Такое разделение необходимо в силу того, что влияние эпоса на роман носит несколько иной характер: во-первых, эпическая сущность романа связана с влиянием эпоса; во-вторых, формирование некоторых типов романа происходило на фоне вторичной абсорбции характеристик эпоса.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASSİKLƏRİMİZ BƏKIR ÇOBANZADƏNİN ARAŞDIRMALARINDA(7348)
['ALMAZ ULVİ']
The study and research of the scientific heritage of the great son of the Crimean Tatar and Azerbaijani peoples Bekir Chobanzadeh, a widely-read person of high erudition, the author of monumental monographs, investigating works of M. Fuzuli, Sh. I. Khatai, H. Bayqarah, A. Navoi in the linguistic-poetic aspect, is of great interest for science and opens up new prospects for researches in the light of the period of the independence. This article defines an importance of a problem, which scientist-linguist B. Chobanzadeh has involved in his researches within linguistic-literary context in the comparative plan. The similar method of research of the works of our classics in itself represents an interesting theoretical problem. The important factor is that all these scientific-theoretical researches have been presented to scientific community on the eve of the I Turkologic Congress. The works, considered by author, are involved in …
-
1.
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
KLASİKLERİMİZ BEKİR ÇOBANZADE'NİN ARAŞTIRMALARINDA
(7344|0,8668631315231323)
[Almaz Ülvi Binnatova]
M. Füzuli, H.Bayqara, Ə.Nəvai və İ.Xətai yaradıcılıqlarını …
M. Füzuli, H.Bayqara, Ə.Nəvai və İ.Xətai yaradıcılıqlarını linqvistik-poetik baxımdan təhlil edərək sanballı monoqrafik əsərlər yaradan, zəngin mütaliə və biliyə malik olan Krım tatar və Azərbaycan xalqının böyük oğlu Bəkir Çobanzadə irsi yeni istiqlal məfkurəsi işığında araşdırıldıqca hələ çox uca zirvələr fəth ediləcəyinə əminik. Məqalədə B. Çobanzadənin - dilçi alimin araşdırmaya cəlb etdiyi problemin dilçilik-ədəbi tənqidi kontekstdə qarşılıqlı şəkildə tədqiqi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Klassiklərin yaradıcılığı misalında belə bir tədqiqat üsulu özü maraqlı elmi-nəzəri məsələdir. Və bütün bu elmi-nəzəri təhlillərin I türkoloji qurultay ərəfəsində təqdim olunması da mühüm faktordur. Məqaləyə cəlb edilən araşdırma əsərləri ilk dəfə tədqiqata cəlb edilmişdir və s.
Daha çox
-
2.
Bahar Hüseynəli qızı Məmmədova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəiyyatı)
ИСТОРИЧЕСКИЕ ПОЭМЫ ПЕРИОДА НЕЗАВИСИМОСТИ АЗЕРБАЙДЖАНА
(7410|0,7054964303970337)
[БГ Мамедова]
В статье анализируются стихи популярных азербайджанских поэтов …
В статье анализируются стихи популярных азербайджанских поэтов Сабира Рустамханлы и Нурангиз Гюн, которые занимают особое место в современной азербайджанской литературе. Стихотворение Сабира Рустамханлы “Встреча с Орханом” отражает исторический период становления тюркского этноса. В произведении были изложены в художественной прозе исторические факты о героических страницах становления великого тюркского мира, их генеалогия, корни, исторические реалии тюркизма. Произведение “Светлячок” посвящено Махмудали Чираганлы из Южного Азербайджана, его борьбе с бесправием и социальной несправедливостью. Стихи Нурангиз Гюн показывают ход войны и ее влияние на жизнь человека. В статье также проявляется отношение к исследованиям ученых, определивших свои взгляды на эти работы. Анализ указанных произведений позволяет сделать вывод о том, что азербайджанские писатели и поэты всегда стремились воплотить в своем творчестве основные потребности людей в художественном слове. В период становления независимости на первй план выступили вопросы целостности родной жемли и проблема независимости.
Daha çox
-
3.
Nizami Tağı oğlu Məmmədov (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Современное состояние изучения азербайджанско-татарских литературных связей (на материале творчества Габдуллы Тукая)
(8293|0,7046631574630737)
[Мамедов Тагисой Низами]
Азербайджанско-татарские культурно-литературные связи давно находятся в центре …
Азербайджанско-татарские культурно-литературные связи давно находятся в центре внимания учёных. Эти связи берут своё начало с XIX в., однако с первых лет ХХ столетия они ещё более активизировались, благодаря творчеству крупного татарского поэта Габдуллы Тукая, оказавшего ощутимое влияние развитию этих взаимоотношений. Если до 70-х годов личность и творчество Тукая находились в центре внимания азербайджанских писателей, историков, представителей печати, интеллигенции, учёных, то с конца 80-ых годов ХХ в. Г. Тукай прежде всего интересует наших литературоведов, тюркологов и переводчиков. С указанного этапа В. Кулиев, А. Мамедов, Н. Мамедов-Тагисой, Р. Аскер, А. Биннатова-Ульви, Х. Гумматова, М. Гасанова и др. систематически занимаются проблемами взаимосвязей творчества Габдуллы Тукая с азербайджанской литературой. Исследование творческих взаимосвязей представителей татарской литературы с азербайджанской литературой в наше время входит в новую фазу. Нам думается, что и в последующие годы эти связи получат более приоритетное направление в азербайджанской литературоведческой науке и тюркологии.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
DEDE ƏLƏSGƏR VE AŞIK ŞENLİK POEZİYASINDA(7349)
['YURT AĞRISI KONUSU', 'DR ALMAZ ULVİ']
" Ana kitap" ımız" Kitabı-ı Dede Korkut" da adına ratlaşdığımız Göyçe ilçesi ilk Türk ocağlarından biri gibi ezelden saz-söz beşiği oldu. Dede Ələsgərin doğduğu Göyçe ilçesi Türk kökümüzə-soyumuz özgü tüm gelenekleri, en adi etnoğrafik detayları bile dağıldığı günəcən kendinde yaşattı. Dede Ələsgərdən çok önce o toprakta ünlü ozanlar, aşıqlar yetişip. Ozan Haydar, Ozan Celil, Ozan İbrahim, Miskin Abdal, Şımpırlı Sevgili... 150 yıldönümünü geçen yıl ötürdüyümüz üstad sanatçının kabrini, doğduğu toprağı taşnak ermeni çiğnettiği kaldığından ziyaret edemedik.Dede Ələsgərin sazının sesiyle kalbimizde, gönlümüzde geçinen Hiç demiyorsun, Ələsgərim nerededir? mısraları daima sesleniyor. Bir zamanlar bu satırlar bir güzele aşık hitabı gibi ünvanlansa da, Dede Ələsgərin bugünkü yurt kaygısına döndü. Malumdur ki, Azerbaycan toprakları Rusya-İran anlaşmasından sonra ikiye parçalanıyor. Rusya bölümünde kalan Azerbaycan'ın siyah günü daha da artıyor. Taşnak ermeniler bir virüs gibi o topraklara yeridilir. Zaman zaman Rus İmparatorluğu'nun politikası ile ezeli Azerbaycan toprakları olan halk ölüm itimlə hədələnərək yer-yurdundan kovuluyor, öldürülüyor, yakılıyor, zulüm arşa dirənir. Fakat siyah-kavga sakitləşən gibi yerli halk kendi toprağına döner. Böyle bir kader ile Dede Ələsgər de, Aşık Şenlik de karşılaşmaktadır. Komşu Kelbecer bölgesine iki-üç kez didərginlik ağrısı ile penah getiren Dede Ələsgər bu derde dayanamayıp kendi köyüne döner, ama Aşık Şenliyin ailesi Türkiye'nin Çıldır Gölü'nün 8 km'lik aralığında bulunan Suhara köyünde bine düşürüyor.
-
1.
Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU’NUN NUR BABAVE İSMAYIL ŞIHLI’NINDELİ KÜR ROMANINDA İNANÇ İSTİSMARI
(7785|0,8368240594863892)
[Eşqane Akif qızı BABAYEVA]
Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din …
Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din olgusu ve din adamı tipolojisinin nasıl bir bakış açısıyla ele alındığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitekim, yirminci yüzyılın başlangıcı Azerbaycan ve Türk edebiyatlarında dinî hurafelerin eleştirildiği birçok eser kaleme alınmıştır. Bilindiği üzere, Türk edebiyatında özellikle Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Sadri Etem, Reşat Enis Aygen gibi yazarların eserlerinde din adamlarının eleştirisi yer almıştır. Azerbaycan edebiyatında da Abdurrahim Bey Hakverdiyev, Celil Memmedguluzade, Yusuf Vezir Çemenzeminli gibi yazarların eserlerinde bu mesele konu edinilmiştir. Bu konuyu ele alan önemli yazarlardan biri de Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve İsmayıl Şihlidir. YK Karaosmanoğlu (1889-1974) Türk edebiyatının ünlü yazarlarındandır. Dönemin sosyal siyasal olayları kendine özgü şekilde yazarın romanlarına yansımıştır. Nur Baba romanı da yazarın önemli …
Daha çox
-
2.
Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Nur Baba ve İsmayıl Şıhlı’nın Deli Kür Romanında İnanç İstismarı
(7695|0,8335018157958984)
[Eşqane Babayeva]
Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din …
Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din olgusu ve din adamı tipolojisinin nasıl bir bakışaçısıyla ele alındığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitekim, yirminci yüzyılın başlangıcıAzerbaycan ve Türk edebiyatlarında dinî hurafelerin eleştirildiği birçok eser kaleme alınmıştır. Bilindiği üzere, Türk edebiyatında özellikle Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Sadri Etem, Reşat Enis Aygen gibi yazarların eserlerinde din adamlarının eleştirisi yer almıştır. Azerbaycanedebiyatında da Abdurrahim Bey Hakverdiyev, Celil Memmedguluzade, Yusuf Vezir Çemenzeminligibi yazarların eserlerinde bu mesele konu edinilmiştir. Bu konuyu ele alan önemli yazarlardanbiri de Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve İsmayıl Şihlidir. YK Karaosmanoğlu (1889-1974) Türkedebiyatının ünlü yazarlarındandır. Dönemin sosyal siyasal olayları kendine özgü şekilde yazarınromanlarına yansımıştır. Nur Baba romanı da yazarın önemli yapıtlarındandır. İsmayıl Şıhlı (1919-1995) da, Azerbaycan edebiyatının ünlü yazarlarındandır. O, ünlü bir yazar, gazeteci, senaryoyazarı ve araştırmacı olarak bilinmektedir. İ. Şıhlı, 1965-1968 yılları arasında Azerbaycan YazarlarBirliği’nin ilk sekreteri olmuştur. 1976-1978de “Azerbaycan” dergisinin baş editörlüğünü yaptı. 1981-1987 yılları arasında Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı oldu. 1984de Azerbaycan HalkYazarı onursal unvanıyla ödüllendirildi ve Azerbaycan Parlamentosunun üyesi oldu (1986, 1990). Onun hikâye, roman, anı, çeviri gibi birçok eseri vardır. Bunlardan, Doktorun Masalı (1947), AyrılanYollar (1957), Deli Kür (1968), Rakibim (1975), Beni kaybetmeyin (1984), Ölen Dünyam (1992) vs. isimlerini zikredebiliriz. Makalede …
Daha çox
-
3.
Eşqanə Akif qızı Babayeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Türk xalqları ədəbiyyatı)
YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU’NUN NUR BABA VE İSMAYIL ŞIHLI’NIN DELİ KÜR ROMANINDA İNANÇ İSTİSMAR
(7694|0,8335018157958984)
[Eşqane Babayeva]
Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din …
Bu çalışma, Türk ve Azerbaycan romanında din olgusu ve din adamı tipolojisinin nasıl bir bakışaçısıyla ele alındığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitekim, yirminci yüzyılın başlangıcıAzerbaycan ve Türk edebiyatlarında dinî hurafelerin eleştirildiği birçok eser kaleme alınmıştır.Bilindiği üzere, Türk edebiyatında özellikle Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Sadri Etem,Reşat Enis Aygen gibi yazarların eserlerinde din adamlarının eleştirisi yer almıştır. Azerbaycanedebiyatında da Abdurrahim Bey Hakverdiyev, Celil Memmedguluzade, Yusuf Vezir Çemenzeminligibi yazarların eserlerinde bu mesele konu edinilmiştir. Bu konuyu ele alan önemli yazarlardanbiri de Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve İsmayıl Şihli`dir. Y. K. Karaosmanoğlu 1889-1974 Türkedebiyatının ünlü yazarlarındandır. Dönemin sosyal siyasal olayları kendine özgü şekilde yazarınromanlarına yansımıştır. Nur Baba romanı da yazarın önemli yapıtlarındandır. İsmayıl Şıhlı 1919-1995 da, Azerbaycan edebiyatının ünlü yazarlarındandır. O, ünlü bir yazar, gazeteci, senaryoyazarı ve araştırmacı olarak bilinmektedir. İ. Şıhlı, 1965-1968 yılları arasında Azerbaycan YazarlarBirliği’nin ilk sekreteri olmuştur. 1976-1978`de “Azerbaycan” dergisinin baş editörlüğünü yaptı.1981-1987 yılları arasında Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı oldu.1984`de Azerbaycan HalkYazarı onursal unvanıyla ödüllendirildi ve Azerbaycan Parlamentosunun üyesi oldu 1986, 1990 .Onun hikâye, roman, anı, çeviri gibi birçok eseri vardır. Bunlardan, Doktorun Masalı 1947 , AyrılanYollar 1957 , Deli Kür 1968 , Rakibim 1975 , Beni kaybetmeyin 1984 , Ölen Dünyam 1992 vs.isimlerini zikredebiliriz. Makalede, her …
Daha çox
-
4.
Səltənət Eyvaz qızı Əliyeva (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı)
At ve At Kültü, Çevgan Oyunu ve Mesihi Yaratıcılığında İzleri
(8773|0,8118096590042114)
[Səltənət ƏLİYEVA]
Makalede XVII. yüzyıl Azerbaycan şairi Mesihi yaratıcılığınta …
Makalede XVII. yüzyıl Azerbaycan şairi Mesihi yaratıcılığınta çevgan oyununun gelişim işlevleri ele alınmış ve bundan hareketle eski Türklerde at yetiştiriciliği ve at kültü konuları incelenmiştir. Öncelikle atın ev hayatındaki rolünden ve onu evcilleştirip binek olarak kullanan ilk kişinin bir Türk olduğundan bahsedilmiştir. Bu tür bilgiler veren kaynaklar arasında Kaşgarlı Mahmud’un “Divanü luğati’t-türk”ü, eski Türkçe yazılı abideleri, “Kitabi Dede Korkut”, “Köroğlu” destanları, masallar ve çok sayıda halk yaratıcılığı örneklerinde atın insana dost olarak yer aldığı bulunmaktadır ve özel isimlerle anılır. Eski Türklerin atlara olan sevgisi ve bağlılığı arttıkça kutsallaştırılmaları da kaçınılmaz hale geldi ve bir kült işlevi görmeye başladı. Ancak savaşlar atları idare edebilen gençlerin yetiştirilmesini, yarışma ve oyunların düzenlenmesini gerekli kılmıştır. Bu tür at oyunlarından biri ve en ünlüsü çevgan oyunudur ki, yazıda oyunun özellikleri ele alınmış, oyunun ve çevgan kelimesinin etimolojisine açıklık getirilmiştir. G. Tebrizi, N. Gencevi, İ. Nesimi, G. Burhaneddin gibi klasik şairler de bu oyuna ilgisiz kalmamışlar, fikirlerinin şiirsel anlatımında oyunun unsurlarını bir araç olarak kullanmışlardır. XVII. yüzyıl şairi Mesihi’nin eserinde de çevgan oyunu kullanılmıştır. Şair bu oyunun çevgan, meydan ve top gibi unsurlarını mecaz olarak kullanmıştır. Bazen de tasavvufi düşüncelerine sembolik bir anlam yükleyerek yansıtmıştır. Şairin eserlerinde çevgan ay, arif, top âşık ve birlik – vahdet, at ise engel, perde v b.ile sembolize edilmiştir.
Daha çox
|
Almaz Qasım qızı Binnətova (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr)
LITERARY PERSONALITY AND HERITAGE OF MAGSUD SHEIKHZADEH IN THE LIGHT OF LITERARY RELATIONS(7350)
['Almaz Ulvi']
Magsud Sheikhzadeh, the bright son of the Azerbaijan land, is a well-known philosopher poet, dramatist, master translator, great scientist, prominent poet, linguist, folklorist and literature writer of Uzbekistan literature. The Uzbek people, Uzbek land have cherisehed and glorified him as its own son. Magsud Sheikhzadeh lived such a life-fora lifetime that this fate has become a living in heritor and spiritual bridge of old literary relationships of two brothers. M. Sheikhzadeh had spoken boldly on behalf of two nations not only in poetry, poems, plays and articles, but also in all her works. He studied and researched Uzbek classical literature, improved history of Uzbek literature, literature the ory and enriched it with new scientific research. The founder of Uzbek classical literature was M. Sheikhzadeh, one of the first researchers of the heritage of Navai. Researchers of Nevai heritage considered him as a master for themselves.
-
1.
İsa Əkbər oğlu Həbibbəyli (Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu / Rəhbərlik)
From literature to eternity
(9761|0,7327993512153625)
[Isa Habibbayli]
The article discusses scientific, literary and cultural …
The article discusses scientific, literary and cultural relations of Azerbaijan with Uzbekistan. Outstanding personalities as Ibn Sina, Kharazmi, Bukhari, Ulugbey are highly respected in Azerbaijan. The works by Nizami Ganjavi, Khagani, Nasimi and Mahammad Fuzuli have been published with large circulation. in Uzbekistan. Alisher Navoi's manuscripts are kept and studied at the Institute of Manuscripts named after Mahammad Fuzuli of the Azerbaijan National Academy of Sciences. The Azerbaijani thinker Mirza Fatali Akhundzadeh continued the traditions of Hamza Hakimzadeh Niyazi in Uzbekistan. Molla Nasreddin magazine, published by Mammadguluzadeh, had a large number of readerships in Uzbekistan. There are creative relations between Azerbaijani and Uzbek writers and poets. These relations have expanded in the Independence period.
Daha çox
|
